Dopunska ispitivanja u medicini

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Dopunska ispitivanja u medicini, su medicinske procedure, laboratorijski testovi, hirurške metode, obdukcijske procedure itd. koja se primenjuju u cilju postavljanja dijagnoze, otkrivanja ili isključivanja uzroka poremećaja ili bolesti u organizmu čoveka, i od izuzetnog su značaja za dalje lečenje i praćenje toka bolesti.[1]

Namena[uredi | uredi izvor]

Dopunska ispitivanja u medicini se primenjuju za;

  • Utvrđivanje dijagnoze bolesti
  • Praćenje ili utvrđivanje napredka (oporavka) ili pogoršanja zdravlja bolesnika u toku lečenja.
  • Za potvrdu ili isključenje nekog stanja ili bolesti u organizmu (npr; doping test može biti specifično medicinsko ispitivanje kojim se utvrđuje prisustvo određenog leka u organizmu (npr: droge kod narkomana) ).
  • Utvrđivanje uzroka smrti. Većina dopunskih medicinskih ispitivanja se sprovedi na živim osobama, međutim, nek ispitivanja se obavljaju nakon smrti bolesnika (na posmrtnim ostacima-obdukcija) u cilju rasvetljavanja uzroka smrti.

Vrste[uredi | uredi izvor]

Osnovna ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Neka dopunska ispitivanja su jednostavan objektivni (fizikalan) pregled (kao deo pregleda za utvrđivanje bolesti), svih medicinskih specijalnosti, a neka deo ispitivanja pojednih specijalnosti. Obavljaju se primenom jednostavne medicinske opreme ili samo rukama lekara ili drugog medicinskog osoblja i mogu biti obavljena u ordinaciji lekara opšte prakse ili specijaliste, u terenskim uslovima ili u stanu bolesnika.

Vrste osnovnih ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Inspekcija
Palpacija
Perkusija
Auskultacija, uključujući i slušanje stetoskopom

Specifična ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Neka druga dopunska ispitivanja zahtevaju detaljanu opremu, posebno opremljen prostor, (npr. hiruršku salu), posebne uslove, (npr;temperaturu, vlažnost, sterilnost, izolovanost od svetla i buke) itd.

Neki specifična ispitivanja zahtevaju uzorkovanje tkiva ili telesnih tečnosti, u ordinaciji, prostoriji za intervencije, hiruruškoj sali ili bolesničkoj sobi, (krv, limfa, stolica itd) a njihova obrada se vrši u specijalizovanim laboratorija za analizu. Neka jednostavna hemijska ispitivanja, kao što su merenje pH mokraće ili šećera u krvi može se izvoditi u ordinaciji lekara ili bolesničkoj sobi.

Vrste specifičnih ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Dopunska ispitivanja u medicini, za života bolesnika;

Dopunska ispitivanja u medicini, nakon smrti bolesnika;

Karakteristike ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Kvalitet i verodostojnost[uredi | uredi izvor]

Sva dopunska medicinska ispitivanja moraju da poseduju određeni kvalitet (preciznost) i verodostojnost (tačnost, pouzdanost) što umnogome zavisi od opremljenosti dijagnostičkom opremom, stručnosti osoblja i doktrinarnog sprovođenja svih propisanih mera i postupaka za svako specifično ispitivanje. Zato u svakoj ustanovi - laboratoriji mora da postoji stalna kontrola i procena kvaliteta, koju mora da prati redovno servisiranje i baždarenje opreme i aparata. Određena ispitivanja zahtevaju i strogo poštovanje mera sterilnosti i antisepse.

  • Tačnost ispitivanja je prava (tačna) vrednost dobijenog rezultata. Tačnost umnogome zavisi od podešenosti (kalibracije) laboratorijske opreme ali i od kvaliteta upotrebljenog potrošnog materijala, obučenosti osoblja i stalnog učešća spoljne kontrole kvaliteta propisanih procedura i programa.
  • Preciznost je mera reproduktivnosti nekog ispitivanja čiji rezulati su istovetni pri svakom ponavljnju na istom uzorku. Neprecizno ispitivanje je ono koje karakteriše široki raspon rezultata pri ponovljenim merenjima. Preciznost se prati u laboratoriji primenom kontrole materijala i načina izvođenja ispitivanja.

Rezultati ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Rezultati ispitivanja mogu biti pozitivni ili negativni: Ovo nema nikakve veze sa dobrom ili lošom prognozom bolesti, već označava da je ispitivanje uspešno ili neuspešno izvršeno, i da je neki parametar koji je procenjivan bio prisutan ili ne. Na primer: negativna radiografija nekog uda isključuje prelom kostiju uganuće i iščašenje zglobova (što je u stvari vrlo pozitivno za pacijenta, i od izuzetnog značaja za lekara kod utvrđivanja dijagnoze i načina daljeg lečenja).

Bayesian-ova verovatnoća i uspešnosti[uredi | uredi izvor]

Ostale karakteristike ispitivanja uključuju:

  • osetljivost
  • specifičnost
  • pozitivnu prediktivnu vrednost
  • negativnu prediktivnu vrednost
  • lažno pozitivni rezultat
  • lažno negativani rezultat
  • rezultat na nivou pouzdanosti
  • rezultat je pouzdan nakon provere (retesta)

Značaj[uredi | uredi izvor]

Dopunska medicinska ispitivanja imaju izuzetan značaj za lekara i pravilno utvrđivanje bolesti i dalji tok lečenja, jer patološki nalaz ispitivanja objašnjava uzroke brojnih simptoma.[2] Za razliku od patoloških, normalni rezultati ispitivanja mogu da imaju značaj u uveravanju pacijenata da kod njega nije prisutna ozbiljna bolest, što čak može smanjiti broj naknadnih simptoma.[3] Pravilno tumačenje mogućeg normalnog rezultata ispitivanja pre samo ispitivanja takođe može smanjiti broj naknadnih simptoma.[4]

Nedostatak adekvatnog obrazovanja o značenju rezultata ispitivanja (posebno relevantih rezultat ispitivanja koji su možda slučajni i nevažni za trenutni nalaz) može izazvati povećanje simptoma kod bolesnika.[4] Pored toga, medicinsko osoblje mora voditi računa o pravilnom izboru i neophodnosti nekih ispitivanja, jer se na taj načim izbegava bespotrebno „maltretiranje“ bolesnika i značajno smanjuju troškovi ispitivanja i kasnije nepotrebno praćenje a možda čak i nepotrebno lečenje „slučajnih“ nalaza .[5]

Vrste dopunskih ispitivanja[uredi | uredi izvor]

Vrste Podvrste
Propedevtika • Auskultacija • Inspekcija • Palpacija • Perkusija • Merenje telesne temperature
Laboratorijske analize • Analize mokraće • Analize stolice • Analize pljuvačke • Analize krvi
Elektrodijagnostika • Elektrokardiografija • Elektroencefalografija • Elektromioneurografija
Endoskopija • Kolonoskopija • Kolposkopija • Cistoskopija
Angiografija • Aortografija • Cerebralna angiografija • Koronografija
MRT • Difuzijona optička tomografija • Difuzijona-spektralna tomografija
Ultrasonografija • Ginekološka ultrasonografija • Akušerska ultrasonografija
Ispitivanja u oftalmologiji • Određivanje oštrine vida • Perimetrija • Oftalmoskopija • Tonometrija •
Ispitivanja u otorinolaringologiji • Prednja i zadnja rinoskopija • Otoskopija • Tonalna audiometrija • Rombergov test
Ispitivanje plućnih funkcija • Spirometrija • Gasne analize •
Patohistološka ispitivanja
Mikrobiološka ispitivanja • Urinokultura • Koprokultura • Bris grla • Bris nosa • Bris uretera • Bris rane •
Testovi reaktivne hiperemije • Proba hladnom vodom (Kold test) • Dermotermometrija • Oscilometrija
Radiografija • Mamografija • Diskografija • Mielografija • Kraniografija • Angiografija

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Ristić M. Klinička propedevtika, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 1990.
  2. ^ Ward B, Wu W, Richter J, Hackshaw B, Castell D (1987). „Long-term follow-up of symptomatic status of patients with noncardiac chest pain: is diagnosis of esophageal etiology helpful?”. Am J Gastroenterol. 82 (3): 215—8. PMID 3826028. 
  3. ^ Sox H, Margulies I, Sox C (1981). „Psychologically mediated effects of diagnostic tests”. Ann Intern Med. 95 (6): 680—5. PMID 7305144. 
  4. ^ a b Kendrick D, Fielding K, Bentley E, Kerslake R, Miller P, Pringle M (2001). „Radiography of the lumbar spine in primary care patients with low back pain: randomised controlled trial”. BMJ. 322 (7283): 400—5. PMC 26570 Slobodan pristup. PMID 11179160. doi:10.1136/bmj.322.7283.400. 
  5. ^ Jarvik J, Hollingworth W, Martin B, Emerson S, Gray D, Overman S, Robinson D, Staiger T, Wessbecher F, Sullivan S, Kreuter W, Deyo R (2003). „Rapid magnetic resonance imaging vs radiographs for patients with low back pain: a randomized controlled trial”. JAMA. 289 (21): 2810—8. PMID 12783911. doi:10.1001/jama.289.21.2810. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Antić R. Interna propedevtika, Institut za stručno usavršavanje i specijalizaciju zdravstvenih radnika, Beograd, 1976.
  • Pešić M. H. Lj. Interna propedevtika, Prosveta, Niš 1991.
  • Popovac. D, Bolesti pluća i propedevtika, Privredni pregled, Beograd 1987.


Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Допунска_испитивања_у_медицини&oldid=27441158”