Žrvanj
Žrvanj | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Ljubinje |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 99 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 55′ 46″ S; 18° 11′ 24″ I / 42.9294° S; 18.1900° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Žrvanj Žrvanj na karti Bosne i Hercegovine | |
Žrvanj je naseljeno mjesto u opštini Ljubinje, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 99 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Nalazi se na 900-1.100 metara nadmorske visine, površine 26,78 km2 , udaljeno oko l6 km od opštinskog centra. Razbijenog je tipa. Dijeli se na Donji i Gornji Žrvanj, a zaseoci su: Bašljevci, Brezova dola, Vrtine, Gradište, Donje selo, Krnjin kamen, Kulina, Marića do, Melijev do, Radimlja i Crkvina. Smješteno je na krečnjačkoj visoravni, koju okružuju planine Viduša, Radimlja i Sitnica. Obodom sela protiče Bukov potok. Atar je bogat grabovom, jasenovom i bukovom šumom. Prema predanju, selo je nazvano po žrvnju za mljevenje žitarica. U zaseoku Vrtine sačuvana je bogato ukrašena srednjovjekovna nekropola, sa dva mramora (stećka) u obliku sanduka i krstače. Na lokalitetu Godi nalaze se ostaci crkve i nekropola sa 15 mramora u obliku sanduka.[1]
Stanovništvo se uglavnom bavi poljoprivredom, posebno stočarstvom. Stoka se napaja iz seoske lokve u Vrtinama i sa izvora Slavanj u susjednom selu Krtinje. Osnovna četvorogodišnja škola otvorena je 1937. godine. Njen rad prekinut je tokom Drugog svjetskog rata, a poslije je obnovljen. Škola je 1958. prerasla u osmogodišnju, a 1964. dobila je novu zgradu. Pripojena je OŠ "Milenko Mićić" u Ljubinju 1973. i radila je do sredine osamdesetih godina. Otad đaci pohađaju nastavu u Ljubinju. U selu ima devet pravoslavnih grobalja, od kojih je sedam aktivno (2019). Najbliža crkva je u selu Gradac. Žrvanj je elektrificiran 1975. i 1985. godine. Mještani se snabdijevaju vodom iz čatrnja.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
U Hercegovačkom ustanku 1875-1878, 44 ustanika iz Žrvnja borila su se u sastavu Zavođskog bataljona, kojim je komandovao vojvoda Gligor Milićević iz Zvjerine. Solunci su bili: Trifko I. i Trifko S. Bajat, Todor B. Dabić, Milan Ć. i Mirko S. Dangubić, Mihajlo K. Lečić, Gašo A., Jovan S. i Marko Đ. Sikimić i Nikola L. Ćuk. Početkom juna 1941, u planinama Radimlja i Sitnica formiran je narodni zbjeg, u kojem je, ispred ustaških zločina, utočište našlo nekoliko hiljada stanovnika iz jugoistočnog dijela ljubinjske i dijelova stolačke opštine. U Drugom svjetskom ratu iz Žrvnja je poginulo 17 boraca Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i 32 pripadnika Jugoslovenske vojske u otadžbini. Imena poginulih pripadnika JVuO uklesana su na spomeniku ispred Crkve Rođenja Presvete Bogorodice u Ljubinju. Na lokalitetu Studenac, kod Bukovog potoka, podignut je spomenik sedmorici pripadnika JVuO iz Žrvnja, koje su na tom mjestu, 2. februara 1945, strijeljali pripadnici NOVJ. U Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1992-1995. poginula su dva borca Vojske Republike Srpske. Njihova imena uklesana su na spomen-ploči u Crkvi Rođenja Gospoda Isusa Hrista u Ljubinju. Iz sela je Simo A. Radić, vijećnik ZAVNOBiH-a.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
U defteru iz 1475/1477. pominje se Žrvanj kao zimsko prebivalište donjovlaške skupine Nenkovci, čije se središte nalazilo u susjednom selu Ivica. Žrvanj je 1879. bio opština, u čijem sastavu su bila sela : Brezova Dola, Žrvanj Donji, Žrvanj Gornji, Krnjin Kamen i Radimlja, a imala je 41 domaćinstvo i 286 stanovnika (pravoslavci); 1895. - 395 stanovnika; 1921. - 487. Selo Žrvanj 1948. imalo je 384 stanovnika; 1961. - 415; 1991. - 99; 2013. - 16 domaćinstava i 44 stanovnika (Srbi).[1]
Porodice Bajat, Dangubić, Lečić, Tasovac slave Aranđelovdan; Bokić - Jovanjdan; Vujović, Kisić, Milićević - Nikoljdan; Novčić, Radić, Sikimić - Đurđevdan. U Žrvnju su živjele i porodice: Bojanić, Dabić, Ilić, Ninković, Perović, Prodan, Turnić, Ćuk i Čučaga, koje su se raselile ili su izumrle. Većina današnjih porodica doselila se u XIX vijeku. Prema predanju, preci Bajata došli su iz Dabra. Iz susjednih sela su Bakići (selo Krtinje) i Sikimići (Vlahovići). Sa trebinjskog područja došli su: Vujovići (selo Todorići), Radići (Domaševo) i Tasovci (Trebijovi), a sa bilećkog: Dangubići (selo Dola), Kisići, Milićevići (Zvjerina), Novčići (Vranjska). Lečići su porijeklom iz Pive, a Popare sa Čeva (Crna Gora).[1]
| Nacionalnost[2] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 99 | 196 | 365 | 411 |
| Jugosloveni | 1 | 4 | ||
| Slovenci | 3 | |||
| ostali i nepoznato | 2 | |||
| Ukupno | 99 | 199 | 368 | 415 |
| Demografija[2] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1879. | 286 | |
| 1895. | 395 | |
| 1921. | 487 | |
| 1948. | 384 | |
| 1953. | 389 | |
| 1961. | 415 | |
| 1971. | 368 | |
| 1981. | 199 | |
| 1991. | 99 | |
| 2013. | 44 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
| Naseljena mjesta |  | |
|---|---|---|
| Mjesne zajednice | Vođeni, Dubočica, Ljubinje 1, Ljubinje 2, Krajpolje, Kruševica, Ubosko | |
| Crkve i manastiri | ||
