Длакаво ковиље
| Dlakavo kovilje | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Divizija: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Binomno ime | |
| Stipa capillata | |
Dlakavo kovilje[1] ili vlasasto kovilje[2] (lat. Stipa capillata) je Evroazijska vrsta trava (Poaceae). Nastanjuje suve stepske oblasti i peščare srednje Evrope, Sredozemlja, Balkana, Male i srednje Azije i Sibira. U tropskoj Aziji može se nađi u Indiji.
U Evropi, ovo je najčešća vrsta kovilja. Ima ga u sledećim zemljama: Španija, Francuska, Nemačka, Poljska, Austrija, Hrvatska, Slovenija, Švajcarska, Češka, Slovačka, Poljska, Mađarska, Srbija, Grčka, Italija, Moldavija, Rumunija, Bugarska, Rusija, Ukrajina.
Opis biljke[uredi | uredi izvor]
Dlakavo kovilje je visoka, gusto busenasta višegodišnja biljka. Stabljika je vitka i uspravna, visine 40-90 cm, pri osnovi odrvenela, gola. Listovi končasto-linearni, svega 1 mm uski, talasasto savijene liske, sa naličja dlakavi, vršnim rukavcem obuhvataju cvast. Lisni rukavac je ± gladak, duži od internodija. Ligula 1-2 mm duga, zašiljena. Pleve približno jednake, duge 10-12 mm, uske i dugo zašiljene, sa tri jasna nerva. Plevice duge 11-14 mm, pri osnovi s belim dlakama. Osje plevice je – nalik na bodlju – dugo 10-20 cm, rapavo, u gornjem delu je kolenasto svinuto, niže spiralno usukano (nije perasto već golo, te se lako razlikuje od perastog i peščarskog kovilja, koje se ponekad može naći na istom staništu). Osje formira rastresitu ali dosta obilatu, dlakavu metlicu, dugu 10-15 cm, sa po 1-4 klasića na grančicama.
I ostale vrste kovilja su dužih vlasi osja – kod ovog kovilja su najkraće (maksimalno 20 cm), ali su joj metlice duže nego kod drugih vrsta (do 15 cm), što je čini lako prepoznatljivom u rodu Stipa.
Plod je 10-12 mm dug, lako se kači za kožu životinja, te se biljka širi zoohorijom.
Biljka cveta celog leta, od jula do septembra.
Stanište[uredi | uredi izvor]
Dlakavo kovilje raste na suvim stepskim staništima i u pustarama, a na višim položajima u otvorenim travnim fitocenozama kamenitih padina, gde preferira krečnjačke i silikatne podloge.
Biljka je florni element evroazijsko-kontinentalnog karaktera.
Neka od mesta u Srbiji gde je zabeležena: Suva planina, Požežeška[3] i Deliblatska peščara, Fruška gora, Vršački breg, mestimično u Bačkoj, u vegetaciji Titelskog brega, Velikog rimskog šanca kod Temerina, Subotičke peščare i u malobrojnim populacijama na još nekim izolovanim mestima.
Privredni značaj[uredi | uredi izvor]
Dlakavo kovilje ima mali značaj kao krmna biljka, ali je značajno tamo gde nema drugih trava. Stoka ga jede samo do klasanja. Os cvasti je štetna, jer se uvlači u vunu i kožu ovaca.
Pored peščarskog kovilja (S. borysthenica) ovo je još jedna pionirska vrsta koja među prvima vezuje eolske peskove. Nestane međutim tamo gde se vrši jaka ispaša.
| Vrste roda Stipa – kovilje |  |
|---|---|
|
· S. aristella · S. balcanica · S. borysthenica · S. bromoides · S. capillata · S. dasyphylla · S. eriocaulis · S. lessingiana · S. pennata · S. pulcherrima · S. tirsa · |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Milan Čanak, Stanija Parabućski, Momčilo Kojić (1978): Ilustrovana korovska flora Jugoslavije. Matica srpska Novi Sad; p. 409
- ^ Dušan Vladislav Pažđerski (2002): Poljsko-srpskohrvatski rečnik biljaka. Ekskluzivno za Projekat Rastko - Poljska; p. 34
- ^ Mladen Josifović, Miloje Sarić, eds. (1970—1992): Flora SR Srbije, I-X, Srpska Akademija nauka i umetnosti, Beograd.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- RBG Kew: GrassBase - Stipa capillata Description (jezik: engleski)
- Stipa capillata (jezik: mađarski)