Branka Veselinović
| Branka Veselinović | |
|---|---|
 Branka Veselinović, 2012. godine | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Branka Veselinović |
| Datum rođenja | 16. septembar 1918. |
| Mesto rođenja | Stari Bečej, Austrougarska |
| Datum smrti | 8. februar 2023. (104 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
| Zanimanje | glumica |
| Porodica | |
| Supružnik | Mlađa Veselinović |
| Rad | |
| Aktivni period | 1938—2023 |
| Bitne uloge | Pop Ćira i pop Spira — Frau-Cvečkenmajerka Muzej voštanih figura — Velika turneja — šef baleta Nina Zločin i kazna — Aljona Ivanovna |
| Veza do IMDb-a | |
Branka Veselinović (rođ. Ćosić; Stari Bečej, 16. septembar 1918 — Beograd, 8. februar 2023) bila je srpska glumica. Duže vremena bila je najstarija srpska glumica kao i najstarija srpska glumica ikada, a poslednjih nekoliko meseci života, bila je i najstarija živa glumica na svetu. Sa svoje 104 godine i 84 godine duge glumačke karijere, glumila je u više od 100 predstava u pozorištu, i više od 50 televizijskih serija i filmova. Dobitnica je mnogobrojnih nagrada i priznanja za svoj glumački i humanitarni rad.
Legat glumice se od 2018. godine nalazi u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je kao Branka Ćosić 16. septembra 1918. godine kao šesto dete oca Aleksandra i majke Jovanke (rođ. Monašević). Roditelji su poreklom iz Jaše Tomića.[1]
Studirala je Glumačku školu pri Narodnom pozorištu u Beogradu od 1936. godine. Posle dve godine studija, sa tek 19 godina, otišla je na praksu 1938. godine u Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu (tada se zvalo Narodno pozorište Dunavske banovine) i postala glumica igrajući u predstavi „Karlova tetka“. U Novom Sadu je igrala do 1940. godine kada je prešla u Beograd. Pokazivala je veliki talenat za humor i satiru.
Kao veoma mlada udala se za budućeg inženjera šumarstva Andonovića, po čijem prezimenu su je upamtili mnogi stariji Beograđani. Ali nešto kasnije, on je kao američki državljanin, odlučio da se vrati u Ameriku, dok je ona ostala u zemlji, pa su se zbog toga rastali. Posle okupacije aprila 1941. godine, okupator je zatvorio pozorište, a glumci su se razišli.
Igrala je u prvoj predstavi Jugoslovenskog dramskog pozorišta 3. aprila 1948. u komadu „Kralj Betajnove“. U Beogradu je igrala u Umetničkom (1940–1942), Narodnom (1944–1947) i Jugoslovenskom dramskom pozorištu (1947–1978).[2] Igrala je na scenama svih beogradskih pozorišta, a u Americi je na engleskom jeziku igrala glavnu ulogu u predstavi "Majka hrabrost i njena deca". U svojoj matičnoj kući, Jugoslovenskom dramskom pozorištu odigrala je preko četrdeset uloga. Za ulogu Gine u Nušićevoj „Ožalošćenoj porodici“ dobila je „Sterijinu nagradu“ 1964.
Bila je udata za glumca i prevodioca Mlađu Veselinovića (1915-2012). Venčali su se 30. septembra 1948. godine.[1]
Dobitnik je još mnogih plaketa, nagrada i priznanja za svoj glumački i humanitarni rad, kao što su Orden rada sa zlatnim vencem, Nušićeva nagrada za životno delo, Sterijina nagrada, Vukova nagrada,.Nagrada Mali princ za životno delo, koju dodeljuje Međunarodni festival pozorišta i mnoge druge.[3] Počasni je stanovnik Novog Sada, Beograda i Dečjeg sela, članica Diplomatskog hora žena i dopisni član Srpske razvojne akademije. Od 1980. je ambasador UNICEF-a.
Posebno se angažovala u humanitarnim priredbama za decu, mada nije imala dece.[1] Sa suprugom Mlađom je osnovala Fond Branke i Mlađe Veselinović za pomoć invalidnoj deci. Poliglota je, govori engleski, ruski, nemački, francuski, češki, mađarski i italijanski jezik.
Bila je bliska prijateljica sa Desankom Maksimović,[4] Mirom Stupicom, Marijom Crnobori, Čkaljom i Mijom Aleksićem. Kada je 1964. godine nagrađena Sterijinom nagradom u žiriju je, između ostalih, bio i Meša Selimović.
Zahvaljujući njoj i Mlađi dodeljuje se Nagrada „Branka i Mlađa Veselinović“ počev od 2012. godine. Dosadašnji dobitnici su: Nebojša Glogovac, Aleksandra Janković, Vojin Ćetković, Nataša Tapušković, Jelisaveta Sablić i Nenad Jezdić.
Bila je aktivan i u 100. godini života i obilazila Domove za nezbrinutu decu, Domove za stara lica i invalide gde recituje i izvodi monologe. Pisala je u to vreme pesme, slikala i izvodila lutkarske predstave lutkama koje je sama pravila.
Povodom 100. rođendana Branke Veselinović priređena je svečana proslava u Jugoslovenskom dramskom pozorištu 17. septembra 2018, kojoj su prisustvovali brojni glumci, reditelji i TV ekipe.[5][6]
Poslednju ulogu u pozorištu je odigrala 2007, a na filmu 2013. godine.[7][8]
Umrla je 8. februara 2023. i sahranjena 14. februara u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.[9][10][11]
Legat Branke i Mlađe Veselinovića[uredi | uredi izvor]
Branka Veselinović formirala je legat Branke i Mlađe Veselinovića 2018. godine, u svojoj stotoj godini, u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu.[12] Zbirku vrednih knjiga sakupljala je decenijama sa svojim suprugom, glumcem i prevodiocem, Mlađom Veselinovićem (1915–2012). Ovaj umetnički bračni par celog života se posvećeno bavio humanitarnim radom, a u Muzeju srpske književnosti izložen je veliki broj naslova iz njihove lične biblioteke, kao i publikacija sa posvetama značajnih autora i velikana, među kojima su Raša Popov, Desanka Maksimović, Mija Aleksić, Ljubivoje Ršumović, Bora Đorđević, Bora Todorović, Voja Brajović, Ivan Bekjarev, Mošo Odalović i drugi.
Legat je formiran na inicijativu Stevanke Češljarov, Brankine prijateljice, koja je takođe članica i savetnica Udruženja „Adligat”.[13][14]
Filmografija[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Na dlanu smeha leže suze, Branka Veselinović, Beograd 2003, Savez dramskih umetnika Srbije. ISBN 978-86-902447-8-2.
- ^ Ko je ko u Srbiji 1991, Beograd 1991. strana 514, tekst „Veselinović A. Branka“
- ^ „Branka Veselinović: Sa čašću primam nagradu "Mali princ"”. B92. 20. 9. 2019. Pristupljeno 20. 9. 2019.
- ^ „Branka Veselinović danas slavi 101. rođendan i otkriva kako je Desanku Maksimović naterala da leti avionom”. Nedeljnik. 16. 09. 2019. Pristupljeno 19. 09. 2019.
- ^ Glumica Branka Veselinović proslavila 100. rođendan u JDP-u (B92, 17. septembar 2018)
- ^ Stoti rođendan Branke Veselinović („Politika”, 17. septembar 2018)
- ^ „"MOLIM TE OSTAVI ME NA MIRU, DUŠO MOJA": Poslednja uloga Branke Veselinović rasplakala sve”. Večernje novosti. 11. 2. 2023. Pristupljeno 12. 2. 2023.
- ^ Strugar, Vukica (9. 2. 2023). „CELOG ŽIVOTA VEROVALA U DOBROTU SVETA: Nema više osmeha dobrote najstarije srpske glumice Branke Veselinović (1918-2023)”. Večernje novosti. Pristupljeno 12. 2. 2023.
- ^ „Srbija, film i pozorište: Branka Veselinović, najstarija srpska glumica, preminula u 105. godini”. B92. 8. 2. 2023. Pristupljeno 16. 2. 2023.
- ^ Strugar, Vukica (14. 2. 2023). „VEROVALI SMO DA SMRT NEĆE DOĆI PO NjU: Naša najstarija glumica Branke Veselinović počiva u Aleji zaslužnih građana”. Večernje novosti. Pristupljeno 15. 2. 2023.
- ^ „Branka Veselinović: Najstarija glumica na svetu poživela je 105 godina i ostavila nam važne životne poruke”. Hronograf. 8. 2. 2023. Pristupljeno 15. 2. 2023.
- ^ „Veliko srce za vek dobrote”. NOVOSTI. 10. 09. 2018. Pristupljeno 19. 09. 2020.
- ^ „Branka Veselinović je ZVANIČNO NAJSTARIJA glumica na svetu: Danas proslavlja 104. rođendan”. Najžena. 16. 09. 2022. Pristupljeno 16. 09. 2022.
- ^ „Poslednji intervju Branka Veselinović dala za Informer: Ima starijih od mene, zavisi kako se osećate!”. INFORMER. 08. 02. 2023. Pristupljeno 08. 02. 2023.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Branka Veselinović na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Brankina zemlja čuda („Večernje novosti“, 15. novembar 2010)
- Portreti: Branka i Mlađa Veselinović - Radost življenja (RTS, 12. maj 2012)
- Branka Veselinović: Sačuvala sam obraz, dušu i volju (Žena, 25. april 2013)
- Sve što je tokom života stekla poklonila je deci i ugroženima (B92, 29. decembar 2015)
- Kroz život me vode samo „Politika” i optimizam („Politika”, 21. avgust 2016)
- TV lica: Branka Veselinović, 14 godina kasnije (RTS, 3. decembar 2016)
- Plemenita za orden („Večernje novosti”, 18. avgust 2018)
- Branka Veselinović slavi 102. rođendan: Nikad nisam pušila ni pila, živim kao da imam krila! ("Stil Kurir", 16. septembar 2020)
- PIŠEM, SLIKAM I VEŽBAM SVAKI DAN: Branka Veselinović proslavila 103. rođendan, a evo kakav je JEDAN NJEN DAN! ("Kurir", 16. septembar 2021)
- BRANKA VESELINOVIĆ SLAVI 104. ROĐENDAN: Najstarija glumica na svetu za KURIR otkrila šta RADI SVAKOG DANA zbog DOBROG ZDRAVLJA ("Kurir", 16. septembar 2022)
- Branka Veselinović od danas najstarija Beograđanka i glumica na svetu („Politika”, 16. septembar 2022)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
- Rođeni 1918.
- Umrli 2023.
- Bečejci
- Srpski glumci
- Jugoslovenski glumci
- Glumci i glumice serije Veče sa zvezdama
- Glumci i glumice Jugoslovenskog dramskog pozorišta
- Glumci i glumice pozorišta „Atelje 212”
- Stogodišnjaci iz Srbije
- Legati i zbirke u Adligatu
- Sahranjeni u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu
- UNICEF ambasadori dobre volje