Geografija Malezije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Geografija Malezije
KontinentAzija
RegionJugoistočna Azija
Koordinate2° 30′ N 112° 30′ E / 2.500° S; 112.500° I / 2.500; 112.500
Površina329.847 km² (Rang 68.)
 — kopno 99,63%
 — voda 0,37%
GraniceUkupne kopnene granice: 2.669 km
Tajland: 506 km
Indonezija: 1.782 km
Brunej: 281 km
Najviša tačkaPlanina Kinabalu
4.095,2 m
Najniža tačkaIndijski okean
0 m
Najduža rekaReka Rajang
Najveće jezeroJezero Kenjir (veštačko jezero)
Jezero Bera (prirodno jezero)

Geografija Malezije bavi se fizičkom i ljudskom geografijom Malezije, zemlje jugoistočne Azije. Postoje dva glavna dela ove zemlje, poluostrvska Malezija na zapadu i istočna Malezija. Pored toga, postoje brojna manja ostrva koja okružuju obe kopnene mase. Poluostrvo Malezija nalazi se na najjužnijem delu malajskog poluostrva, južno od Tajlanda, severno od Singapura i istočno od indonežanskog ostrva Sumatra, Istočna Malezija obuhvata veći deo severnog dela ostrva Borneo, sa kopnenim granicama koje se dele sa Brunejima na severu i indonežanskim Borneom koji je na jugu.

Klima[uredi | uredi izvor]

Malezija se nalazi u ekvatorijalnom regionu i ima tropsku prašumsku klimu.

Smeštena u blizini ekvatora, klima Malezije je kategorisana kao ekvatorijalna, vruća i vlažna tokom cele godine. Prosečna količina padavina je 250 cm (98 in) godinu dana,[1] a prosečna temperatura je 27 °C (80,6 °F).[2] Klima na poluostrvu i istoku se razlikuju, jer na klimu na poluostrvu direktno utiče vetar sa kopna, za razliku od pomorskih vremenskih prilika Istoka. Malezija je izložena efektu El Ninjo, koji smanjuje kiše u sušnoj sezoni. Globalno zagrevanje će verovatno imati značajan uticaj na Maleziju, povećavajući nivo svetskog mora i kiše, povećavajući rizike od poplava i vodeći do velikih suša.[3]

Malezija se suočava sa dve sezone monsunskih vetrova, jugozapadnim monsunom od kraja maja do septembra i severoistočnim monsunom od oktobra do marta. Severoistočni monsun, poreklom iz Kine i Tihog okeana, donosi više padavina u poređenju sa jugozapadnim monsunom, koji potiče iz pustinja Australije.[4] Mart i oktobar čine prelaze između dva monsuna.[3]

Na lokalnu klimu utiče prisustvo planinskih lanaca u čitavoj Maleziji, a klima se može podeliti na onu na visoravni, nizijama i priobalnim regionima. Obale imaju sunčanu klimu, sa temperaturama između 23 °C i 32 °C, a kiša se kreće od 10 do 30 cm mesec dana. Nizije imaju sličnu temperaturu, ali slede prepoznatljiviji obrazac kiša i pokazuju veoma visok nivo vlažnosti. Visoravni su hladnije i vlažnije i pokazuje veće temperaturne razlike. Velika količina oblačnosti je prisutna iznad visoravni, koje imaju nivo vlažnosti koji ne pada ispod 75%.[3]

Najviša temperatura zabeležena je u mestu Čuping, Perlis, 9. aprila 1998. godine iznosila je 40 °C (104 °F). Najniža temperatura (zvanična) zabeležena je na planini Kinabalu, Sabah, 28. oktobra 2018. godine sa -2,4 °C. Najviše snežnih padavina zabeleženo u godinu dana bilo je 3 cm (1,2 in) na planini Kinabalu, Sabah, 1975, 1990. i 1993. godine. Najviše kiše zabeleženo u jednom danu bilo je 608 mm u Kota Bharu, Kelantan, 6. januara 1967. Najviše kiše zabeleženo u godini bilo je 5.687 mm (223,9 in) u Sandakanu, Sabah 2006. godine. U međuvremenu, najmanje kiše zabeleženo u godini bilo je 1.151 mm (45,3 in) u Tavau, Sabah 1997.[5] Najvlažniji grad u Maleziji je Kučing, Saravak sa prosečnom kišom od 4.159 mm (163,7 in) sa 279 kišnih dana godišnje. Najsušnije mesto u Maleziji je u Sitiavanu, Perak, sa prosečnom količinom padavina od samo 1,787 mm godišnje.[5]

Geologija[uredi | uredi izvor]

Topografija poluostrva Malezije.

Malezija je tektonski neaktivna. Najstarije stene u zemlji datiraju od pre 540 miliona godina i uglavnom su sedimentne. Najčešći oblik stena je krečnjak, nastao tokom paleozojske ere. Krečnjak položen u istočnoj Maleziji tokom tercijarnog perioda od tada je erodirao i takva erozija formira basene sedimentnih stena bogatih naftom i prirodnim gasom. Planinski lanci u Maleziji nastali su kroz orogenezu koja je započela u mezozojskoj eri.[3]

Ukupna kopnena površina Malezije iznosi 329.847 km2 (127.350 sq mi), 66. po veličini država na svetu po površini.[6] Jedina je zemlja koja sadrži kopno i na Aziji i na Malajskom arhipelagu.[3] Poluostrvo Malezija čini 132.090 km2 (51.000 sq mi),[1] ili gotovo 40% kopnene površine zemlje, dok Istočna Malezija pokriva 198.847 km2 (76.780 sq mi), ili 60%. Od ukupne površine zemljišta, 1.200 km2 (460 sq mi) ili 0,37% čini voda kao što su jezera, reke ili druge unutrašnje vode. Malezija ima ukupnu obalu od 4.675 km (2.905 mi), a poluostrvska Malezija ima 2.068 km (1.285 mi), dok Istočna Malezija ima 2.607 km (1.620 mi) obale.[6]

Malezija ima 29. najdužu obalu na svetu. Dva različita dela Malezije, međusobno odvojena Natunskim morem, dele uglavnom sličan pejzaž po tome što i zapadna (poluostrvska) i istočna Malezija imaju obalne ravnice koje se uzdižu do brda i planina.[6]

Topografija malezijskog Bornea.

Poluostrvo Malezija pokriva južnu polovinu malajskog poluostrva,[3] i prostire se na 740 km (460 mi) od severa ka jugu, a njegova maksimalna širina je 322 km (200 mi).[1] Nadmorske visine je preko 150 m (492 ft).[3] Otprilike polovina poluostrva Malezije pokrivena je granitom i drugim magmatskim stenama, trećinu više pokrivaju slojevite stene starije od granita, a ostatak naplavina.[7]

Luke su dostupne samo na zapadnoj strani poluostrva,[1] a najplodnije zemljište nastaje kada rečne doline izlaze u more. Obalne ravnice koje se graniče sa tesnim moreuzima Malaka najgušće su naseljena područja Malezije i sadrže glavni grad Malezije Kuala Lumpur.[3]

Istočna Malezija, na ostrvu Borneo, ima obalu od 2.607 km (1.620 mi).[6] Podeljen je između primorskih krajeva, brda i dolina i planinske unutrašnjosti. Postoje samo dva velika grada, Kučing i Kota Kinabalu. Veći deo južnog Saravaka čine obalne nizije, koje se pomeraju na niz visoravni koje idu ka severu, završavajući se u planinskim regionima Sabah.[3]

Planinski venci[uredi | uredi izvor]

Planina Kinabalu, najviša tačka Malezije, nalazi se u Sabahu.

Malezija je uglavnom ravna, sa mnogim planinskim lancima, ali skromne visine raštrkane na njenoj teritoriji. Izuzetka je Crocker Range, najviši planinski lanac u Maleziji smešten u državi Sabah, koji državu deli na pola. On uključuje planinu Kinabalu, najvišu planinu u zemlji, kao i planinu Tambujukon, treću po visini u zemlji. Planina Kinabalu, na 4.095,2 m (13.436 ft), najviša je planina u Maleziji,[8] koja 1.453,2 m (4.768 ft) 55% viša od planine Trusmadi kao druga najviša u Maleziji i zaštićena je kao Nacionalni park Kinabalu, mesto Uneskove svetske baštine.[9]

Planinski lanci na istoku prate staze sever-jug ili severoistok-jugozapad, a najviši lanci čine granicu između Malezije i Indonezije. Planine sadrže mnoge šiljaste vrhove krečnjaka.[3] U lancu Trusmadi, takođe u Sabahu, nalazi se planina Trusmadi. Brdo Bombalai u Sabahu jedini je aktivni vulkan u Maleziji.

Poluostrvo Malezija sadrži brojne planinske vence koji se pružaju paralelno od severa prema jugu duž poluostrva.[3] Glavni planinski lanac su planine Titivangsa, koje dele poluostrvo između njegove istočne i zapadne obale.[10] U njemu se nalazi planina Korbu, drugi najviši vrh na poluostrvu. Ove planine su jako pošumljene i uglavnom su sastavljene od granita. Rasprostranjenost je poreklo nekih rečnih sistema poluostrva Malezije.[11] Istočno od ovog lanca nalazi se venac Bintang.[1] Najviši vrh na poluostrvu je planina Tahan, smeštena na lancu Tahan.

Pećine[uredi | uredi izvor]

Brojne pećine prolaze kroz zemlju zbog kraškog pejzaža uzrokovanog krečenjem vode koja erodira. Pećine Mulu u istočnoj Maleziji su najveće pećine na svetu. Nalaze se između lanca Penambo i Bruneja i čine glavnu turističku atrakciju. Na 700 m (2.297 ft) dugačka i 70 m (230 ft) visoka Saravačka komora je najveća pećinska komora na svetu. Ostale poznate pećine su 1,6 km (1 mi) Jelenska pećina i Langova pećina.[3]

Ostrva[uredi | uredi izvor]

Plaža na ostrvu Redang u Južnokineskom moru.

Malezija sadrži brojna ostrva, od kojih je najveće Bangi ostrvo u Sabahu, koji ima površinu od 440,7 km2 (170 sq mi).[12] Slede ostrvo Betruit u Saravaku, Langkavi u Kedahu i ostrvo Penang. Najveće ostrvo koje se deli sa drugom državom je Borneo, a sledi ostrvo Sebatik. Pored toga, Malezija se nalazi unutar svetske distribucije koralnih grebena.[13] Grebeni se obično mogu naći oko ostrva Sipadan, Svalov Ref i ostrva Redang. Ostrvo Sipadan, podmorska planina, jedino je okeansko ostrvo u Maleziji.[14]

Šume[uredi | uredi izvor]

Rekreativna šuma na reci Bantang u okrugu Segamat, Johor.

Malezijske šume svrstavaju se u tropske kišne šume. Otprilike 58,2% malezijskog zemljišta pokriveno je šumom. Velika količina nizijske šume prisutna je ispod nadmorske visine od 760 m (2.493 ft).[1] Istočna Malezija, kao i većina Bornea, ranije je bila pokrivena nizinskim kišnim šumama Bornea[15] sa preko 2000 vrsta drveća.[3] Međutim, veći deo je očišćen,[15] zbog povećanja seče šume od 1960-ih i povećanja promenljive obrade. Preko 80% šuma Saravaka je oboreno, a seča drva širom Istočne Malezije zagadila je vodene tokove, povećala eroziju i oštetila poljoprivredu.[3] Neke državne vlade su sada preduzele mere da zaustave degradaciju prašume.[15]

Malezijske prašume su napravljene od raznih vrsta, uglavnom Dipterocarpaceae, močvara i mangrova.[15] Većinu šuma čine Dipterocarpaceae, čije vrste su usredsređene u Maleziji.[16] Ima preko 1.425 km2 (550 sq mi) mangrova u Maleziji.[1] Neka područja su označena kao šumski rezervati, državni parkovi ili nacionalni parkovi. Upravljanje ovim rezervatima je pod kontrolom odeljenja za divlje životinje i nacionalnog parka, šumskog odeljenja Saravaka, šumarskog odeljenja Sabah, Sabah fondacije i Sabah parkova. Od 2000. godine postoje dve lokacije svetske baštine pod prirodnom kategorijom: Nacionalni park Kinabalu i Nacionalni park Gunung Mulu.

Ekoregije[uredi | uredi izvor]

Malezija je podeljena na nekoliko ekoloških regiona tropskih šuma.

Poluostrvo Malezija je dom poluostrvskih malezijskih kišnih šuma,[17][18] gorskih kišnih šuma,[19][20] tresetnih močvarnih šuma[21] i poluzelenih kišnih šuma.

Istočna Malezija dom je nizinskih kišnih šuma Borneo, planinskih kišnih šuma, tresetnih močvarnih šuma, slatkovodnih močvarnih šuma jugozapadnog Bornea i šuma Sundaland.[22]

Na zapadnoj obali poluostrva Malezije česti su mangrove obale Mjanmara. Indogrinske mangrove obrubljuju istočnu obalu poluostrva Malezije.[23]

Ekstremne tačke[uredi | uredi izvor]

Najjužnija tačka Malezije nalazi se u okrugu Serian, u gradu Saravak. Rt Tandžung Pijai na južnom vrhu Johora je najjužnija tačka na poluostrvu, a samim tim i cele kontinentalne Evroazije.[24][25] Najistočnija tačka nalazi se na vrhu poluostrva Dent u okrugu Lahad Datu u Sabahu. Najsevernija tačka nalazi se na severnom vrhu ostrva Bangi. Najzapadnija tačka je ostrvo Perak, stena od peščara koja je deo države Kedah.

Vodene površine[uredi | uredi izvor]

Između poluostrvske Malezije i Istočne Malezije nalazi se more Natuna, najveće vodeno telo oko Malezije. Sa zapadne obale Peninsulara postoji Malajski moreuz prema jugu, i Andamansko more prema severu. Malajski moreuz, koji se nalazi između Sumatre i poluostrva Malezije, verovatno je najvažnija transportna staza na svetu. Ova mora su marginalna mora Indijskog okeana.

Pored istočne obale poluostrva Malezije nalazi se Južnokinesko more,[3] dok se mali deo na severu nalazi u Tajlandskom zalivu. Oni čine deo marginalnih mora Tihog okeana. Johorov moreuz, sa juga poluostrva, deluje kao pomorska granica Malezije i Singapura. U istočnoj Maleziji, zapadne obale Sabaha i Saravaka okrenute su ka Južnokineskom moru. Severoistočna obala Sabaha okrenuta je prema Suluskom moru, dok je jugoistočna okrenuta prema Celebeskom moru.[3]

Malezija zahteva 12 nautičkih milja (22 km (14 mi)) kao njegove teritorijalne vode,[26] koje se protežu u koralni trougao.[27] Takođe ima ekskluzivnu ekonomsku zonu od 334.671 km2 (129.217 sq mi) na osnovu 200 m (656 ft) nautičkih milja od obalske osnovne linije. Teritorijalni zahtev za Malački moreuz dele Malezija i Indonezija u skladu sa ugovorom potpisanim 1970. godine poznatim kao Ugovor između Republike Indonezije i Malezije o određivanju graničnih linija teritorijalnih voda dveju nacija na Malačkom moreuzu.[28]

Jezera[uredi | uredi izvor]

Jezero Bera u Pahangu jedno je od najvećih jezera u Maleziji i jedno od dva prirodna jezera u Maleziji sa jezerom Čini. Jezero Pedu udaljeno je 12 km od dugog jezera koje se nalazi 5 km od malezijsko-tajlandske granice i jezera Kenjir je najveće veštačko jezero u jugoistočnoj Aziji.

Reke[uredi | uredi izvor]

Postoji mnogo sistema reka koji se nalaze oko Malezije. Najduža je reka Rajang u Saravaku, dužine 760 km.[29] Druga po dužini je reka Kinabatangan u Sabahu, dužine 560 km (348 mi).[30] Najduža reka na poluostrvu Malezije je reka Pahang dužine 435 km (270 mi).[31]

Divljina[uredi | uredi izvor]

Malezija je megadiversna zemlja, sa velikim brojem vrsta i visokim nivoom endemizma.[32] Ove šume sadrže raflezije, najveći cvet na svetu.[15] Čišćenje nizinskih kišnih šuma Bornea prouzrokovalo je povlačenje divljih životinja u planinske kišne šume u unutrašnjosti.[15]

Prirodne katastrofe[uredi | uredi izvor]

Geografski položaj Malezije štiti zemlju od većine najvećih prirodnih katastrofa. Nalazi se na seizmički stabilnoj ploči koja minimizira direktne rizike od zemljotresa i vulkana, delimično je zaštićena od cunamija okolnim kopnenim masama i retka je meta za tropske uragane. Međutim, tropska klima u zemlji podleže je riziku od poplava, klizišta i dugotrajne suše. Globalne klimatske promene mogu pogoršati situaciju ekstremnim vremenskim događajima u jugoistočnoj Aziji koji podižu ekonomske, političke i socijalne rizike za Maleziju.[33]

Oluje i poplave[uredi | uredi izvor]

Karta padavina na poluostrvu Malezija u decembru 2004. pokazuje obilne padavine na istočnoj obali, koje tamo izazivaju poplave.

Sa 189 vodenih slivova i prosečnom količinom kiše od preko 2000—4000 mm godišnje, Malezija je sklona rečnim, muljevitim poplavama koje se kreću od višesatnih poplava, do dugotrajnih poplava na ravnom, niskom zemljištu duž glavnih pritoka i glavnih stabljika. Od 1926. godine u Maleziji je bilo petnaest slučajeva velikih poplava. Poplave su bile glavna briga poslednjih decenija zbog brzog razvoja u slivovima reka koji je doveo do povećanog površinskog i rečnog oticanja, povećanog nakupljanja taloga u rekama i većeg rizika od izlivanja reka. Poplave u Johoru 2006. i 2007. rezultirale su gubitkom od 1,5 milijardi malezijskih ringita i osamnaest života, uz privremeno raseljenje 110.000 ljudi.[34]

Zbog slabih koriolisovih snaga iz neposredne blizine ekvatora, tropski cikloni su izuzetno retki za zemlju, uprkos blizini veoma aktivnog basena tropskih ciklona severozapadnog Pacifika; jedini tropski ciklon koji je značajno uticao na Maleziju od kada su zapisi započeti bila je tropska oluja Vamej 2001. godine.

Seizmička aktivnost[uredi | uredi izvor]

Malezija je uglavnom seizmički stabilna sa malo savremene istorije vulkanskih aktivnosti, smeštena u potpunosti na tektonskoj ploči Sunda, između dve glavne granice australijske i evroazijske ploče na zapadu poluostrva Malezije, i filipinske i evroazijske ploče u Borneu. Poluostrvo Malezija naviklo je na blago podrhtavanje izazvano zemljotresima duž sumatranskih ostrva Indonezije.[35] Međutim, par retkih zemljotresa koji nisu poreklom sa Sumatre osetili su se na većem delu poluostrva Malezije i Singapura 31. januara 1922. i 7. februara 1922.[36] U Sabahu postoji rizik od više umerenih zemljotresa unutar i izvan ploče, zbog svoje blizine aktivnih tektonskih aktivnosti duž vatrenog pojasa Pacifika, sa rekordnim zemljotresima 1976. i 2015. godine u prosek od 6,0 magnituda potresa.[37] Kao i kod Singapura, efekti podrhtavanja takođe se značajnije osećaju na neboderima uobičajenim u naseljenim centrima u Maleziji zbog efekata mehaničke rezonance. Brdo Bombalai, jedini poznati vulkan u zemlji, takođe se nalazi na istočnoj ivica Sabaha i poslednji put je eruptirao pre približno 10.000 godina.

Interesovanje za rizike od cunamija za Maleziju, takođe, je poraslo od zemljotresa i cunamija u Indijskom okeanu 2004. godine. Iako je zapadnu obalu poluostrva Malezije ostrvo Sumatran u velikoj meri zaštitilo od punih efekata talasa generisanih zemljotresom, slabiji odbijeni talasi cunamija doveli su do oštećenja i gubitaka duž severozapadne obale poluostrva Malezija, utičući Perlis, Kedah, Penang i Perak. Katastrofa, takođe, naglašava rizik od dodatnih cunamija koji bi mogli pogoditi obale u direktnom nizu podmorskih raseda, prvenstveno oko Južno kineskog mora.[38]

Prirodni resursi[uredi | uredi izvor]

Minerali i nafta[uredi | uredi izvor]

Malezija proizvodi naftu i njen je izvoznik. Takođe proizvodi tečni prirodni gas kao i razne druge srodne proizvode, od kojih se većina nalazi na obalama Terenganua, Sabaha i Saravaka. Među ostalim značajnim prirodnim resursima spadaju kalaj, drvo, bakar, gvožđe, ruda i boksit.

Malezija je bila najveći izvoznik kalaja do propasti industrije 1980-ih. Naslage kalaja nalaze se u oblastima Selangor, dolina Kinta u Peraku, Pahangu i Johoru.[39] Postoje značajna nalazišta zlata u Raubu i Kuala Lipisu, kao i Kelantanu.[40]

Ugalj je uglavnom koncentrisan u Kapitu, Mukahu i Silanteku.

Šumarstvo[uredi | uredi izvor]

Drvo se može naći u ogromnim džunglama Malezije, posebno u Istočnoj Maleziji. Ukupan izvoz drvne industrije i drvnih proizvoda iz Malezije u 2007. godini iznosio je 23,4 milijarde malezijskog ringita.[41]

Upotreba zemljišta[uredi | uredi izvor]

Velike površine zemljišta koriste se kao plantaže palminog ulja, plantaže gume i neobrađena polja. Malezija je najveći izvoznik palminog ulja na svetu koji je 2007. proizveo 15,8 miliona tona sirovog palminog ulja.[35] Malezija je, takođe, jedan od najvećih proizvođača i izvoznika gume i ostalih proizvoda od gume.[42]

Od 2011. godine procenat obradivog zemljišta u Maleziji je 5,44%. Ratarske površine čine 17,49%, dok ostale namene zemljišta čine 77,07%. Od 2009. godine navodnjavano zemljište pokriva 3.800 km². Ukupni obnovljivi vodni resursi ukupno iznosi 580 kubnih km od 2011. godine.

Antropogeografija[uredi | uredi izvor]

Poluostrvo Malezija naseljeno je više od Istočne Malezije gde na poluostrvu živi 79,2% stanovništva. Godine 2002. 59% malezijskog stanovništva živelo je u urbanim sredinama, dok ostatak živi u ruralnim područjima.[43] Najveći grad je Kuala Lumpur sa 1,89 miliona stanovnika u gradu i oko 7 miliona u gradskom području poznatom kao dolina Klang. Ostali veći gradovi su Džordžtaun, Ipoh, Johor Bahru, Kučing i Kota Kinabalu.

Politička geografija[uredi | uredi izvor]

Mapa država Malezije.

Malezija je podeljena na trinaest država i tri savezne teritorije. Jedanaest država i dve savezne teritorije nalaze se na poluostrvu Malezija. Dok se dve države i jedna savezna teritorija nalaze u Istočnoj Maleziji. Države su dalje podeljene na upravne okruge. U Sabahu i Saravaku su prvo podeljeni na divizije, a zatim dalje u okruge. Postoje posebna odeljenja za izborne jedinice za potrebe glasanja.

Međunarodne granice između Malezije i Indonezije,[44] Tajlanda, Singapura i Bruneja definisane su uglavnom geološkim karakteristikama poput reke Perlis i reke Golok između Malezije i Tajlanda;[45] Johorov moreuz između Malezije i Singapura;[46] i Pagalajski kanal između Malezije i Bruneja.[47] Međutim, granice koje se protežu do mora definisane su sporazumima kao što su sporazum o teritorijalnim vodama Johore iz 1927. godine koji definiše vodenu granicu Malezije i Singapura.

Granični sporovi[uredi | uredi izvor]

Malezijske kopnene granice su dobro uspostavljene. Granica sa Tajlandom uspostavljena je 1909. godine kada je Tajland Britancima ustupio Kedah, Kelantan, Perlis i Terenganu. Pomorski granični sporovi između Bruneja i Malezije i polaganje prava Bruneja na Limbang, Saravak, rešeni su razmenom pisama dveju zemalja 16. marta 2009. godine nakon dvadeset godina pregovora.[48]

Malezija i Indonezija imaju neka preklapajuća pomorska potraživanja, posebno u području oko Sabaha. Stalna serija sastanaka za rešavanje ovih zahteva proizvela je šesnaest graničnih sporazuma (do septembra 2010).[49] Malezija i Singapur takođe imaju sporove u vezi sa nekim pomorskim granicama.[50]

Filipini imaju neaktivan zahtev na istočni deo malezijske države Sabah.[50] Malezija je takođe umešana u spor koji uključuje Vijetnam,[51] Brunej, Kinu, Filipine i Republiku Kinu (Tajvan), u vezi sa ostrvima Spretli u Južno kineskom moru.[50]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e Hock, Saw Swee (2007). The Population of Peninsular Malaysia (na jeziku: engleski). Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 978-981-230-427-8. 
  2. ^ „HOME”. Asian-oasis (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  3. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n World and Its Peoples: Eastern and Southern Asia (na jeziku: engleski). Marshall Cavendish. 2007. ISBN 978-0-7614-7642-9. 
  4. ^ „Monsoon”. 2008-03-20. Arhivirano iz originala 20. 03. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  5. ^ a b „Maklumat Iklim - Malaysian Meteorological Department”. 2015-11-16. Arhivirano iz originala 16. 11. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  6. ^ a b v g „East Asia/Southeast Asia :: Malaysia — The World Factbook - Central Intelligence Agency”. www.cia.gov. Arhivirano iz originala 28. 12. 2010. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  7. ^ Encyclopædia Britannica. The Land (West Malaysia).
  8. ^ Richmond, Simon; Lonely Planet Publications (Firm) (2010). Malaysia, Singapore & Brunei. Internet Archive. Footscray, Vic. : Lonely Planet. ISBN 978-1-74104-887-2. 
  9. ^ „Mount Kinabalu - revered abode of the dead”. www.ecologyasia.com. Pristupljeno 2020-09-26. 
  10. ^ Stevens, Alan M. (2004). A comprehensive Indonesian-English Dictionary (na jeziku: engleski). PT Mizan Publika. ISBN 978-979-433-387-7. 
  11. ^ „Main Range | mountains, Malaysia”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  12. ^ „Top 5 Largest Islands in Malaysia”. Akademi Fantasia Travel (na jeziku: engleski). 2011-05-15. Arhivirano iz originala 16. 01. 2021. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  13. ^ „NASA - New Worldwide Coral Reef Library Created”. 2008-08-05. Arhivirano iz originala 05. 08. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  14. ^ „Go: A diver's paradise”. 2011-06-22. Arhivirano iz originala 22. 06. 2011. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  15. ^ a b v g d đ www.wwf.org.my https://www.wwf.org.my/about_wwf/what_we_do/forests_main/the_malaysian_rainforest/. Pristupljeno 2020-09-26.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  16. ^ Wikramanayake, Eric D.; Dinerstein, Eric; Loucks, Colby J. (2002). Terrestrial Ecoregions of the Indo-Pacific: A Conservation Assessment (na jeziku: engleski). Island Press. ISBN 978-1-55963-923-1. 
  17. ^ „Terrestrial Ecoregions -- Peninsular Malaysian rain forests (IM0146)”. National Geographic Society. 2010-03-08. Arhivirano iz originala 08. 03. 2010. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  18. ^ „Southeastern Asia: Malaysia and the Kepulauan Anambas Islands in Indonesia | Ecoregions | WWF”. World Wildlife Fund (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  19. ^ „Terrestrial Ecoregions -- Peninsular Malaysian montane rain forests (IM0144)”. National Geographic Society. 2010-03-08. Arhivirano iz originala 08. 03. 2010. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  20. ^ „Peninsular Malaysian montane rain forests | Ecoregions | WWF”. World Wildlife Fund (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  21. ^ „Southeastern Asia: Malaysia and southern Thailand | Ecoregions | WWF”. World Wildlife Fund (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  22. ^ Wikramanayake, Eric; Eric Dinerstein; Colby J. Loucks; et al. (2002). Terrestrial Ecoregions of the Indo-Pacific: a Conservation Assessment. Washington, DC: Island Press.
  23. ^ Spalding, Mark D., Helen E. Fox, Gerald R. Allen, Nick Davidson et al. "Marine Ecoregions of the World: A Bioregionalization of Coastal and Shelf Areas". Bioscience Vol. 57 No. 7, July/August 2007, pp. 573–583
  24. ^ „Travel Times”. 2007-07-03. Arhivirano iz originala 03. 07. 2007. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  25. ^ „Travel Times”. 2003-08-22. Arhivirano iz originala 22. 08. 2003. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  26. ^ „Malaysia Maritime claims - Geography”. www.indexmundi.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  27. ^ „Coral Triangle”. wwf.panda.org. Pristupljeno 2020-09-26. 
  28. ^ „Indonesia-Malaysia Territorial Sea Boundary” (PDF). The Geographer, Department of State, USA. Pristupljeno 31. 7. 2008. 
  29. ^ „Sungai: Senarai Lembangan Sungai Bagi Kategori”. 2016-03-03. Arhivirano iz originala 03. 03. 2016. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  30. ^ „Maklumat Asas NRE: Lembangan Sungai Utama Mengikut Negeri di Malaysia”. 2016-03-04. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  31. ^ „On-line Hydrological Data”. 2015-01-07. Arhivirano iz originala 07. 01. 2015. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  32. ^ „Biodiversity, Australia State of the Environment Report 2001 (Theme Report): The meaning, significance and implications of biodiversity (Megadiverse countries)”. 2007-05-14. Arhivirano iz originala 14. 05. 2007. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  33. ^ „Impact of Climate Change on ASEAN International Affairs: Risk and Opportunity Multiplier”. ResearchGate (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  34. ^ . 2008-09-10 https://web.archive.org/web/20080910042913/http://www.met.gov.my/ClimateChange2007/session1b/Keynote%20Lecture%202%20-%20Ir.%20Haji%20Ahmad%20Husaini%20Sulaiman/K2%20Husaini_p.doc. Arhivirano iz originala 10. 09. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  35. ^ a b „Keseismikan Malaysia”. 2008-06-24. Arhivirano iz originala 24. 06. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  36. ^ Martin, Stacey Servito; Wang, Yu; Muzli, Muzli; Wei, Shengji (2020-09-01). „The 1922 Peninsula Malaysia Earthquakes: Rare Intraplate Seismicity within the Sundaland Block in Southeast Asia”. Seismological Research Letters (na jeziku: engleski). 91 (5): 2531—2545. Bibcode:2020SeiRL..91.2531M. ISSN 0895-0695. S2CID 219744642. doi:10.1785/0220200052. 
  37. ^ „Today's Earthquakes in Sabah, Malaysia - Page 2”. earthquaketrack.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  38. ^ „Property Times”. 2006-08-22. Arhivirano iz originala 22. 08. 2006. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  39. ^ „METALLIC MINERALS”. 2008-11-10. Arhivirano iz originala 10. 11. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  40. ^ „Gold Mine Operator in Malaysia”. Minerals and Geoscience Department of Malaysia. 
  41. ^ „Key Statistics : Department of Statistics Malaysia”. 2008-03-23. Arhivirano iz originala 23. 03. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  42. ^ „Malaysia Chemicals Forecast Report - Business Monitor International”. 2008-04-29. Arhivirano iz originala 29. 04. 2008. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  43. ^ „FACT Sheet Malaysia: Rural Women in the Malaysian Economy”. www.fao.org. Pristupljeno 2020-09-26. 
  44. ^ (PDF). 2009-02-27 https://web.archive.org/web/20090227145415/http://www.law.fsu.edu/library/collection/LimitsinSeas/ls001.pdf. Arhivirano iz originala 27. 02. 2009. g. Pristupljeno 2020-09-26.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  45. ^ „Deputy minister: Mapping of M'sia-Thailand border completed except an area at Bukit Jeli”. Borneo Post Online (na jeziku: engleski). 2015-11-12. Pristupljeno 2020-09-26. 
  46. ^ hermesauto (2018-05-30). „Malaysia withdraws Pedra Branca case; Singapore 'happy to agree', says Vivian Balakrishnan”. The Straits Times (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-26. 
  47. ^ „Is Brunei's offshore Block J area really ours, or Malaysia's? | The Brunei Times”. 2012-02-27. Arhivirano iz originala 27. 02. 2012. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  48. ^ „China Plus”. chinaplus.cri.cn. Pristupljeno 2020-09-26. 
  49. ^ „Indonesia, Malaysia to discuss border issues in September”. Xinhua News Agency. Pristupljeno 6. 9. 2010. 
  50. ^ a b v „East Asia/Southeast Asia :: Malaysia — The World Factbook - Central Intelligence Agency”. www.cia.gov. Arhivirano iz originala 28. 12. 2010. g. Pristupljeno 2020-09-26. 
  51. ^ „Hanoi and KL reach broad understanding on sea claims - Nation | The Star Online”. 2012-10-09. Arhivirano iz originala 09. 10. 2012. g. Pristupljeno 2020-09-26. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Geografija Malezije na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Географија_Малезије&oldid=26848880”