Vrbeštica
Vrbeštica | |
|---|---|
 Osnovna škola „Šarski odred” | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovski |
| Opština | Štrpce |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  450 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 14′ 12″ S; 20° 58′ 44″ I / 42.2367° S; 20.9789° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 974 m |
.svg)  Vrbeštica Vrbeštica na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 73000 |
| Pozivni broj | 0290 |
| Registarska oznaka | УР |
Vrbeštica (alb. Vërbeshtica) se nalazi u južnom delu Srbije, u autonomnoj pokrajini Kosovu i Metohiji. Smeštena je u zapadnom delu opštinske teritorije Štrpce. Seoski atar se proteže od makedonske granice na jugu do suvorečke opštine na severu. Vrbeštica je selo razbijenog tipa i uglavnom se nalazi u dolini Vrbeštičke reke koja je leva pritoka Lepenca.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Selo je smešteno na nadmorskoj visini od 930 do 1050 metara i u njemu živi oko 650 stanovnika. Bogato je rudama (koja je u prošlosti eksploatisana), šumama, prostranim pašnjacima i poljanama prekrivenim raznim planinskim lekovitim biljem i divljim voćem. Trenutno u selu živi oko 650 stanovnika srpske nacionalnosti. Uz pozitivan prirodni priraštaj, selo je poznato i po velikoj migraciji stanovnika i to većinom u centralnu Srbiju (Batočina i okolina).
Osnovnu školu „Šarski odred“ pohađa oko 100 učenika. U selu postoji pravoslavna crkva Svetog Ilije i isposnica svetog Petra, koja je od sela udaljena 5 kilometara.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U sastav srpske srednjovekovne države, Sirinićka župa je ušla početkom XIII veka, u vreme Stefana Prvovenčanog. U Sirinićkoj župi, u srednjem veku postojala su dva grada:Grčki grad kod Vrbeštice i Čajlije, ostaci tvrđave, blizu Brezovice.
Vrbeštica se pominje u turskom popisu iz 1455. godine. Po ovom popisu ona tada ima 53 kuće. Broj stanovnika je konstantno rastao pa je pred Drugi svetski rat imala 109 kuća, a 1986. godine 206 kuća. Prvu školu Vrbeštica je dobila 1928. godine. Selo je elektrificirano 1969. godine, a vodovod je dobila 1983. godine.[1]
Brezovica je nekada bila naselje u okviru Vrbeštice, ali je početkom osamdesetih postala samostalno selo.
Ivan Jastrebov je u svojoj knjizi Stara Srbija i Albanija pisao o ovom selu. Spominje crkvu koju je bujica sa planina odnela i srušila. Tada se još znalo mesto gde je bila. Hrišćani su zato odlazili u crkvu sela Berevca.[2]
Rudarstvo[uredi | uredi izvor]
Na severnim obodima Sirinićke župe ima ruda hroma. Eksploatacija rude je počela 1894. godine kada su otvorena dva rudnika a kasnije još dva u Vrbeštici i Jažincu. Svi rudnici su bili u vlasništvo solunskog društva Alatini. Rudnici su prestali sa radom za vreme Balkansih ratova i Prvog svetskog rata, da bi nakon Prvog svetskog rata bio obnovljen rad od strane Aseo.a.d. iz Skoplja. Rad je obnovljen samo u rudnicima u Vrbeštici, dok su oni u Jažincu napušteni.[3] Šezdesetih godina dvadesetog veka napušteni su rudnici i u Vrbeštici.
Poreklo stanovništva po rodovima[uredi | uredi izvor]
- Budurići (2 kuća., Sv. Đorđe Alimpije), starosedeoci.
- Bontići (4 kuća., Sv. Đorđe Alimpije) su nepoznate starine.
- Kuzmanovići (5 kuća.,Sv. Petka) su nepoznate starine.
- Kostići (4 kuća., Sv. Nikola) su nepoznate starine.
- Radunjići (15 kuća., Sv. Petka), davnašnji doseljenici iz skopskog kraja.
- Stanisavljevići (19 kuća) i Bandulići (3 kuća) deljenici Stanisavljevića, slave podjednako dve slave: Sv. Prečistu i Sv. Iliju). Doseljeni su oko sredine XVIII veka od preko Drima, iz današlje severne Albanije.
- Pavlovići (10 kuća) i Ivkovići (1 kuća), doseljeni zajedno sa Stanisavljevićima kao tri brata, te im je i slava ista.
- Orlovići (32 kuća., Sv. Arhanđeo). Starinom su od Gusinja u Crnoj Gori, odakle su od Albanaca prebegli u selu Bukoš u Metohiji, odakle se jedan brat krajem XVIII veka preselio ovamo da izbegne krvnu osvetu od Albanaca, a drugi brat ostao tamo i prešao u islam.
- Borzanovići (9 kuća., Sv. Nikola). Doseljen predak Borzan iz Pološke oblasti u početku XIX veka, kada su mu muslimani tamo oduzeli imanje. (Borzan, Đorđija, Stanislav, Staja 60 godina.
Demografija[uredi | uredi izvor]
| Godina | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 854 | 931 | 1.065 | 1.288 | 925 | 790 | 450 |
 |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mileta Bukumirić, Onomastika Sirinićke župe. — Onomatološki prilozi, Beograd (Srpska akademija nauka i umetnosti. Odeljenje jezika i književnosti. Odbor za onomastiku), 1981, knj. IX, str. 385-386.
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 213. Beograd: Službeni glasnik.
- ^ A. Urošević, O Kosovu..., str.215-216
- ^ Podaci „Naselja“ (dr. A. Urošević: Šarplaninska Župa Sirinić)
- ^ Ethnic composition of Kosovo 1981
- ^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
.jpg)
