Ningsja

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ningsja Huejska autonomna oblast
寧夏, 宁夏  (kineski)
Níngxià Huízú Zìzhìqū
Položaj
Država Kina
Admin. centarJinčuan
Površina66.461 km2
Stanovništvo2014.
 — broj st.6.620.000
 — gustina st.99,61 st./km2
BDP (PKM)15,8 milijardi $ (2008)
Zvanični veb-sajt Izmenite ovo na Vikipodacima

Ningsja (), zvanično: Ningsja Huejska autonomna oblast[1] (NHAO) (kin: 寧夏, 宁夏; pin: Níngxià Huízú Zìzhìqū), poznata i kao Ninsija,[2] jedna je od pet autonomnih oblasti Narodne Republike Kine. Nalazi se u sjeverozapadom dijelu države. Oblast Ningsja je od 1954. godine bila dio provincije Gansu, ali je već 1958. odvojena kao posebna autonomna oblast za narod Hueji, koji su jedna od 56 zvanično priznatih nacionalnosti Kine. Danas, petinu stanovnika Niksije čini narod Hueji.[3]

Ningsja se graniči sa provincijama Šensi na istoku i Gansu na jugu i zapadu, te Unutrašnjom Mongolijom na sjeveru. Oblast ima površinu od oko 66.400 km².[4] Naseljenost je vrlo slaba, jer oblast ima uglavnom pustinjski karakter, a djelimično leži na Ljosovom platou i u prostranoj ravnici rijeke Huanghe. Duž svoje sjevernoistočne granice pruža se Kineski zid. Prije oko 2000 godina, tokom vladavine dinastije Ćin izgrađen je opsežni sistem kanala (ukupne dužine oko 1397 km[5]). Opsežni projekti melioracije i navodnjavanja omogućili su povećanu obradu zemlje.

Ningsja je bila jezgro dinastije zapadni Sja u periodu od XI do XIII vijeka, koju su uspostavili narod Tanguti. Tanguti su postigli značajna dostignuća u književnosti, umjetnosti, muzici i arhitekturi, posebno se izdvaja tangutsko pismo. Avgusta 1227. godine, tokom mongolskog osvajanja zapadnih Sja, Džingis-kan umro je zbog nerazjašnjenog uzroka. Ningsja je dugo bila jedno od najsiromašnijih područja u zemlji. Mala vinarska industrija postala je ekonomski važna tek od 1980-ih. Prije dolaska vinogradarstva, 6,8 miliona ljudi u Ningsji, od kojih su 36 procenata muslimani iz etničke grupe Hueji, uglavnom su se oslanjali na ispašu životinja, samostalnu poljoprivredu i uzgoj godži voća koji se koristi u tradicionalnoj kineskoj medicini. U oblasti je tokom 2017. godine smješteno gotovo 40.000 hektara vinskog grožđa i proizvedeno oko 120 miliona boca vina, što čini četvrtinu cjelokupne proizvodnje u Narodnoj Republici Kini.[6]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Pogled na planinu Helanšan

Današnja Ningsja je jedna od najmanjih jedinica na nivou države i graniči se sa provincijama Šensi i Gansu, te Autonomnom oblasti Unutrašnja Mongolija. Na 3.556 metara nadmorske visine, Aobaogeda (敖包 疙瘩) u planinama Helanšan je najviša tačka u Ningsji.[7] Na jugu i jugozapadu su planine Lijupan.

Ningsja je relativno suva oblast, poput pustinje i sadrži raznoliku geografiju pošumljenih planina i brda, stonih površina, pustinja, poplavnih ravnica i slivova koje presjeca rijeka Huanghe (Žuta rijeka), u pravcu od istočnog ka sjevernom dijelu oblasti. Oblast je uglavnom brdovita i predstavlja prelaz ka mongolskim stepama. Ekosistem Ningsje je jedan od najmanje proučavanih regiona na svijetu. Značajno navodnjavanje podržava uzgoj godži voća, koje se vrlo često konzumira u cijeloj oblasti. Pustinje Ningsje uključuju pustinju Tenger u Šapotou.

Sjeverni dio oblasti, kroz koji protiče Žuta rijeka, sadrži najbolje poljoprivredno zemljište. Kroz Nigsju prolazi pruga koja povezuje Landžou sa Baotouom. Preko Žute rijeke u Jinčuanu je izgrađen autoput.

Godine 1920, oblast je pogodio strašan zemljotres magnitude 8,6, koji je pokrenuo seriju klizišta u kojima je poginulo oko 200.000 ljudi. Preko 600 velikih ljesnih klizišta stvorilo je više od 40 novih jezera.[8][9]

Flora[uredi | uredi izvor]

Približno 34 procenta ukupne površine oblasti sastoji se od travnjaka.[10] Ova cifra je manja sa približno 40 procenata tokom 1990-ih. Travnjaci se prostiru na suvom pustinjsko-stepskom području na sjeveroistoku (koje čine dio unutrašnje mongolske stepske regije) i brdovitim pašnjacima, smještenim na polusušnoj visoravni Ljos na jugu.[11] Utvrđeno je da su travnjaci Ningsje degradirani u različitom stepenu.[12] Međutim, postoji naučna rasprava u kojoj se mjeri degradacija odvija mjereno vremenom i prostorom.[13] Istorijska istraživanja takođe su pronašla ograničene dokaze o širenju degradacije travnjaka i dezertifikacije u Ningsji.[14][15] Glavna komponenta upravljanja zemljištem u Ningsji je zabrana otvorene paše koja postoji od 2003. godine.[16] Ekološki i socio-ekonomski efekti ove zabrane ispaše u odnosu na travnjake i egzistenciju stočara su osporeni.[17] Zabranom je predviđeno da se stočarstvo ograniči na zatvorene obore i ne smije biti dozvoljena otvorena paša u određenim vremenskim periodima koje odredi Narodna vlada autonomne oblasti.

Klima[uredi | uredi izvor]

Oblast Nigsja je udaljena 1.200 km od mora i ima kontinentalnu klimu sa prosječnim ljetnjim temperaturama koje se u julu podižu na 17 do 24 °C, a prosječne zimske temperature padaju između -7 do -15 °C u januaru. Sezonske ekstremne temperature mogu da dostignu 39 °C ljeti i -30 °C zimi. Dnevne razlike u temperaturi mogu dostići iznad 17 °C, naročito u proljeće. Godišnje padavine prosečno se kreću od 190 do 700 milimetara, a više kiše pada na jugu oblasti.

Kontinentalna klima Ningsje je sve sušnija kako se ide ka sjeveru. Tu vladaju i jaki vjetrovi.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Sto osam stupa u blizini grada Ćingtungsja

Kao granična zona između nomadskih stočara i neaktivnih farmera, Ningsja je bila često stecište ratova i upada nekineskih plemena. Da bi umirila region, carska vlada je osnovala vojne kolonije da bi povratila zemlju. Pored toga, pod carskom ergelom formirani su pašnjaci za konje, kako bi se zaštitilo snadbijevanje vojnih konja još u doba zapadne dinastije Han (206. godine pH — 9. godine n.e.) Ningsja i okolina su uključeni pod vlast dinastiju Ćin već u 3. vijeku pre nove ere. Tokom dinastije Han i dinastije Tang u oblasti je bilo uspostavljeno nekoliko velikih gradova. Pobuna provincije Ljiang na kraju dinastije Han, pogodila je i Ningsju.

Do 11. vijeka, narod Tangut uspostavio je zapadnu dinastiju Sja na periferiji tadašnje dinastije Song. Jevreji su takođe živeli u Ningsji, o čemu svjedoči činjenica da su 1489. godine, nakon velike poplave koja je uništila svitke Tore u Kajfengu, jevrejske zajednice Ningboa i Ningsje poslale zamejnu Jevrejima Kajfenga.[18]

Ningsja je podpala pod dominaciju Mongola nakon što je Džingis-kan osvojio Jinčuan početkom 13. vijeka. Muslimani iz centralne Azije takođe su počeli da se useljavaju u Ningksju sa zapada. Ustanak Dunganskih muslimana iz 19. vijeka pogodila je Ningsju.

Godine 1914. godine Ningsja je pripojena provinciji Gansu. Međutim, 1928. godine oblast je odvojena od Gansua i proglašena je zasebna provincija. Između 1914. i 1928. godine, Klika Ma je vladala provincijama Ćinghaj, Ningsja i Gansu. General Ma Hungkuj bio je vojni guverner Ningsje i imao je apsolutnu vlast u provinciji. Muslimanski sukob u Gansuu, koji je trajao od 1927. do 1930. godine, prelio se u Ningsju. Godine 1934. vojskovođa i general Nacionalne revolucionarne vojske Sun Đaning pokušao je da osvoji provinciju, ali ga je porazio savez koji je predvodila klika Ma.[19]

Od 1950. do 1958. godine, islamska pobuna u Kuomintangu rezultirala je borbama širom sjeverozapadne Kine, uključujući Ningsju. Kineska vlada je 1954. godine ponovo spojila Ningsju sa Gansuom, ali 1958. Ningsja je formalno postala autonomna oblast Narodne Republike Kine. Godine 1969. godine Ningsja je dobila dio Unutrašnje Mongolije, takođe autonomne oblasti u sastavu Kine, ali je ovo područje vraćeno Unutrašnjoj Mongoliji 1979. godine.

Brojni kineski artefakti iz dinastije Tang i dinastije Song, od kojih su neki bili u vlasništvu cara Džencunga, iskopani su, a zatim su došli u ruke Ma Hungkuja, koji je odbio da objavi nalazišta. Među artefaktima su bile bijele mermerne ploče iz dinastije Tang, zlatni ekseri i trake od metala. Tek nakon što je Ma umro, njegova supruga je 1971. godine iz Amerike otišla na Tajvan da donese predmete Čang Kaj Šeku, koji ih je predao muzeju u Tajpeje.[20]

Politika[uredi | uredi izvor]

  • Pogled na Jinčuan sa vrha gradske pagode
    Pogled na Jinčuan sa vrha gradske pagode
  • Narodni trg u Jinčuanu
    Narodni trg u Jinčuanu
  • Fontana i spomenik Fenik u Jinčuanu
    Fontana i spomenik Fenik u Jinčuanu

Politika Ningsje strukturisana je u dualnom sistemu vladavine stranke, kao i sve druge vladine institucije u kontinentalnoj Kini. Predsedavajući Autonomne oblasti je najviši zvaničnik Narodne vlade Ningsje. Međutim, u dvostrukom sistemu upravljanja vladom u autonomnoj oblasti, predsjednik ima manje moći od sekretara Komiteta Komunističke partije Kine za Ningsju, kolokvijalno nazvanog „šef stranke KPK Ningsje”.

Ningsja ima ugovor o prijateljstvu sa norveškim okrugom Sogn og Fjordane.[21]

Administrativna podjela[uredi | uredi izvor]

Ningsja je podjeljena na pet gradskih okruga:

Karta № Okrug Površina
u km² 		Stanovnika
(popis 2010.)[22]
1 Jinčuan 8.875 1.993.088
2 Šicujšan 5.208 725.482
3 Vudžun 21.420 1.273.792
4 Džunvej 17.448 1.080.832
5 Gujuan 13.449 1.228.156
* Ningsja 66.400 6.301.350

Demografija[uredi | uredi izvor]

Glavni grad Ningsje je Jinčuan sa oko pola miliona stanovnika. U regiji živi 6.300.000 ljudi (podatak iz 2014). Najbrojniji narodi u oblasti su: Han Kinezi (65,5%), i Hueji (33,9%).

Religija[uredi | uredi izvor]

Religija u Ningsji
(Popis iz 2010.)

  Kineske narodne religije, budizam, Nereligioznost (64,83%)
  islam[23] (34%)
  hrišćanstvo[24] (1,17%)

Glavne religije u Ninggsji su islam među kineskim Huejima, dok mnogi Han Kinezi prakticiraju kineske narodne religije, taoizam, konfučijanizam i kineski budizam. Prema demografskoj analizi iz 2010. godine, muslimani čine 34% stanovništva provincije.[23] Prema kineskom opštem socijalnom istraživanju iz 2004. godine, hrišćanstvo je religija 1,17% stanovništva provincije.[24]

U 2008. godini broj džamija u Ningsji iznosio je 3.760, ili jedna na 577 muslimana.[25]

  • Stara džamija u Jiunčanu
    Stara džamija u Jiunčanu
  • Nova džamija u Jinčuanu
    Nova džamija u Jinčuanu
  • Hram kineske narodne religije
    Hram kineske narodne religije

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Enciklopedijski atlas sveta, Mono i Manjana, 2006, str. 165
  2. ^ CRI online (na srpskom jeziku): Ninsija - priče o kineskom selu
  3. ^ „By choosing assimilation, China's Hui have become one of the world's most successful Muslim minorities”. The Economist. 8. 10. 2016. Pristupljeno 8. 10. 2016. 
  4. ^ „Administrative Divisions (2013)”. Ningxia Statistical Yearbook 2014. Statistical Bureau of Ningxia. Arhivirano iz originala 4. 3. 2016. g. Pristupljeno 19. 12. 2015. 
  5. ^ „宁夏回族自治区资源概况”. The Economist. 2. 10. 2018. Arhivirano iz originala 04. 08. 2020. g. Pristupljeno 2. 10. 2018. 
  6. ^ https://www.scmp.com/week-asia/economics/article/3009784/can-china-become-wine-worlds-next-california
  7. ^ 登敖包疙瘩 赏绝顶美景. Ningxia News. Ifeng News. 2. 9. 2014. Pristupljeno 6. 11. 2018. 
  8. ^ Close, U., and McCormick (1922) "Where the mountains walked" National Geographic Magazine 41(5): pp.445–464.
  9. ^ Feng, X. and Guo, A. (1985) "Earthquake landslides in China" In Proceedings, IVth International Conference and Field Workshop on Landslides pp. 339–346, Japan Landslide Society, Tokyo, OCLC 70324350.
  10. ^ Ningxia Bureau of Statistics, 2013, 1.2
  11. ^ Ho, Peter (2016) "Empty institutions, non-credibility and pastoralism: China's grazing ban, mining and ethnicity" Journal of Peasant Studies 43(6): pp.1145-1176
  12. ^ Ho, Peter; Azadi, Hossein (2010). „Rangeland degradation in North China: Perceptions of pastoralists”. Environmental Research. 110 (3): 302—307. PMID 20106474. doi:10.1016/j.envres.2009.12.007. 
  13. ^ Ho, P. (2001). „Rangeland Degradation in North China Revisited? A Preliminary Statistical Analysis to Validate Non-Equilibrium Range Ecology”. The Journal of Development Studies. 37 (3): 99—133. ISSN 0022-0388. S2CID 154397243. doi:10.1080/00220380412331321991. 
  14. ^ Ho, Peter (2000). „The Myth of Desertification at China's Northwestern Frontier: The Case of Ningxia Province, 1929-1958”. Modern China (na jeziku: engleski). 26 (3): 348—395. ISSN 0097-7004. S2CID 83080752. doi:10.1177/009770040002600304. 
  15. ^ Ho, Peter (2003). „Mao's War against Nature? The Environmental Impact of the Grain-First Campaign in China”. The China Journal. 50 (50): 37—59. ISSN 1324-9347. JSTOR 3182245. S2CID 144410824. doi:10.2307/3182245. 
  16. ^ Zhou, Z. 2013. A view of Ningxia ten years since the grazing ban [Jìn mù yī nián kàn Níngxià]. People's Daily, 29 June. p. 10.
  17. ^ Ho, Peter (2016). „Empty institutions, non-credibility and pastoralism: China's grazing ban, mining and ethnicity”. The Journal of Peasant Studies. 43 (6): 1145—1176. ISSN 0306-6150. S2CID 157632052. doi:10.1080/03066150.2016.1239617. 
  18. ^ Xu Xin, The Jews of Kaifeng, Ktav Publishing House, c. 2003.
  19. ^ Lin 2011, str. 37–39(jezik: engleski)
  20. ^ China Archaeology and Art Digest, Volume 3, Issue 4. Art Text (HK) Ltd. 2000. str. 354. Pristupljeno 28. 11. 2010. 
  21. ^ „Ningxia og Sogn og Fjordane eit steg vidare på samarbeidsvegen”. Sfj.no. Pristupljeno 7. 5. 2015. 
  22. ^ Census Office of the State Council of the People's Republic of China; Population and Employment Statistics Division of the National Bureau of Statistics of the People's Republic of China (2012). 中国2010人口普查分乡、镇、街道资料 (1 izd.). Beijing: China Statistics Print. ISBN 978-7-5037-6660-2. 
  23. ^ a b Min Junqing. The Present Situation and Characteristics of Contemporary Islam in China. JISMOR, 8. 2010 Islam by province, page 29 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. april 2017). Data from: Yang Zongde, Study on Current Muslim Population in China, Jinan Muslim, 2, 2010.
  24. ^ a b China General Social Survey 2004. Report by: Xiuhua Wang (2015, p. 15) Arhivirano 25 septembar 2015 na sajtu Wayback Machine
  25. ^ „宁夏每577名穆斯林拥有一座清真寺-搜狐新闻”. news.sohu.com. Pristupljeno 2021-01-11. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Ningsja na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Нингсја&oldid=26552839”