Ivo Politeo

Ivo Politeo
Spomen-ploča Ivi Politeu
Lični podaci
Datum rođenja	(1887-01-26)26. januar 1887.
Mesto rođenja	Split, Austrougarska
Datum smrti	14. oktobar 1956.(1956-10-14) (69 god.)
Mesto smrti	Zagreb, NR Hrvatska, FNR Jugoslavija
Obrazovanje	doktor prava

Ivo Politeo (Split, 26. januar 1887 — Zagreb, 14. oktobar 1956), hrvatski i jugoslovenski pravnik, advokat, publicista i političar.

Biografija

Rođen je u Splitu 26. januara 1887. godine, a u Zagrebu je 1905. završio klasičnu gimnaziju. Studije u prava je započeo u Gracu, a potom je studirao u Pragu i Zagrebu. Tokom studija, radio je u Zagrebu u Prvoj hrvatskoj štedionici, ali je 1910. godine bio otpušten zbog sindikalnog organizovanja. Potom je postao sekretar Društva bankarskih činovnika i pri njemu je od 1910. do 1914. godine uređivao „Vjesnik Društva bankovnih činovnika”. U Milanu je 1911. godine bio jedan od organizatora prvog međunarodnog Kongresa bankovnih činovnika. Od 1914. godine je bio član Kraljevskog odbora za obnovu finansijskog dela Hrvatsko-ugarske nagodbe.

U toku Prvog svetskog rata, bio je mobilisan kao oficir u dopunskom bataljonu sinjske 22. pešadijske pukovnije, a 1917. godine je bio pri vojnim tužilaštvima u Mostaru i Zagrebu, odakle je novembra 1918. godine bio premešten u Finansijski odsek Narodnog vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba. Početkom 1919. godine bio je pri izaslanstvu Kraljevstva SHS na Mirovnoj konferenciji u Parizu. Od septembra do novembra 1919. godine vodio je veliki štrajk bankovnih činovnika na području Hrvatske i Slavonije. Nakon neuspeha ovog štrajka, napustio je dužnost sekretara Društva bankarskih činovnika i posvetio se adokatskom pozivu.

Istakao se kao advokat u mnogim političkim sudskim procesima. Posebno se istakao u odbrani komunista pred sudovima Kraljevine Jugoslavije. Među poznatijim procesima, iz ovog perioda bili su — proces protiv Alije Alijagića, atentatora na ministra Milorada Draškovića, 1921. godine; tzv „Bombaški proces” protiv Josipa Broza Tita, 1928. godine; proces protiv Pavla Gregorića, 1932. godine i proces protiv Božidara Adžije, 1939. godine. Takođe, bio je advokat na procesu Vlatku Mačeku, 1930. godine i Savi Kosanoviću, 1932. godine i dr. Pored sudskih procesa političkim ličnostima, učestvovao je i u nizu drugih poznatih sudskih procesa povodom „Našičke afere” 1933. godine, „Kerstinačkom slučaju” 1936. godine i dr. Pokrenuo je i više akcija protiv policijskog nasilja i zastrašivanja advokata, kao i za poboljšanje uslova u zatvorima. Godine 1929. pokrenuo je ekshumaciju Đure Đakovića i Nikole Hećimovića, kojom je opovrgnut policijski izveštaj o njihovoj smrti. Krajem 1930-ih godina delovao je u Odboru za opštu amnestiju političkih kažnjenika, zalažući se za bezuslovnu repatrijaciju bivših učesnika Španskog građanskog rata.

U periodu od 1921. do 1945. godine bio je sekretar Pravničkog društva u Zagrebu (od 1940. Hrvatsko pravničko društvo) i uređivao je njegov list „Mjesečnik”. Od 1924. do 1927. godine bio je sekretar, a od 1927. do 1929. godine predsednik Društva advokata Hrvatske i Slavonije, kao i prvi predsednik Advokatske komore u Zagrebu, od 1929. do 1941. godine. Od 1924. godine bio je član stalnog odbora Kongresa pravnika Kraljevine Jugoslavije, a od 1931. godine i njegov predsednik, a 1938. godine je biran i za predsedika Saveza advokatskih komora Kraljevine Jugoslavije. Na Pravnom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu, od 1940. do 1942. godine je bio honorarni nastavnik novouvedenog kolegija radno pravo.

Kao nosilac nestranačke liste bio je na izborima 1920. i 1921. godine biran u Grdsko zastupništvo Zagreba, gde se bavio pretežno socijalnim i finansijskim pitanjima. Kasnije je pristupio Narodnoj socijalističkoj stranci. Godine 1923. se neuspešno kandidovao na izborima za Narodnu skupštinu, a 1925. godine se kandidovao za gradsko zastupništvo. Pošto mu 1925. godine nisu prihvatile kandidaturu, zbog sporazuma Narodne socijalističke stranke s Jugoslovenskom republikanskom strankom, nakon čega je napustio stranku. Godine 1925. inicirao je donošenje Rezolucije o slobodi novina, koju je donelo Društvo advokata. Nakon uvođenja Šestojanuarske doktature, 1929. godine, potpisao je kritički proglas „Novo stanje”, a pošto je na Osnivačkoj skupštini Advokatske komore Zagreba podržao apel kralju Aleksandru za povraćaj građanskih prava, bio je na kratko uhapšen.

Godine 1934. je bio koautor tzv. „Zagrebačkom memoranduma”, koji je više javnih delatnika uputilo Kraljevskom namesništvu predlažući poštovanje zakonitosti, potpunu liberalizaciju i puštanje Vlatka Mačeka iz zatvora. Godine 1935. je bio posrednik između Vlatka Mačeka i Milana Stojadinovića. Na početku postojanja Nezavisne Države Hrvatske, pred sudovima je zastupao optužene za saradnju sa jugoslovenskim režimom i partizanskim pokretom. Marta 1942. godine pred Upravnim sudištem pokrenuo neuspeli postupak protiv odluke poverenika da mimo suda određuje branioce po službenoj dužnosti. Juna 1944. godine je uputio Advokatskoj komori predstavku o delatnosti prekih sudova. Zbog svoje delatnosti ustaški režim ga je hapsio 1942, 1943. i 1944. godine. Nakon oslobođenja Jugoslavije, zastupao je javne ličnosti iz perioda NDH — Mila Budaka, 1945. i Slavka Kvaternika, 1947. godine. Godine 1946. je bio branilac na procesu protiv nadbiskupa Alojzija Stepinca. Kasnije je bio i branilac smenjenih komunističkih funkcionera — Dušana Brkića, 1954. i Vladimira Dedijera i Milovana Đilasa, 1955. godine.

U periodu od 1930. do 1938. godine i od 1952. do 1954. godine, kao jugoslovenski predstavnik prisustvovao je kongresima i sednicama Međunarodne unije advokata. Godine 1951. je bio izabran za njenog potpredsednika, a 1956. godine je izabran za doživotnoh i počasnog predsednika. Godine 1954. je u Briselu izložio nacrt kodeksa advokatske etike, koji je uz odrežene izmene prihvaćen 1959. godine u Oslu.

Umro je 14. oktobra 1956. godine u Zagrebu i sahranjen je na Mirogoju.

Godine 1976, povodom dvadesetogodišnjice smrti, Advokatska komora Hrvatske ustanovila je priznanje i Plaketu sa njegovim imenom, a 1987. godine, povodom stogodišnjice njegovog rođenja, Advokatska komora Hrvatske i Advokatski zbor grada Zagreba su na kući u kojoj je stanovao postavili spomen-ploču.