Apatiti
| Apatiti Apatitы | |
|---|---|
 Pogled na grad sa Hibinima u pozadini | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Federalni okrug | Severozapadni |
| Oblast |  Murmanska oblast |
| Rejon | Apatitski gradski okrug |
| Osnovan | 1916. |
| Status grada | 1966. |
| Stara imena | do 1926 − Belij |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2016 | 56.730 |
| — gustina | 1.512,8 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 67° 34′ 03″ S; 33° 23′ 36″ I / 67.5675° S; 33.393333° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
| Aps. visina | 178 m |
| Površina | 37,5 km2 |
.svg)  Apatiti Apatiti na karti Rusije | |
 Apatiti Apatiti na karti Murmanske oblasti | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 184209 |
| Pozivni broj | +7 81555 |
| Registarska oznaka | 51 |
| OKATO kod | 47 405 |
| OKTMO kod | 47 705 000 001 |
| Veb-sajt | |
| apatity.gov-murman.ru/ | |
.png)
_(2013).jpg)
Apatiti (rus. Апатиты) grad je na krajnjem severozapadu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se na krajnjem zapadu Koljskog poluostrva, odnosno u centralnom delu Murmanske oblasti i administrativno pripada Apatitskom gradskom okrugu čiji je ujedno i administrativni centar.
Prema procenama nacionalne statističke službe Rusije za 2016. u gradu je živelo 56.730 stanovnika, i po broju stanovnika Apatiti je drugi grad po veličini u Murmanskoj oblasti (veći je samo Murmansk), i peti po veličini grad unutar arktičkog polarnog kruga. Grad je dobio ime po mineralu iz grupe fosfata, apatitu, čija velika nalazišta se nalaze u neposrednoj blizini.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Grad Apatiti nalazi se u centralnom delu Murmanske oblasti, odnosno na krajnjem zapadu Koljskog poluostrva, i leži unutar arktičkog polarnog kruga. Leži na istočnoj obali jezera Imandra, na mestu gde se u jezero uliva reka Belaja. Sa severne i zapadne strane ograničavaju ga obronci Hibinskih planina, najvišeg planinskog područja u oblasti. Najviši deo grada nalazi se na obroncima planine Vorobinaja sa nadmorskom visinom od 278 m, dok je najniži deo uz desnu obalu reke Žemčužnaje (na nadmorskoj visini od 129 m).
Grad se nalazi na oko 12 km jugozapadno od grada Kirovska, odnosno na nekih 160 km južnije od administrativnog centra oblasti Murmanska. Na oko kilometar južnije nalazi se naselje Tik Guba.
Grad se nalazi u zoni modifikovane polarne klime. Zime su hladne i duge, a leta kratka i prohladna. Prosečne januarske i februarske temperature vazduha imaju vrednosti od −13 do −15 °C. Snežni pokrivač zadržava se oko 250 dana i topi se krajem maja i početkom juna. Srednje julske temperature vazduha imaju vrednost od +13 do +14 °C. Polarna noć traje od 15. do 28. decembra, dok se polarni dani javljaju od 20. maja do 27. jula.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Preteča savremenog naselja bila je železnička stanica Belij, otvorena 1916. godine na trasi Murmanske železničke pruge. Samo naselje Apatiti osnovano je deset godina kasnije, 1926. godine, i u to veme u naselju je živelo svega 7 stanovnika. Naselje je počelo intenzivnije da se razvija nakon što je 1930, osnovan sovhoz „Industrija”, a prekretnica u razvoju grada desila se 1935. kada je započela intenzivna eksploatacija i prerada apatita i nefelina čija bogata ležišta su otkrivena na tom području. Iste godine Apatiti dobija status poluurbanog naselja sa statusom radničke varošice.
Grad se značajno raširio, kako fizički, tako i u broju stanovnika, u vreme Drugog svetskog rata, i u tom periodu bio je značajan poljoprivredni i industrijski centar koji je snabdevao ostatak Murmanske oblasti (u to vreme odsečene od ostatka zemlje) osnovnim životnim potrepštinama.
Grad počinje planski da se razvija počev od 1951. godine. Ubrzo je sagrađen univerzitetski centar, a gradnjom Kirovske termoelektrane obezbeđen je stabilan dotok elektroenergije za potrebe industrije. Grade se nove fabrike, ali i stambene jedinice, škole, zdravstvene ustanove. Od 1961. u gradu se nalazi sedište Koljskog naučnog centra Akademije nauka Sovjetskog Saveza.
Zvaničan status grada dobija 7. jula 1966. godine, a iste godine u sastav grada inkorporirana je i varošica Molodjožni sa svojih skoro 6.000 žitelja.
Nakon raspada Sovjetskog Saveza dolazi do stagnacije privrednog razvoja u gradu, a beleži se i konstantan pad broja stanovnika.
Demografija[uredi | uredi izvor]
Prema podacima sa popisa stanovništva 2010. u gradu je živelo 59.672 stanovnika, dok je prema procenama nacionalne statističke službe za 2016. grad imao 56.730 stanovnika.[1]
| 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. | 2016. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4.000 | 13.958 | 45.627 | 62.010 | 88.026[2] | 64.405[3] | 59.672[4] | 56.730 |
Po broju stanovnika Apatit se 2016. nalazio na 298. mestu od 1.112 zvaničnih gradova Rusije.
Privreda i saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Grad Apatiti je važan industrijski i centar u tom delu Rusije. Najvažnija privredna aktivnost je rudarstvo, posebno eksploatacija fosfata apatita i nefelina i njihova prerada. Kompanija Apatit koja se bavi tom delatnošću smatra se jednom od najvećih u celoj Evropi.
Kroz grad prolazi deonica Murmanske železnice koja spaja Apatite sa Murmanskom na severu i sa Sankt Peterburgom na jugu, dok autoput na istoj relaciji prolazi nešto zapadnije od samog grada. Aerodrom Hibini nalazi se nekih 12 km južnije od grada i sa njega se obavljaju letovi ka Moskvi i Sankt Peterburgu.
Zbog svojih brojnih naučnih centara grad Apatiti se smatra naučnom prestonicom arktičkog kruga, a u gradu se nalazi sedište Koljskog naučnog centra Ruske akademije nauka. U gradu deluju instituti za geologiju, rudarstvo i za polarnu geofiziku, te geobotanički institut.
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Grad Apatiti ima potpisane ugovore o međunarodnoj saradnji sa sledećim mestima:[5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak gradova u Rusiji
- Murmanska oblast
- Apatitski gradski okrug
- Kirovski polarno-alpijski botanički institut
- Koljski naučni centar Ruske akademije nauka
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Čislennostь naseleniя Rossiйskoй Federacii po municipalьnыm obrazovaniяm na 1 яnvarя 2016 goda”. Arhivirano iz originala 13. 05. 2019. g. Pristupljeno 31. 10. 2016.
- ^ „Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 g. Čislennostь naličnogo naseleniя soюznыh i avtonomnыh respublik, avtonomnыh oblasteй i okrugov, kraёv, oblasteй, raйonov, gorodskih poseleniй i sёl-raйcentrov.”. Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 goda (na jeziku: ruski). Demoscope Weekly. 1989. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (Federalni zavod za statistiku) (2011). „Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda. Tom 1 (Nacionalni popis stanovništva 2010, 1. svezak)”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda (Nacionalni popis stanovništva 2010) (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Kiselёv, A. A. (2008). „Goroda-pobratimы Murmanskoй oblasti”. Kolьskaя эnciklopediя. T 1 (na jeziku: ruski). Sankt-Peterburg: KNC RAN: 502. Arhivirano iz originala 28. 1. 2015. g. Pristupljeno 31. 10. 2016.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- (jezik: ruski) Turistički vodič kroz grad
- Apatitы // Goroda Rossii: эnciklopediя. — M.: Bolьšaя Rossiйskaя эnciklopediя, — S. 22. — 559 s. — 50 000 эkz. —. 1994. ISBN 978-5-85270-026-1..
| Gradovi (16) |  | |
|---|---|---|
| Varošice (11) | ||
| Ostala naselja | ||
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
