Jugoslovenski iredentizam
Jugoslovenski iredentizam predstavlja iredentizam koji promoviše Jugoslaviju koja sjedinjava sve Južne Slovene koji žive u SFR Jugoslaviji (SFRJ) i njenim republikama Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Crnoj Gori, Srbiji, Sloveniji, i Severnoj Makedoniji; zajedno sa teritorijama koje tvrde Jugoslavisti, koje se ne nalaze u granicama SFRJ. To su teritorije Bugarske, Zapadne Trakije i Grčke Makedonije. Vlada Kraljevine Jugoslavije je htela ujedinjenje Bugarske i Jugoslavije.[1] Kasnije, SFRJ predvođena od strane Josipa Broza Tita je želela da stvori čvrstu Jugoslaviju u čijoj se teritoriji nalazi Grčka Makedonija, Zapadna Trakija, Albanija, Bugarska, Koruška, i za neko vreme, počevši u novembru 1943. godine, i italijanska regija Furlanija-Julijska krajina.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Zagovornici Jugoslovenskog iredentizma su bili i monarhisti i republikanci.[3] Par dana pre stvaranja Jugoslavije 1918. godine, Jugoslovenski političar Svetozar Pribićević je objavio da bi Jugoslovenske granice trebalo da se prošire "od Soče do Soluna".[4] Predlozi u ratnom periodu da se Bugarska uključi u Jugoslaviju, uključivale su i tvrdnje od republikanaca da je republika bila neophodna za čvrstu Jugoslaviju sa Bugarskom, dok su drugi tvrdili da republika ne bi bila potrebna jer je Bugarska u to vreme bila kraljevina, i umesto republike je bila dovoljna konstitucionalna monarhija za uključenje Bugarske u Jugoslaviju.[5] Militantni pokret "Zveno" u Bugarskoj je podržavao Jugoslaviju koja je uključivala Bugarsku kao i Albaniju.[6] Pokret Zveno je učestvovao u Bugarskom državnom udaru 1934. godine, u kojem su podržavaoci državnog udara odmah izglasili nameru za stvaranje saveza sa Francuskom i ujedinjenje Bugarske sa Jugoslavijom.[7]
Kada je počeo Drugi svetski rat, godine 1940. general Milan Nedić je predložio da se Jugoslavija priključi Silama Osovine i napadne Grčku da bi uzela Solun.[8] Tokom Drugog svetskog rata, Britanska vlada je podržavala stvaranje velike Jugoslavije nakon rata zbog opozicije ka prihvatanju Bugarske vlade u Sile Osovine, u maju 1941. godine potvrđujući dr. Malkom Burov dokument koji se zalaže za uključivanje Bugarske u Jugoslaviju posle rata.[9]
Nakon Drugog svetskog rata, Tito je objavio da je Jugoslavija imala pravo na Trst i celu Korušku, govoreći "Mi smo oslobodili Korušku ali međunarodni uslovi su bili takvi da smo morali da je privremeno ostavimo. Koruška je naša i mi ćemo se za nju boriti."[10]
Isto tako, Bugarski vođa Georgi Dimitrov se zalagao sa ujedinjenje Bugarske i Jugoslavije, i ponudio priključenje Bugarske Jugoslaviji, ali je Tito odbio, zato što su se Dimitrov i Tito zalagali za različite načine vođenja države i pripajanja Bugarske Jugoslaviji. Tito je želeo priključak Bugarske u federaciju kao socijalistička republika, ali sa druge strane G. Dimitrov je želeo konfederaciju, a na kraju nije pronađen zajednički dogovor. Priključenje Bugarske Jugoslaviji kao S. R. takođe je usporavao i Staljin, koji nije želeo da Bugarska bude priključena federaciji sa pravima kao socijalistička republika.[11]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Cecil Frank Melville. Balkan racket: the inside story of the political gangster plot which destroyed Yugoslavia and drove Britain out of the Balkans. Jarrold, (1941). str. 61.
- ^ Ramet 2006, str. 172.
- ^ Near East and India , Volume 44. University of Minnesota, (1935). str. 4. i 149.
- ^ Ivo Banač. The national question in Yugoslavia: origins, history, politics. Cornell University Press, (1984). str. 128.
- ^ Near East and India , Volume 44. University of Minnesota, (1935). str. 149.
- ^ Plamen S. T︠S︡vetkov. A history of the Balkans: a regional overview from a Bulgarian perspective. EM Text, (1993). str. 195.
- ^ Khristo Angelov Khristov. Bulgaria, 1300 years. Sofia, Bulgaria: Sofia Press, (1980). str. 192.
- ^ John R. Lampe. Yugoslavia As History: Twice There Was a Country. Cambridge, England, UK: Cambridge University Press, (2000). str. 199.
- ^ Dimitris Livanios. The Macedonian question: Britain and the southern Balkans: 1939-1949. Oxford, England, UK: Oxford University Press, (2008). str. 103.
- ^ Ramet 2006, str. 172–173.
- ^ Popović, Danijela D. (2008). Rezolucija informbiroa i 1948. godina u očima ruskih istoričara i istražitelja. list "Dan".
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Popović, Danijela D. (2008). Rezolucija informbiroa i 1948. godina u očima ruskih istoričara i istražitelja. list "Dan".
- Ramet, Sabrina P. (2006). The three Yugoslavias: state-building and legitimation, 1918-2005. Bloomington, Indiana, USA: Indiana University Press.
