Koncentracioni logor Bergen-Belzen

Koncentracioni logor Bergen-Belzen
Koncentracioni logor
Britanski vojnik gura tela žrtava u masovnu grobnicu
Koordinate	52° 45′ 28″ S; 9° 54′ 28″ I
Pod kontrolom	Nacistička Nemačka

Bergen-Belzen ili skraćeno Belzen (njem. Bergen-Belsen) bio je nacistički koncentracioni logor u blizini grada Bergena u sjeveroistočnoj Njemačkoj. U početku je služio kao logor za ratne zarobljenike, međutim, 1943. mijenja namjenu i postaje koncentracioni logor po naredbi Hajnriha Himlera. Procjenjuje se da je između 1943. i 1945. godine, oko 50.000 sovjetskih ratnih zarobljenika i još 50.000 zatvorenika umrlo u logoru, prvenstveno od zaraznih bolesti kao što je tifus, a što je bila posledica nehumanih uslova i brutalnog tretmana kojim su bili izloženi zatvorenici.

Među žrtvama logora bili su i češki slikar Jozef Čapek, kao i jedna od najpoznatijih žrtava Holokausta Ana Frank, i njena sestra Margo.

Istorija

Ulaz u Bergen-Belzen.

Spomenik Ani frank u sklopu memorijalnog centra, na mjestu nekadašnjeg logora.

U septembru 1939. uspostavljen je logor za ratne zarobljenike, blizu mjesta gdje će kasnije biti koncentracioni logor. Do 1941. godine u logoru su bili smješteni belgijski i francuski ratni zarobljenici. Od jula 1941. godine, kada je počela operacija Barbarosa, pa do proljeća 1942. u logor je dopremljeno oko 20.000 sovjetskih ratnih zarobljenika, od kojih je oko 18 000 umrlo od gladi, smrzavanja i zaraznih bolesti.

U aprilu 1943. Bergen-Belzen je postao koncentracioni logor, i predan je u nadležnost SS komande. Od tada je često nazivan Zvjezdanim logorom, jer su Jevreji, koji su činili većinu zatvorenika, morali nositi žutu davidovu zvijezdu kako bi ih čuvari lakše prepoznali.

Jevreji su u Bergen-Belzen dovođeni kako bi bili razmijenjeni za njemačke civile koji su bili zatvoreni u drugim zemljama, i imali su bolji tretman od zatvorenika u drugim koncentracionim logorima tokom većeg dijela rata. Zatvorenici su uglavnom bili holandski Jevreji. Tokom dana porodicama je dopuštano da se sastaju, što u drugim logorima nije bio slučaj.

Međutim, u decembru 1944. novi komandant logora postao je Jozef Kramer koji je došao iz logora Aušvic. Nakon njegovog dolaska, uslovi u logoru su značajno pogoršani, te Bergen-Belzen postaje koncentracioni logor u pravom smislu te riječi. U logor su 1945. prebačeni zatvorenici iz drugih logora na istoku, zbog napretka sovjetskih snaga. Ovo je dovelo do pretrpanosti logora, i do znatnog povećanja broja ljudi koji su umrli od zaraznih bolesti, prvenstveno od tifusa. U logoru, koji je prvobitno napravljen za 10.000 zatvorenika, u aprilu 1945. bilo je zatvoreno oko 60.000 ljudi. Broj umrlih je takođe rastao, tako da je samo u februaru, martu i aprilu 1945. godine u logoru umrlo više od 30.000 ljudi.

Oslobađanje logora

Jedna od masovnih grobnica pronađenih nakon oslobađanja logora.

„ Ovde na nekoliko hektara zemlje leže mrtvi ljudi i oni koji su na samrti. Ne možete ih razlikovati. Živi leže glavom okrenutom prema leševima, a oko njih se kreće strašna, sablasna povorka živih mrtvaca, ljudi bez cilja i nade, koji nemaju šta drugo da rade, koji vam se ne mogu skloniti sa puta, koji ne mogu pogledati strahovite prizore oko sebe... Ovde su i bebe rađane, male osušene stvari koje nisu mogle preživjeti... Jedna majka, u naletu ludila, vrištala je na britanskog stražara da joj da mlijeko za bebu, a zatim je gurnula mali zavežljaj u njegove ruke, nakon čega je pobjegla, strašno plačući. Kada je stražar otvorio svežanj, vidio je bebu koja je bila mrtva danima.

Ovaj dan u Bergen-Belzenu je najstrašniji dan u mom životu

”

Izvještaj Ričarda Dimblebija, dopisnika medijske kuće BBC, koji je bio u pratnji britanskih vojnika.

Savezničke trupe oslobodile su logor 15. aprila 1945. Mnogi čuvari logora su pobjegli, pritom sabotirajući snabdijevanje baraka vodom, tako da je bilo otežano pružanje prve pomoći preživjelim logorašima. Saveznici su u logoru zatekli oko 55.000 zatvorenika, od kojih su mnogi bili na samrti zbog neuhranjenosti i širenja zaraznih bolesti. U trenutku dolaska savezničkih trupa u logoru je bilo i nekoliko hiljada tijela koja nisu bila sahranjena, čime je olakšano širenje tifusa i drugih bolesti. Preostali čuvari i zatvorsko osoblje su primorani da sahranjuju mrtve u masovne grobnice. Nakon toga je logor spaljen do temelja kako bi se spriječilo širenje epidemije tifusa.

Uprkos velikom naporu medicinskog osoblja da pomognu preživjelima, od 55.000 ljudi koji su bili živi u trenutku oslobađanja, sledećih mjeseci umrlo je još oko 14.000 ljudi. Ukupan broj ljudi koji su umrli u Bergen-Belzenu od 1943. do juna 1945. godine procijenjen je na 50,000.

Memorijalni centar

Spomen-kamen na mjestu gdje su zatvorenici iskrcavani iz vozova

Bergen-Belzen je pao u zaborav nakon paljenja baraka i drugih zgrada, čime je praktično cijeli logor sravnjen sa zemljom. Ronald Regan je prilikom posjete Zapadnoj Njemačkoj 1985. godine, posjetio i mjesto gdje se nalazio koncentracioni logor, nako čega je izgrađen mali dokumentacioni centar, koji je uskoro postao pretijesan za čuvanje arhivske građe.

Komemorativni skup povodom 60 godina od oslobađanja logora održan je 15. aprila 2005. Na skupu su bili prisutni preživjeli logoraši i vojnici koji su učestvovali u oslobađanju logora.

U oktobru 2007. otvoren je novi memorijalni centar, zajedno sa velikim dokumentacionim centrom. U okviru centra nalaze se zajednički spomenik žrtvama, pojedinačni spomenici poznatim žrtvama, i Kuća Tišine, mjesto za razmišljanje.

Vidi još

• Holokaust
• Ana Frank
• Kalmi Baruh

Spoljašnje veze

• Istorija Bergen-Belzena(jezik: engleski)
• Fotografije nastale nakon oslobađanja logora(jezik: engleski)