Nikola Car Crni
| nikola car | |
|---|---|
 Nikola Car Crni | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. januar 1910. |
| Mesto rođenja | Crikvenica, Austrougarska |
| Datum smrti | 5. jul 1942. (32 god.) |
| Mesto smrti | Kamenjak, Istra, Kraljevina Italija |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1937. |
| Učešće u ratovima | Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. |
Nikola Car Crni (Crikvenica, 1. januar 1910 — Kamenjak, Istra, 5. jul 1942) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1. januara 1910. godine u Crikvenici. Potiče iz radničke porodice. Posle završene osnovne škole, 1922. godine, završio je postolarski zanat i Zanatsku školu; ali se, zbog nedostatka posla, bavio ribarenjem. Već kao osamnaestogodišnji mladić, učestvovao je u omladinskom i radničkom pokretu.
Među prvima iz svog kraja, kao i iz Jugoslavije, pripremio se za odlazak u Španiju, kada je u njoj počeo građanski rat. Zahvaljujući ugovoru s francuskim poslodavcem o radu na šumskim radilištima, dobio je pasoš i legalno otputovao, 1. novembra 1937. godine, u Francusku, odakle se prebacio u Španiju.
Bio je borac bataljona „Đuro Đaković“ u 120. internacionalnoj brigadi. Istakao se u mnogim borbama, a posebno na frontovima Aragona, Kordobe i Teruela. Godine 1937. godine je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije. Posle sloma Španske republike, povukao se s ostalim borcima, februara 1939. godine, u Francusku, gde je ostao u koncentracionom logoru dve godine. Iz logora je uspeo pobeći 1941. godine, i vratioa se u tada već okupiranu Jugoslaviju.
Od polovine 1941. godine nalazi se u Drežnici, među prvim borcima Gorskog kotara i Hrvatskog primorja. Po uputstvu CK KP Hrvatske, odlazi u Hrvatsko primorje, da radi na organizaciji ustanka. Najpre odlazi na Viševicu, gde su, zbog jedne neuspele akcije, vladali zategnuti odnosi između spojenih odreda Bribira i Hreljina. Na sastanku, kojim je rukovodio, postignut je dogovor o ponavljanju te akcije (uništenje pruge između Belog Sela i Fužina).
Već 1941. godine postavljen je za komandanta Štaba NOP odreda crikveničkog i novljanskog kotara, odnosno celog Vinodola. Nedugo zatim, januara 1942. godine, postavljen je za komandanta Drugog bataljona „Matija Gubec“, a zatim za komandanta Petog bataljona „Vladimir Gortan“, Prvog primorsko-goranskog partizanskog odreda. Nedugo zatim postaje komandant Drugog primorsko-goranskog partizanskog odreda.
Nikola se istakao u mnogim borbama. Učestvovao je i u prvoj većoj akciji na području Gorskog kotara i Hrvatskog primorja, kada je, 27. novembra 1941. godine, kod Stalka, na putu Ogulin-Novi Vinodolski, napadnut italijanski kamion i streljani italijanski oficiri, dok su vojnici pušteni. Kao komandant Drugog bataljona, vršio je vrlo uspešne akcije na železničkoj pruzi Sušak-Zagreb, kao i napade na italijanske kamione.
Lično je rukovodio, 18. i 19. januara 1942. godine, uspelim akcijama onesposobljavanja pruga i miniranja vozova s italijanskim vojnicima na prugama Fužine-Lič i Fužine-Zlobine. Posebno se istakao marta 1942. godine, kada je rukovodio akcijama za oslobađanje Mrkoplja (15. mart) i Ravne Gore (22. mart). Te akcije predstavljale su do tada najveći uspeh NOP-a u Gorskom kotaru i Hrvatskom primorju, pa su imale veliki odjek u narodu. Istakao se i u napadu na jake italijanske snage koje su pokušale uništiti partizanski logor na Snežniku, kada je, s desetinom boraca-stražara u Štabu bataljona, napao Italijane i privukao na sebe pažnju glavnine neprijateljskih snaga. Zahvaljujući tome, njegov bataljon je uspeo napasti Italijane s druge strane i oterati ih.
Kao komandant Petog bataljona, dobio je specijalni zadatak da prodre u Istru. Isti zadatak dobio je i kao komandant Drugog primorsko-goranskog partizanskog odreda, koji je delovao, uglavnom, na području Hrvatskog primorja i u dolini reke Kupe. Taj Odred izvršio je, pod njegovom komandom, niz uspelih akcija. Najveća i najznačajnija akcija Odreda bila je napad na Italijane, 11. juna 1942. godine, na pruzi Delnice-Kupjak, kada je uništen italijanski transport i zaustavljen saobraćaj četiri dana. Odred je učestvovao, zajedno sa slovenačkim partizanima, u napadu na Osilnicu i u drugim borbama.
Poginuo je 5. jula 1942. godine, na putu između sela Kamenjaka i Grobnika, u napadu sto četrdesetorice partizana, koje je on vodio, na italijansku kolonu.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 5. jula 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Narodni heroji 1982, str. 139.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: „Narodna knjiga”. 1982.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Car Karla Nikola - Crni
- Pogibija narodnog heroja Nikole Cara - Crnog Mike 05.07.1942. (23. XII 2010)
Španski dobrovoljci poginuli u toku Narodnooslobodilačkog rata | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Učesnici Španskog građanskog rata poginuli u toku Narodnooslobodilačkog rata: | ||||||||||||
| Narodni heroji |
|   | ||||||||||
| ostali |
| |||||||||||
Narodni heroji iz Istre i Hrvatskog primorja | ||
|---|---|---|
Narodni heroji Jugoslavije rođeni na teritoriji Istre i Hrvatskog primorja, kao i oni koji su politički ili vojno delovali na ovom području: | ||
| Istra |  | |
| Hrvatsko primorje | ||
