Digitalizacija srpske kulture
| Ovaj članak je deo serije o Srbima |
| Srpska kultura |
|---|
 |
U Srbiji i svetu postoji više projekata digitalizacije srpske kulture.
Srbija[uredi | uredi izvor]
Projekat Rastko[uredi | uredi izvor]
Projekat Rastko je najstariji projekat digitalizacije srpske kulture, osnovan 1997[1]. Do sada je objavio veliki broj dela, uglavnom potpuno digitalizovanih kao tekst. Osim knjiga, digitalizuje i kraće tekstove, fotografije, stripove i druga dela. Projekat Rastko podeljen je na 19 regionalnih projekata od kojih je svaki posvećen posebnoj kulturi i srpskim kulturnim vezama sa njom. Pored ovih projekata ima i biblioteke posvećene pojedinačnim autorima, a pruža i podršku manjim projektima, kao što je Enciklopedija Banatera.
Kao deo Projekta Rastko rade i Distribuirani korektori Evropa i Projekat Gutenberg Evropa.
Projekat Rastko se nalazi na adresi www.rastko.rs.
Nacionalni centar za digitalizaciju[uredi | uredi izvor]
Nacionalni centar za digitalizaciju osnovan je 2002. godine[2]. Do sada je organizovao ili učestvovao na velikom broju konferencija o digitalizaciji[3].
Nacionalni centar za digitalizaciju nalazi se na adresi
Digitalna biblioteka Narodne biblioteke Srbije[uredi | uredi izvor]
Digitalna biblioteka Narodne biblioteke Srbije sadrži veliki broj digitalnih izdanja, no mahom digitalizovanih samo kao slike, bez tekstualne digitalizacije. Najveći broj izdanja je nezaštićen autorskim pravima ali ima i izdanja objavljenih uz dozvolu autora. Sadrži sledeće kolekcije:
- Ćirilski rukopisi
- Epska narodna poezija
- Stara štampana knjiga
- Stara i retka knjiga
- Knjige
- Novine i časopisi
- Kartografska građa
- Gravire i likovni materijali
- Fotodokumenta
- Plakati i dokumentacioni materijal
- Muzikalije i fonodokumenti
- Katalozi i bibliografije
- Razno
Digitalna biblioteka Narodne biblioteke Srbije je na adresi [1].
Digitalna biblioteka Gradske biblioteke Vladislav Petković Dis[uredi | uredi izvor]
Digitalna biblioteka Gradske biblioteke Vladislav Petković Dis u Čačku osnovana je 2007. Sadrži materijale vezane za Vladislava Petkovića Disa, Čačak i okolna mesta, ali i one opšteg značaja. Sva dela su digitalizovana samo kao slike, bez tekstualne digitalizacije. Digitalna biblioteka ima sledeće kolekcije:
- Knjige
- Novine
- Časopisi
- Plakati
- Foto građa
- Multimedija
- Razno
Ova digitalna biblioteka nalazi se na adresi www.cacak-dis.rs/dig_bibl.
Digitalna Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske[uredi | uredi izvor]
Digitalna biblioteka Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske ima sledeće kolekcije:
- Novine i časopisi
- Knjige
- Stara i rijetka knjiga
- Kartografska građa
Nalazi se na adresi www.digitalna.nubrs.rs.ba.
Antologija srpske književnosti[uredi | uredi izvor]
Antologija srpske književnosti, objavljena 2009. godine, je digitalna zbirka potpuno digitalizovanih 100 knjiga koje su među najznačajnijim delima srpske književnosti, uključujući i knjige koje nisu zaštićene autorskim pravima i knjige objavljene sa dozvolom autora. Knjige je izabrao Učiteljski fakultet Univerziteta u Beogradu, a digitalizovao Majkrosoftov Centar za razvoj softvera u Beogradu. Knjige su objavljene u .docx formatu.[4]
Antologija srpske književnosti nalazi se na adresi www.ask.rs.
Digitalna biblioteka Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“[uredi | uredi izvor]
Digitalna biblioteka Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“ je kolekcija skeniranih knjiga i rukopisa u formatu slika i u potpunosti pretraživog korpusa digitalizovanih istorijskih novinskih tekstova.
- Kolekcije skeniranih knjiga obuhvataju izbore iz posebnih biblioteka Miroslava Premrua, Ota Karmina i Joce Vujića, celokupnu posebnu biblioteku dr Hajnriha Kristensena, izbor digitalizovanih knjiga iz trezora biblioteke, zbirku stare i retke knjige, kolekciju starih i retkih gramatika i gramatičkih polemika, kolekciju starih i retkih knjiga za decu i mlade, zbirku Jovana Jovanovića Zmaja u fondu Univerzitetske biblioteke i kolekciju knjiga Đorđa M. Stanojevića.
Ove knjige su u otvorenom pristupu.[5]
- Kolekcija rukopisa obuhvata rukopisnu zaostavštinu ćirilskih rukopisa pisanih od XIII do XVIII veka, Ćorovićevu zbirku rukopisa i zbirku orijentalnih rukopisa iz fonda biblioteke.
Rukopisi se nalaze u otvorenom pristupu.[6]
- Jedinstvena kolekcija digitalizovanih pretraživih (skeniranih i optički prepoznatih tekstova) novina obuhvata novinske naslove koje je biblioteka digitalizovala u okviru projekta Europeana novine (Europeana Newspapers). Prikaz i pretraga novina u ovoj kolekciji omogućeni su uz pomoć softvera koji je delimično zasnovan na otvorenom softveru bnlviewer[7] i koji je razvila Nacionalna biblioteka Luksemburga. Ova kolekcija na skoro 400.000 stranica na srpskom jeziku i ćiriličnom pismu obuhvata novinske naslove: Balkanski rat u slici i reči, Beogradske opštinske novine, Bodljikavo prase, Bosansko-Hercegovački Istočnik, Branič, Vojin, Vreme, Glas naroda, Dabro-bosanski Istočnik, Zvezda, Zemunski glasnik, Zora, Ilustrovana ratna kronika, Istočnik, Kolo, Male novine, Narodna skupština, Nedelja, Nova iskra, Opštinske novine, Otadžbina, Pastir, Peštansko-Budimska skoroteča, Podunavka Beograd, Podunavka Zemun, Policijski glasnik, Pravda, Prosvetni glasnik, Ratni dnevnik, Serbska pčela, Sion, Službeni vojni list, Srbadija, SRĐ, Srpska nezavisnost, Srpski narod, Srpski sion, Srpsko kolo, Starmali, Starmladi, Stražilovo, Težak, Školski glasnik, Školski list i Šumadinka. Osim ovih novinskih naslova biblioteka je kolekciju obogatila i Trgovačko-zanatlijskim šematizmom Kraljevine Srbije i Državnim kalendarom Kraljevine Srbije.
Pretraživa kolekcija novina dostupna je svim čitaocima.[8]
Razno[uredi | uredi izvor]
Osim projekata digitalizacije, postoje i pojedinci koji digitalizuju pojedinačna dela.[9] Brojne novine i časopisi imaju digitalne arhive svojih izdanja, no ovde ne možemo govoriti o digitalizaciji u pravom smislu te reči pošto se te publikacije i prelamaju digitalno.
Van Srbije[uredi | uredi izvor]
Razni projekti digitalizacije van Srbije u okviru svojih aktivnosti digitalizuju i objekte srpske kulturne baštine ili druge objekte od značaja za srpsku kulturu. Kao primeri, Gugl buks omogućava pretragu više hiljada knjiga na srpskom jeziku[10]; Na različitim projektima nalaze se sadržaji skoro 250 knjiga na engleskom jeziku koje pominju Srbiju[11]; Digitalna biblioteka Mičigenskog Univerziteta ima 137 knjiga u kolekciji Putovanja kroz jugoistočnu Evropu.[12]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ [Projekat Rastko] O projektu, Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Nacionalni centar za digitalizaciju, Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Nacionalni centar za digitalizaciju, Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Ask - Antologija Srpske Književnosti Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. jul 2009), Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ „Arhiva Univerziteske biblioteke”. Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković". Pristupljeno 12. 4. 2019.
- ^ „Arhiva rukopisne zbirke”. Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković". Pristupljeno 12. 4. 2019.
- ^ Pretražive digitalizovane istorijske novine, Pristupljeno 3. 9. 2015.
- ^ „Pretražive digitalizovane istorijske novine”. Digitalna kolekcija Univerzitetske biblioteke "Svetozar Marković". Pristupljeno 12. 4. 2019.
- ^ „Istorija hrišćanske crkve”. Istorija hrišćanske crkve. Arhivirano iz originala 18. 04. 2019. g. Pristupljeno 12. 4. 2019.
- ^ je - Google pretraga
- ^ Internet Archive Search: Serbia, Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Travels in Southeastern Europe, Pristupljeno 1. 4. 2013.