Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu
| Crkva Uspenja Presvete Bogorodice | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija timočka |
| Osnivanje | 1908. |
| Lokacija | |
| Mesto | Dušanovac, Negotin |
| Država |  Srbija |
Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu, naseljenom mestu na teritoriji opštine Negotin, pripada Eparhiji timočkoj Srpske pravoslavne crkve.
Izgradnja
[uredi | uredi izvor]Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu podignuta je između 1907. i 1908. godine u vreme episkopa timočkog Melentija. Pre nego što je izgrađen ovaj hram, bogosluženja su obavljana u staroj crkvi koja je zatvorena 1904. zbog dotrajalosti. Nova crkva sagrađena je na osnovu plana građevine koji je predložio Duhovni sud Timočke eparhije i odobren od strana Ministarstva građevina, ali autor plana nije poznat. Crkvu je na gradio Ilija Anđelković, preduzimač iz Negotina koji je na licitaciji imao najnižu ponudu. U porti ovog hrama su i kameni spomenici, od kojih većina potiče iz 1831. i 1844. godine. Pretpostavlja se da potiču iz starog groblja koje je u tom periodu bilo u samom selu, a kasnije je izmešteno van naselja.[1]
Arhitektura
[uredi | uredi izvor]Crkva je jednobrodna sa pripratom, naosom i poligonalnom apsidom, a zasvedena je poluobličastim svodovima. Građena je ciglom, a omalterisana žutom bojom. Duž fasada je sokl okrečen tamno crvenom bojom. Glavni, zapadni ulaz je uzvišen i postavljen na stepenice. Sa obe strane ulaza su prozorski otvori unutar niša. Na zapadnoj fasadi dominira velika rozeta, unutar koje je iscrtan simbol krsta. I unutrašnjost crkve koja je okrečena zeleno–plavičastim tonovima, prati spoljašnju konstrukciju. U samoj porti, sa jugozapadne strane, podignut je zvonik sa prostorijom i gornjom drvenom konstrukcijom.[2]
Ikonostas
[uredi | uredi izvor]Ikonostas dušanovačkog hrama predstavlja drvena konstrukcija, postavljena na stepenik, tako da je uzvišenija u odnosu na pod naosa. Ikonostas ima tri prolaza i tri zone, dok je četvrta zona sam vrh sa velikim krstom. U prvoj i drugoj zoni su vertikalni beli stubovi sa pozlaćenim postamentima i korintskim kapitelima. I slikane predstave su podeljene u tri zone, na severnoj strani sa prikazima starozavetnih predstava Avramove žrtve, Bekstva u Egipat, scena sa Bogorodicom koja držeći malog Isusa jaše magarca koga vodi Josif, pa scena Hrista i Samarjanke, Usekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja. U prvoj zoni na carskim dverima je prikaz Blagovesti, arhangel Mihailo na severnim bočnim dverima, a Sveti Stefan na južnim. Od prestonih ikona dominira Uspenje Bogorodičino i predstava Jovana Preteče. Autor i tačno vreme nastanka slikarskog prostora na ikonostasu nije pozna, ali se pretpostavlja da su nastale u drugoj polovini 19. veka. Ikonostas karakterišu i natpisi na ikonama. Na prestonoj ikoni Uspenja Bogorodice naziv predstave je izostavljen a označen je samo Isus Hristos, a ikona Svetog arhangela Mihaila jedina je u hramu koja ima priložnički natpis na ikonostasu. U crkvi je i arhijerejski tron na južnom zidu naosa.[3]
Zidno slikarstvo
[uredi | uredi izvor]Zidno slikarstvo prisutno je na svodu naosa i delo su nepoznatog autora, pretpostavlja se da je reč o radu zografskog majstora. Na svodu naosa je nebeski svod sa zvezdama sa predstavom Boga Oca i četvorice jevanđelista, Marka sa krilatim lavom, Mateja sa anđelom, Luke sa krilatim volom i Jovana sa orlom kako drže svitke svojih jevanđelja, dok Jovan jednom rukom i blagosilja.[4]
Riznica
[uredi | uredi izvor]U riznici Crkve u Dušanovcu nalazi se niz pokretnih ikona, poput Kirila i Metodija, rađenih na platnu. Od štampanih ikona izdvaja se ikona Svetog Save kako blagosilja Srpčad, reprodukcije Đorđa Krstića kao i ikona Svetog Save. Veliki broj dušanovačkih pokretnih ikona urađen je na drvetu, nekoliko potiče s kraja 18. ili početkom 19. veka, a delo su rumunskog zografa. U oltaru se čuva Darohranilnica, izrađena od drveta i oslikana.[5]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Makuljević, Nenad (2020). „Sanja Veljković, Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu”. Sakralna topografija Negotinske Krajine. Negotin: Muzej Krajine. str. 66—67. ISBN 978-86-87691-24-7.
- ^ Makuljević, Nenad (2020). „Sanja Veljković, Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu”. Sakralna topografija Negotinske Krajine. Negotin: Muzej Krajine. str. 67—68. ISBN 978-86-87691-24-7.
- ^ Makuljević, Nenad (2020). „Sanja Veljković, Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu”. Sakralna topografija Negotinske Krajine. Negotin: Muzej Krajine. str. 68—73. ISBN 978-86-87691-24-7.
- ^ Makuljević, Nenad (2020). „Sanja Veljković, Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu”. Sakralna topografija Negotinske Krajine. Negotin: Muzej Krajine. str. 73. ISBN 978-86-87691-24-7.
- ^ Makuljević, Nenad (2020). „Sanja Veljković, Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Dušanovcu”. Sakralna topografija Negotinske Krajine. Negotin: Muzej Krajine. str. 74. ISBN 978-86-87691-24-7.
