Pređi na sadržaj

Islam na Malti

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Tursko vojno groblje (Otomansko) u Marsi, Malta, izgrađeno 1874. po neo-mavarskim planovima malteškog arhitekte Emanuela Luiđija Galicija.

Islam na Malti je imao istorijski dubok uticaj na zemlju – posebno na jezik i poljoprivredu – kao posledica viševekovne vladavine i prisustva na ostrvima. Danas su glavne muslimanske organizacije zastupljene na Malti Libijsko svetsko društvo za islamski poziv i manjinska Ahmadija.[1]

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Pre muslimanske vladavine, istočno hrišćanstvo je bilo istaknuto na Malti u vreme grčko-vizantijske vladavine.[2] [3] Teza o hrišćanskom kontinuitetu na Malti tokom arapske vladavine, uprkos popularnosti, istorijski je neutemeljena.[4]

Aglabidski period: 870–1091

[uredi | uredi izvor]
Drvena muksrabija u Krendiju

Veruje se da je islam stigao na Maltu kada su severnoafrički Aglabidi, prvo predvođeni Halafom al-Hadimom, a kasnije Savadom ibn Muhamedom,Greška kod citiranja: Početka oznaka <ref> nije ispravno oblikovana ili sadrži neispravan naziv osvojili ostrva od Vizantinaca, nakon što su stigli sa Sicilije 870.[5] (kao deo širih arapsko-vizantijskih ratova).[6] Međutim, takođe se tvrdi da su ostrva bila okupirana od strane muslimana ranije u 9, a verovatno i u 8. veku.[7] Aglabidi su osnovali svoju prestonicu u Mdini.[8] Staro rimsko utvrđenje, koje je kasnije postalo tvrđava Svetog Anđela, takođe je prošireno.Greška kod citiranja: Početka oznaka <ref> nije ispravno oblikovana ili sadrži neispravan naziv

Prema arapskom hroničaru i geografu al-Himijariju (autoru knjige geografije Kitab al-Rawḍ al-Miṭar, nakon muslimanskog napada i osvajanja, Malta je bila praktično nenaseljena sve dok je nisu kolonizirali muslimani sa Sicilije 1048–1049, ili možda nekoliko decenija ranije.[9] Kao što je priznao priznati malteški istoričar Godfri Vetinger, arapsko osvajanje prekinulo je svaki kontinuitet sa prethodnim stanovništvom ostrva. Ovo je takođe u skladu sa lingvističkim otkrićem Džozefa Brinkata da u malteškom jeziku nema drugih podloga osim arapskog, što je veoma retka pojava koja se može objasniti samo drastičnim prekidom između jednog i sledećeg perioda.[4]

Najjače nasleđe islama na Malti je malteški jezik,Greška kod citiranja: Početka oznaka <ref> nije ispravno oblikovana ili sadrži neispravan naziv a većina imena mesta (osim imena Malta i Goco [10] ) su arapska, kao i većina prezimena, npr. Borg, Cassar, Chetcuti, Farrugia, Fenech, Micallef, Mifsud i Zammit.[11][12][13] Tvrdilo se da je ovaj opstanak malteškog jezika, za razliku od izumiranja sikulo-arapskog na Siciliji, verovatno posledica velikih preobraćanja u hrišćanstvo proporcionalno velike malteške muslimanske populacije.[14]

Muslimani su takođe uveli inovativne i vešte tehnike navodnjavanja kao što je vodeni točak poznat kao norija ili sienja,[15] što je sve učinilo Maltu plodnijom.[16] Takođe su uveli slatka peciva i začine i nove useve, uključujući citruse, smokve, bademe,[17] kao i uzgoj pamuka, koji će postati oslonac malteške privrede nekoliko vekova,[18] do poslednjeg etape vladavine viteškog reda Svetog Jovana.[15] Karakterističan pejzaž terasastih polja je takođe rezultat uvedenih drevnih arapskih metoda.[17] Malteški katolicizam je ostao pod uticajem muslimanskog prisustva i porekla,[19] uključujući reči za Boga (Alla) i Veliki post (Randan).

Elementi islamske arhitekture takođe su ostali u narodnom malteškom stilu, uključujući muksrabiju, drvene izbačene prozore slične mašrabiji.

Normanski period: 1091–1224

[uredi | uredi izvor]
Kamen Maymūnah - mermerni nadgrobni spomenik sa Gocoa, iz 1174.
Mapa Malte Pirija Reisa (1467-1554), Kitab-ı Bahriye (Knjiga navigacije)

Malta se vratila pod hrišćansku vlast normanskim osvajanjem 1127.[4] To je, sa Notom na južnom delu Sicilije, bilo poslednje arapsko uporište u regionu koje su ponovo zauzeli hrišćani.[20]

Arapska administracija je u početku ostala na ovoj teritoriji [21] i muslimanima je bilo dozvoljeno da slobodno praktikuju svoju veru sve do 13. veka.[22] Normani su dozvolili emiru da ostane na vlasti uz uslov da im plaća godišnji danak u mazgama, konjima i municiji.[23] Kao rezultat ovog povoljnog okruženja, muslimani su nastavili da demografski i ekonomski dominiraju Maltom još najmanje 150 godina nakon hrišćanskog osvajanja.[24]

Godine 1122. Malta je doživela muslimanski ustanak, a 1127. Ruđer II Sicilijanski je ponovo osvojio ostrva.[25]

Još 1175. godine Burhard, biskup Strazbura, izaslanik Fridriha I, cara Svetog rimskog carstva, imao je utisak, na osnovu svoje kratke posete Malti, da je ona isključivo ili uglavnom naseljena muslimanima.[26]

Godine 1224, Fridrih II, car Svetog rimskog carstva, poslao je ekspediciju na Maltu da uspostavi kraljevsku kontrolu i spreči njeno muslimansko stanovništvo da pomaže muslimansku pobunu u Kraljevini Siciliji.[27]

Osvajanje Normana dovelo je do postepene latinizacije i kasnijeg čvrstog uspostavljanja katolicizma na Malti, nakon prethodne pravoslavne i islamske dominacije.[2][28]

Anžujski i aragonski period: 1225–1529

[uredi | uredi izvor]

Prema izveštaju Gililberta Abatea iz 1240. ili 1241. godine, koji je bio kraljevski guverner Fridriha II Sicilijanskog tokom đenovskog perioda provincije Malta,Greška kod citiranja: Početka oznaka <ref> nije ispravno oblikovana ili sadrži neispravan naziv te godine su ostrva Malta i Goco imala 836 muslimanske porodice, 250 hrišćanske porodice i 33 jevrejske porodice.[29]

Godine 1266, Malta je predata u feud Karlu Anžujskom, bratu francuskog kralja Luja IX, koji ju je zadržao u vlasništvu do 1283. Na kraju, za vreme Karlove vladavine, verski suživot je postao nesiguran na Malti, pošto je postojala istinska netrpeljivost prema drugim religijama osim rimokatolicizma.[30] Međutim, veze Malte sa Afrikom će i dalje ostati jake sve do početka španske vladavine 1283.[31]

Prema piscu Stefanu Gudvinu, do kraja 15. veka svi malteški muslimani su bili primorani da pređu na hrišćanstvo i morali su da pronađu načine da prikriju svoj prethodni identitet.[32] Profesor Godfri Vetinger, koji se specijalizovao za srednjovekovnu istoriju Malte, piše da srednjovekovni arapski istoričar Ibn Haldun (1332–1406) locira proterivanje islama sa Malte na 1249. godinu. Vetinger dalje kaže da „nema sumnje da ubrzo posle 1249. nijedan Maltežanin koji se izjašnjava kao musliman nije ostao ni kao slobodna osoba, pa čak ni kao kmet na ostrvu." [33]

Vitezovi svetog Jovana: 1530–1798

[uredi | uredi izvor]
Slika turskog roba kadije na Malti Abraham-Louis-Rodolphe Ducros, 1778.
1675-1865. Tursko groblje na brdu Spenser (Via della Croce), Marsa/Hamrun

Tokom perioda vladavine Vitezova Hospitalaca, hiljade muslimanskih robova, zarobljenih kao rezultat pomorskih napada,[34] su odvedeni na Maltu.[35] Sredinom 18. veka bilo je oko 9.000 muslimanskih robova na Malti kojom su vladali hospitalci.[36] Dali su im značajnu slobodu, bilo im je dozvoljeno da se okupljaju na molitvi.[37] Iako su postojali zakoni koji su ih sprečavali da komuniciraju sa Maltežanima, oni se nisu redovno sprovodili. Neki robovi su takođe radili kao trgovci, a ponekad im je bilo dozvoljeno da prodaju svoju robu na ulicama i trgovima Valete.[38] Džamija je podignuta 1702. godine za vreme Reda Svetog Jovana [39] za turske robove [40] u okviru Robovskog zatvora,[41] od koje danas nisu ostale ni ruševine ni opis njene arhitekture.

Nakon neuspeha Zavere robova (1749), pooštreni su zakoni koji ograničavaju kretanje robova. Nisu mogli da izlaze van granica grada i nisu smeli da se približavaju nijednom utvrđenju. Nisu smeli da se okupljaju nigde osim u svojoj džamiji, a smeli su da spavaju samo u robovskim zatvorima. Štaviše, nisu mogli nositi nikakvo oružje ili ključeve od državnih zgrada.[42]

Postojala je i namerna i na kraju uspešna kampanja, (koristeći dezinformacije) i često vođena od strane rimokatoličkog sveštenstva, kako bi se osporile istorijske veze Malte sa Afrikom i islamom.[43] Ova iskrivljena istorija „odredila je tok malteške istoriografije do druge polovine dvadesetog veka“,[44] i stvorila je raširenu islamofobiju koja je bila tradicionalna karakteristika Malte, kao i drugih južnoevropskih država.[45]

Od 16. veka na raznim lokacijama u okolini Marse nalazi se veliki broj muslimanskih groblja. Na groblju u il-Menqa nalazili su se grobovi osmanskih vojnika ubijenih u Velikoj opsadi Malte 1565. godine, kao i muslimanskih robova koji su umrli na Malti.[46][47] Ovo groblje je 1675. zamenjeno drugim u blizini Spenser brda (Via della Croce),[48] nakon izgradnje utvrđenja Florijanskih linija.[49] Ljudski ostaci za koje se veruje da potiču sa jednog od ovih groblja otkriveni su tokom radova na putu 2012. godine.[49][50] Ostaci groblja, zajedno sa temeljima džamije, kao i ostaci iz još ranijeg rimskog perioda nalaze se na adresi Triq Dicembru 13, Marsa.

Britanski period: 1800-1964

[uredi | uredi izvor]

Groblje iz 17. veka na Spenser brdu moralo je da bude izmešteno 1865. da bi se omogućili planirani radovi na putu [51], pri čemu je jedan nadgrobni spomenik koji datira iz 1817. bio konzerviran u Nacionalnom muzeju arheologije u Valeti.[52]

Novo groblje je naručio otomanski sultan Abdul Aziz, a izgrađeno je između 1873. i 1874.[53] u Ta' Sammat u Marsi, kako je odlučeno 1871.Greška kod citiranja: Početka oznaka <ref> nije ispravno oblikovana ili sadrži neispravan naziv Izgradnja je trajala više od šest meseci.[54] Dizajnirao ga je malteški arhitekta Emanuele Luiđi Galicija [55][56] u arhitekturi mavarskog preporoda. Dizajn za projekat je bio jedinstven u malteškoj arhitekturi u tom trenutku.[57] Galicija je od otomanskog sultana odlikovan Ordenom Medžidije za projektovanje turskog groblja [51] i tako je proglašen vitezom tog reda.[58]

Krajem 19. veka groblje je samo po sebi postalo znamenitost zbog svoje živopisne arhitekture.[59] Zbog nepostojanja džamije u to vreme, groblje se uglavnom koristilo za molitvu petkom sve do izgradnje džamije u Paoli.[60] Mala džamija na groblju bila je predviđena da se koristi za molitve tokom povremenih ceremonija sahrane,[61] ali su zgrada i dvorište groblja često korišćeni kao jedino javno mesto za molitvu muslimana sve do ranih 1970-ih.[60]

Džamiju odgovarajuće veličine dizajnirao je arhitekta Galicija, ali je projekat napušten. Planovi su dostupni u turskim arhivima u Istanbulu i sadrže reči „Progetto di una moschea – Cimitero Musulmano“ (Projekat džamije – muslimanskog groblja). Mogući razlog za odustajanje od projekta bila je ekonomska situacija i politički pad Otomanskog carstva.[62] Mesto je na kraju postalo premalo za rastuću muslimansku zajednicu.[63]

Nezavisna Malta

[uredi | uredi izvor]
Džamija Mariam Al-Batol u Paoli

Nakon nezavisnosti od Ujedinjenog Kraljevstva 1964. godine, Libija je postala važan saveznik socijalističkog malteškog lidera Doma Mintofa. Objavljene su istorijske knjige koje su počele da šire ideju o nepovezanosti između italijanskog i katoličkog stanovništva, i umesto toga pokušale su da promovišu teoriju bližih kulturnih i etničkih veza sa severnom Afrikom. Ovaj novi razvoj je primetio Boaseven 1991. godine:

...laburistička vlada je prekinula odnose sa NATO-om i tražila veze sa arapskim svetom. Posle 900 godina povezivanja sa Evropom, Malta je počela da gleda ka jugu. Muslimani, koji se u folkloru još uvek pamte po divljim gusarskim napadima, redefinisani su kao braća po krvi.[64]

Malta i Libija su takođe sklopile Ugovor o prijateljstvu i saradnji, kao odgovor na ponovljene Gadafijeve namere za bližu, formalniju uniju između dve zemlje; i, na kratko, arapski je postao obavezan predmet u malteškim srednjim školama.[65][66]

Islamski centar Paola,[67] je osnovan 1978. godine od strane Svetske islamske zajednice, zajedno sa muslimanskom školom pod nazivom Mariam al-Batol škola.[68] Godine 1984. Muamer el Gadafi je zvanično otvorio džamiju Mariam Al-Batol na Malti, dve godine nakon njenog završetka.

Mario Faruđa Borg, kasnije deo osoblja lične kancelarije premijera Džozefa Muskata,[69] je bio prvi malteški državni službenik koji je položio zakletvu na Kuranu kada je kooptirao u lokalno veće grada Kormi 1998.[70]

U 2003. godini, od procenjenih 3.000 muslimana na Malti, oko 2.250 su bili stranci, oko 600 su bili naturalizovani građani, a otprilike 150 su bili rođeni Maltežani.[71]

Do 2010. na Malti je bilo oko 6.000 muslimana—od kojih su većina suniti i stranci.[72]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Jørgen S. Nielsen; Jørgen Nielsen; Samim Akgönül; Ahmet Alibasi; Egdunas Racius (12. 10. 2012). Yearbook of Muslims in Europe, Volume 4. str. 390—391. ISBN 978-90-04-22521-3. Pristupljeno 25. 6. 2014. 
  2. ^ a b Kenneth M. Setton, "The Byzantine Background to the Italian Renaissance" in Proceedings of the American Philosophical Society, 100:1 (Feb. 24, 1956), pp. 1–76.
  3. ^ Daftary, Farhad (1990). The Ismāʻı̄lı̄s: Their History and DoctrinesNeophodna slobodna registracija. Cambridge University Press. ISBN 0-521-37019-1. 
  4. ^ a b v Godfrey Wettinger,Malta in the High Middle Ages, Speech at the Ambassadors’ Hall, Auberge de Castille, on 7 December 2010
  5. ^ Christian W. Troll; C.T.R. Hewer (12. 9. 2012). „Journeying toward God”. Christian Lives Given to the Study of Islam. Fordham Univ Press. str. 258. ISBN 978-0-8232-4319-8. 
  6. ^ David W. Tschanz (oktobar 2011). „Malta and the Arabs”: 4. Pristupljeno 1. 6. 2014. 
  7. ^ Martijn Theodoor Houtsma (1993). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936 (reprint (volume 5) izd.). BRILL. str. 213. ISBN 9789004097919. 
  8. ^ Simon Gaul (2007). Malta, Gozo and Comino (illustrated izd.). New Holland Publishers. str. 236. ISBN 978-1-86011-365-9. 
  9. ^ Travel Malta. The Arab period and the Middle Ages: MobileReference. ISBN 978-1-61198-279-4. 
  10. ^ Neil Wilson; Carolyn Joy Bain (2010). „History”. Malta and Gozo (illustrated izd.). Lonely Planet. str. 18. ISBN 9781741045086. „Apart from the names Malta and Gozo, which probably have Latin roots, there is not a single place name in the Maltese Islands that can be proved to predate the Arab occupation.” 
  11. ^ Aquilina, J. (1964). „A Comparative Study in Lexical Material relating to Nicknames and Surnames” (PDF). Journal of Maltese Studies. Melita Historica. 2: 154—158. 
  12. ^ Kristina Chetcuti (9. 2. 2014). „Why most Maltese share the same 100 surnames”. Times of Malta. Pristupljeno 12. 5. 2014. 
  13. ^ Juliet Rix (1. 4. 2013). „1 (History)”. Malta (2, illustrated izd.). Bradt Travel Guides. str. 9. ISBN 9781841624525. 
  14. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 31. ISBN 9780897898201. „The likelihood that many Muslims in Malta eventually converted to Christianity rather than leave seems indicated by parallels in Sicily as well as by the fact that there is linguistic evidence suggesting that “there was a time when the church of Malta was fed by Christian Arabs.” Luttrell [Anthony T. Luttrell] is also on record with the argument that “the persistence of the spoken Arabo-Berber language” in Malta can probably best be explained by eventual large-scale conversions of Maltese Muslims to Christianity. Even when Islam had completely been erased from the Maltese landscape, Arabic remained, especially as represented by colloquial dialects of the language spoken in Libya, Tunisia, and in medieval Sicily. In the words of Aquilina, “The Arabs are linguistically the most important people that ever managed the affairs of the country…for there is no doubt that, allowing for a number of peculiarities and erratic developments, Maltese is structurally an Arabic dialect.”” 
  15. ^ a b Victor Paul Borg (2001). Malta and Gozo (illustrated izd.). Rough Guides. str. 332. ISBN 9781858286808. 
  16. ^ Mario Buhagiar (2007). The Christianisation of Malta: catacombs, cult centres and churches in Malta to 1530 (illustrated izd.). Archaeopress. str. 83. ISBN 9781407301099. 
  17. ^ a b „Arab Legacy – Arab Rule in Malta”. Malta Tourism Authority. Arhivirano iz originala 23. 04. 2021. g. Pristupljeno 10. 5. 2014. 
  18. ^ Aa. Vv. (2007). „Introduction”. Malta. Ediz. Inglese. Casa Editrice Bonechi. str. 6–7. ISBN 9788875512026. 
  19. ^ David Tschanz. „Malta and the Arabs”. Academia.edu. 
  20. ^ Previté-Orton (1971), pg. 507-11
  21. ^ Krueger, Hilmar C. (1969). „Conflict in the Mediterranean before the First Crusade: B. The Italian Cities and the Arabs before 1095”. Ur.: Baldwin, M. W. A History of the Crusades, vol. I: The First Hundred Years. Madison: University of Wisconsin Press. str. 40—53. 
  22. ^ „Arab Heritage in Malta – The Baheyeldin Dynasty”. baheyeldin.com. Pristupljeno 18. 4. 2018. 
  23. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 23. ISBN 978-0-89789-820-1. 
  24. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 31. ISBN 978-0-89789-820-1. „Of greater cultural significance, the demographic and economic dominance of Muslims continued for at least another century and a half after which forced conversions undoubtedly permitted many former Muslims to remain.” 
  25. ^ Uwe Jens Rudolf; Warren G. Berg (27. 4. 2010). „Chronology”. Historical Dictionary of Malta (2 (illustrated) izd.). Scarecrow Press. str. xxviii. ISBN 978-0-8108-7390-2. 
  26. ^ Graham A. Loud; Alex Metcalfe (1. 1. 2002). „Religious Toleration in the South Italian Peninsula”. The Society of Norman ItalySlobodan pristup ograničen dužinom probne verzije, inače neophodna pretplata (illustrated izd.). BRILL. str. 337. ISBN 9789004125414. 
  27. ^ Charles Dalli. From Islam to Christianity: the Case of Sicily (PDF). str. 161. Arhivirano iz originala (PDF) 21. 8. 2010. g. Pristupljeno 9. 5. 2014. 
  28. ^ Daftary, Farhad (1990). The Ismāʻı̄lı̄s: Their History and DoctrinesNeophodna slobodna registracija. Cambridge University Press. ISBN 0-521-37019-1. 
  29. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 28. ISBN 978-0-89789-820-1. „The establishment of an Italian colony for Sicilian Muslims at Lucera on the Italian Peninsula beginning in 1223 has led to much speculation that there must have been a general expulsion of all Muslims from Malta in 1224. However, it is virtually impossible to reconcile this viewpoint with a report of 1240 or 1241 by Gilibert to Frederick II of Sicily to the effect that in that year Malta and Gozo had 836 families that were Saracen or Muslim, 250 that were Christian, and 33 that were Jewish. Moreover, Ibn Khaldun is on record as stating that some Maltese Muslims were sent to the Italian colony of Lucera around 1249.” 
  30. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 30. ISBN 978-0-89789-820-1. 
  31. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 31. ISBN 978-0-89789-820-1. 
  32. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 24. ISBN 978-0-89789-820-1. „Though by the end of the fifteenth century all Maltese Muslims would be forced to convert to Christianity, they would still be in the process of acquiring surnames as required in European tradition. Ingeniously, they often used their father’s personal Arabic names as the basis of surnames, though there was a consistent cultural avoidance of extremely obvious Arabic and Muslim names, such as Muhammed and Rasul. Also, many families disguised their Arabic names, such as Karwan (the city in Tunisia), which became Caruana, and some derived family names by translating from Arabic into a Roman form, such as Magro or Magri from Dejf.” 
  33. ^ Wettinger, G. (1999). „The Origin of the 'Maltese' Surnames” (PDF). 12. Melita Historica: 333. „Ibn Khaldun puts the expulsion of Islam from the Maltese Islands to the year 1249. It is not clear what actually happened then, except that the Maltese language, derived from Arabic, certainly survived. Either the number of Christians was far larger than Giliberto had indicated, and they themselves already spoke Maltese, or a large proportion of the Muslims themselves accepted baptism and stayed behind. Henri Bresc has written that there are indications of further Muslim political activity on Malta during the last Suabian years. Anyhow there is no doubt that by the beginning of Angevin times no professed Muslim Maltese remained either as free persons or even as serfs on the island.” 
  34. ^ Martin R. Zammit (12. 10. 2012). Jørgen S. Nielsen; Jørgen Nielsen; Samim Akgönül; Ahmet Alibasi; Egdunas Racius, ur. Yearbook of Muslims in Europe, Volume 4. Malta: BRILL. str. 389. ISBN 9789004225213. 
  35. ^ Martijn Theodoor Houtsma (1993). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936 (reprint (volume 5) izd.). BRILL. str. 214. ISBN 9789004097919. 
  36. ^ Eltis, David; Bradley, Keith; Cartledge, Paul (2011). The Cambridge World History of Slavery: Volume 3: AD 1420-AD 1804. Cambridge University Press. str. 144. ISBN 978-0-521-84068-2. 
  37. ^ Fisher, Humphrey J. (2001). Slavery in the History of Muslim Black Africa. London: C. Hurst & Co. Publishers. str. 31. ISBN 978-1-85065-524-4. 
  38. ^ Goodwin, Stefan (2002). Malta, Mediterranean Bridge. Greenwood Publishing Group. str. 43. ISBN 978-0-89789-820-1. 
  39. ^ Wettinger, Godfrey (2002), Slavery in the Islands of Malta and Gozo ca. 1000–1812, Publishers Enterprises Group, p. 455.
  40. ^ Brydone, Patrick (1813). A Tour Through Sicily and Malta. 
  41. ^ Wettinger, Godfrey (2002), in Cini, George, "Horrible torture on streets of Valletta".
  42. ^ Sciberras, Sandro. „Maltese History – E. The Decline of the Order of St John In the 18th Century” (PDF). St. Benedict College. Arhivirano iz originala (PDF) 2014-10-06. g. 
  43. ^ Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 23–24. ISBN 978-0-89789-820-1. „Gian Francesco Abela, a patrician clergyman who eventually became the Order’s [i.e., Knights Hospitaller's] vice-chancellor, also laid the foundations for Maltese historiography. Unfortunately, Abela was quite willing to distort Malta’s history in the interest of deemphasizing her historic links with Africa and with Islam. Abela's determination that Malta be portrayed as innately European and Christian at all cost eventually incorporated into popular thinking about Malta’s history a number of false traditions. In an eighteenth-century effort to strengthen the case for Abela’s distortions and misinterpretations, a Maltese priest named Giuseppe Vella even generated forged Arabic documents. Other prominent Maltese subsequently contributed to popular folklore and legends which held that Muslims of African origin had never inhabited Malta in large numbers, including Domenico Magri, also a priest. As these distortions bore fruit and circulated within the general populace, numerous Maltese became convinced that their Semitic tongue could only have come from illustrious and pioneering Asiatic Phoenicians and not under any circumstances from neighboring Arab-speaking Africans who for reasons having to do with religion, national pride, and "race" the Maltese were more comfortable viewing as implacable enemies and inferiors . ... Though recent scholarly opinion in Malta is virtually unanimous that Malta’s linguistic and demographic connections are much stronger with her Arab and Berber neighbors than [with] prehistoric Phoenicia, once out of a "Pandora’s Box," legends die hard.” 
  44. ^ Mario Buhagiar. „POST MUSLIM MALTA – A CASE STUDY IN ARTISTIC AND ARCHITECTURAL CROSS-CURRENTS”. Arhivirano iz originala 2014-08-19. g. Pristupljeno 1. 6. 2014. „The Muslim past became an embarrassment and history was distorted by false traditions which determined the course of Maltese historiography till the second half of the twentieth century.” 
  45. ^ Carmel Borg; Peter Mayo (2007). „22 (Toward an Antiracist Agenda in Education: The Case of Malta)”. Ur.: Gupta, Tania Das. Race and Racialization: Essential Readings. Canadian Scholars’ Press. str. 179. ISBN 978-1-55130-335-2. 
  46. ^ Cassar, Paul (1965). Medical History of Malta. Wellcome Historical Medical Library. str. 115. 
  47. ^ Savona-Ventura, Charles (2016). Medical Perspectives of Battle Conflicts in Malta. Lulu. str. 19, 20. ISBN 9781326886936. 
  48. ^ Wettinger, Godfrey (2002). Slavery in the Islands of Malta and Gozo ca. 1000-1812. Publishers Enterprises Group. str. 144—172. ISBN 9789990903164. 
  49. ^ a b Borg, Bertrand (11. 2. 2012). „Workmen discover a Muslim cemetery”. Times of Malta. Arhivirano iz originala 15. 9. 2012. g. 
  50. ^ Buttigieg, Emanuel (2018). „Early modern Valletta: beyond the Renaissance city” (PDF). Ur.: Margaret Abdilla Cunningham; Maroma Camilleri; Godwin Vella. Humillima civitas Vallettae : from Mount Xebb-er-Ras to European capital of culture. Malta Libraries and Heritage Malta. str. 173—183. ISBN 9789993257554. Arhivirano iz originala (PDF) 1. 7. 2019. g. 
  51. ^ a b Hughes, Quentin; Thake, Conrad (2005). Malta, War & Peace: An Architectural Chronicle 1800–2000. Midsea Books Ltd. str. 80—81. ISBN 9789993270553. 
  52. ^ Grassi, Vincenza (jun 1987). „Un'Iscrizione Turca Del 1817 A Malta”. Oriente Moderno. Istituto per l'Oriente. 6(67) (4–6): 99—100. JSTOR 25817002. doi:10.1163/22138617-0670406004. 
  53. ^ Zammit, Martin R. (2012). „Malta”. Yearbook of Muslims in Europe. 2. BRILL. str. 143—158. ISBN 9789004184756. doi:10.1163/ej.9789004184756.i-712.483. Arhivirano iz originala 1. 7. 2019. g. 
  54. ^ Grassi, Vincenza (2004). „The Turkish Cemetery at Marsa on Malta Island”. Studi Magrebini. Istituto Universitario Orientale. 2: 177—201. ISSN 0585-4954. 
  55. ^ Thake, Conrad (leto 2000). „Emanuele Luigi Galizia (1830–1907): Architect of the Romantic Movement”. The Treasures of Malta. 6 (3): 37—42. Arhivirano iz originala 22. 12. 2018. g. Pristupljeno 06. 04. 2022. 
  56. ^ „A close look at the Turkish cemetery”. Times of Malta. 1. 3. 2017. Arhivirano iz originala 23. 4. 2017. g. 
  57. ^ Rudolf, Uwe Jens (2018). Historical Dictionary of Malta. Rowman & Littlefield. str. 30. ISBN 9781538119181. 
  58. ^ Galea, R. V. (1942). „The Architecture of Malta” (PDF). Scientia. 4 (1): 159, 160. Arhivirano iz originala (PDF) 3. 4. 2018. g. 
  59. ^ Borg, Malcolm (2001). British Colonial Architecture: Malta, 1800-1900. Publishers Enterprises Group. str. 97. ISBN 9789990903003. 
  60. ^ a b Zammit, Martin R. (2009). „Malta”. Ur.: Jørgen Schøler Nielsen; Samim Akgönül; Ahmet Alibašić; Brigitte Maréchal; Christian Moe. Yearbook of Muslims in Europe. 1. BRILL. str. 233. ISBN 9789004175051. 
  61. ^ „The Mahomedan Cemetery, Malta”. Mechanics' Magazine. sv. 3 br. 11. The Canadian Patent Office Record. novembar 1875. str. 343, 352. 
  62. ^ Micallef, Keith (24. 5. 2019). „Plans for a 'Galizia' mosque unearthed in Ottoman archives: Small mosque had been planned within Muslim cemetery”. Times of Malta. 
  63. ^ Cordina, J. C. (2018, December 30).
  64. ^ Jeremy Boissevain, "Ritual, Play, and Identity: Changing Patterns of Celebration in Maltese Villages," in Journal of Mediterranean Studies, Vol.1 (1), 1991:87-100 at 88.
  65. ^ Boissevain, Jeremy (1984). „Ritual Escalation in Malta”. Ur.: Eric R. Wolf. Religion, Power and Protest in Local Communities: The Northern Shore of the Mediterranean. Religion and Society. Walter de Gruyter. str. 166. ISBN 9783110097771. ISSN 1437-5370. 
  66. ^ Hanspeter Mattes, "Aspekte der libyschen Außeninvestitionspolitik 1972-1985 (Fallbeispiel Malta)," Mitteilungen des Deutschen Orient-Instituts, No. 26 (Hamburg: 1985), at 88-126; 142-161.
  67. ^ Triq Kordin (2012). „Islamic Centre of Paola”. Paola, Malta. Pristupljeno 8. 5. 2014. „This is Malta's only mosque. Also the home of the Mariam al-Batool school.” 
  68. ^ Christian W. Troll; C.T.R. Hewer (12. 9. 2012). „Journeying toward God”. Christian Lives Given to the Study of Islam. Fordham Univ Press. str. 259. ISBN 978-0-8232-4319-8. 
  69. ^ James Debono (8. 12. 2013). „A Muslim from Qormi: Mario Farrugia Borg”. Mediatoday. MaltaToday. Pristupljeno 1. 6. 2014. 
  70. ^ Christian Peregin (7. 2. 2011). „Muslim and former PN councillor converts . . . to Labour”. TIMES OF MALTA. Pristupljeno 1. 6. 2014. 
  71. ^ „International Religious Freedom Report 2003 – Malta”. Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, United States Department of State. Pristupljeno 9. 1. 2008. 
  72. ^ „International Religious Freedom Report 2011”. 17. 11. 2010. 

Dodatna literatura

[uredi | uredi izvor]
  • „The Arabs in Malta”. Arhivirano iz originala (various publications by different authors on Islam in Malta) 26. 06. 2022. g. Pristupljeno 06. 04. 2022. „Note: The following contributions to the history of the Arabs in Malta are arranged in chronological order of publication.” 
  • Stefan Goodwin (1. 1. 2002). „Chapter 2 (Islam and Realignments)”. Malta, Mediterranean Bridge (illustrated izd.). Greenwood Publishing Group. str. 13–35. ISBN 9780897898201. 
  • Martin R. Zammit (12. 10. 2012). Jørgen S. Nielsen; Jørgen Nielsen; Samim Akgönül; Ahmet Alibasi; Egdunas Racius, ur. Yearbook of Muslims in Europe, Volume 4. Malta: BRILL. str. 389—397. ISBN 9789004225213. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ислам_на_Малти&oldid=26891619”