Pređi na sadržaj

Manastir Orahovica

Ova stranica je zaključana od daljih izmena anonimnih korisnika i novajlija zbog sumnjivog doprinosa istih, koji treba da se raspravi na stranici za razgovor
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

:Za istoimeni manastir iz srednjeg vijeka, pogledajte članak Orahovica.

Manastir Orahovica
Manastir Orahovica
Osnovni podaci
JurisdikcijaSrpska pravoslavna crkva
EparhijaEparhija slavonska
Osnivanje15. vijek
OsnivačVuk Branković (despot)
Lokacija
MestoDuzluk
Država Hrvatska
Koordinate45° 29′ 16.3″ N 17° 52′ 40.7″ E / 45.487861° S; 17.877972° I / 45.487861; 17.877972
Manastir Orahovica na karti Hrvatske
Manastir Orahovica
Manastir Orahovica
Manastir Orahovica na karti Hrvatske

Manastir Orahovica je srpski pravoslavni manastir u Slavonskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve. Nalazi se u blizini grada Orahovice u Virovitičko-podravskoj županiji (donja Slavonija u današnjoj Hrvatskoj). Smješten je na sjevernim obroncima planinskog lanca Papuka i Krndije. U istorijskim izvorima pominje se od 16. vijeka, a pretpostavlja se da je mogao nastati već tokom 15. vijeka. Za vrijeme osmanske vlasti, tokom 16. i 17. vijeka, bio je sjedište tadašnje Požeške eparhije, koja je pripadala Srpskoj patrijaršiji. Manastirska crkva je posvećena Svetom Nikoli.[1][2][3]

Istorija

Prva istorijska svjedočanstva o postojanju manastira potiču iz 16. vijeka, odnosno iz ranog razdoblja osmanske vlasti na tim prostorima. Bio je obuvaćen popisom Požeškog sandžaka iz 1579. godine, a tom prilikom je zabilježen kao Remeta, što je u starim vremenima bio uobičajeni naziv za mjesto u kome žive monasi-pustinjaci, odnosno eremiti (grč. ἐρημίτης / pustinjaci). Po obližnjem selu Duzluk, manastir je ponekad pominjan i pod tim imenom. Vremenom je preovladao naziv Orahovica.[4][3]

Manastirska crkva posvećena je Svetom Nikoli. Potiče iz 16. vijeka, a kasnije je nekoliko puta obnavljana i dograđivana. Pretpostavlja se da je nastala na mjestu starije crkve brvnare, a arheološka sondiranja ukazuju na mogućnost postojanja starijeg sakralnog objekta. U blizini se nalaze i ruševine starog grada Ružice. Manastir je bio značajan duhovni i prepisivački centar. Prvobitni životopis manastira završen je 1594. godine.[5]

Nakon obnovljenja Srpske patrijaršije (1557) na područjima Požeškog i Pakračkog ustanovljena je Požeška eparhija, čije se sjedište nalazilo upravo u manastiru Orahovici.[6]

Pri povlačenju krajem 17. vijeka Turci su zapalili manastir Orahovicu i okolna srpska sela, a inoci i srpski narod ubijali i progonili. Nedugo poslije toga na ruševine svetonikolajevskog manastira dolaze kaluđeri iz manastira Liplje i Stuplje iz Bosne koji ga obnavljaju. Poslije povlačenja turskih hordi novu opasnost po srpski pravoslavni živalj u Slavoniji čini Rimokatolička crkva sa svojim programom unije. Prijetila je opasnost i manastiru Orahovici, ali 1693. godine manastir posjećuje srpski patrijarh Arsenije Čarnojević. Viđen je 1938. godine u manastirskoj riznici, veliki zlatni krst koji je darovao manastiru Patrijarh tokom tog boravka.[7]

U manastiru je ostala kao dragocjenost, mitra počivšeg episkopa Vasilija Rajića, koji je umro 1714. godine. Austrijski car Karlo VI je 1726. godine "pod pritiskom mase vjernika" priznao manastiru zakonska prava, davanjem povelje. Katolička crkva i njen zaštitnik država su pokušavali da pounijate pravoslavno stanovništvo u tom kraju. Davajući srpskim narodnim vođama grofovske titule i ogromne posjede, radili su preko njih. Iako grofovi Srbi, porodice Janković, Pejačević, Artuković, Mihaljević prešli su u katoličku vjeru, ali i ostali idejom uz srpski rod još stotine godine. Tako su dva člana grofovske porodice Mihaljević, čiji su očevi postali katolici, ipak bili sahranjeni u podu manastirske bogomolje.

Patrijarh Arsenije IV je dodijelio manastiru 31. marta 1742. godine u vezi prihoda od dodjeljenih sela. Godine 1758, manastir Orahovica je obnovljen i te godine, 4. jula mitropolit Nenadović je manastiru dao sinđeliju,[8] kojom se potvrđuju prihodi od okolnih sela. U vremenu od 1775. do 1777. godine, sa južne strane podignut je novi konak. Manastir je oštećen 1804. godine, prilikom zemljotresa, a obnovljen je tek 1835. godine u vrijeme nastojatelja Aleksandra Ličinića. Između dva rata, 1938. godine, manastir je sveobuhvatno obnovljen.

Između dva svetska rata u taj manastir skriven u drevnim gustim slavonskim hrastovim šumama, privlačio je pored vernika i bolesnike. Zbog verovanja da fresko boja sa ikona leči od očne bolesti trahome, tajno su ljuštili boju sa očiju svetaca na slikama. Mnogo je bilo oštećenih ikona.[9]

U Drugom svjetskom ratu manastirsko bratstvo zbog opasnosti i pritiska napušta svoje obitavalište. Teofan Dragutinović, manastirski nastojatelj, prije odlaska sakriva najvrednije dragocjenosti manastirske knjigohranilnice. U toku ljeta 1941. godine grupa muzealaca iz Zagreba pronalazi ih i odnosi u Zagreb gdje su bile sve do 1983. godine, kada su vraćene vladičanstvu slavonskom. Tokom rata u manastirskim konacima smjenjuju se ustaše i domobrani. Partizani su 1943. godine zapalili konake manastira Orahovice.

Viktor Novak u Magnum Krimenu piše da je Stepinac od Pavelića tražio ovaj manastir, jer je po njemu on nekada bio katolički. Naravno, radi se o jezuitskoj megalomaniji, jer ne postoje podaci o tome da je ova sveta obitelj ikada bila katolički samostan.

Sadašnjost

U poslijeratnim danima manastir je bio u jadnom stanju sve dok nije došao za nastojatelja Milutin Amidžić, koji je u teškim poratnim danima bez državne pomoći vraća život ovoj slavonskoj svetinji.

U vrijeme Drugog svetskog rata manastir je opustošen. Tokom ratova na teritoriji bivše SFRJ ponovo je stradao 1991. godine kada su ga napustila posljednja dva monaha. Manastir je od tada bez monaštva.

Dva velika sabora održavaju se svake godine u manastiru Orahovici, na dan Prenosa moštiju svetitelja Nikolaja (22. maja), i na Preobraženje (19. avgusta). U manastiru se i danas čuvaju mošti svete Anastasije.

Hram kao logor za Srbe

I u drugim mjestima Srbe su zatvarali u hramove i u njima zlostavljali, neke pravoslavne bogomolje bile su za izvjesno vrijeme pretvorene u ustaške logore, kao što je bio slučaj sa manastirom Orahovica u Slavoniji. U hramu manastira Orahovica u Slavoniji bilo je zatvoreno više Srba iz okolnih sela.[10]

Vidi još

Izvori

  1. ^ Krasić 1885, str. 61-86.
  2. ^ Grujić 1939, str. 7-62.
  3. ^ a b Kučeković 2007a.
  4. ^ Hafizović 2001.
  5. ^ Kučeković 2007b, str. 95-112.
  6. ^ Mileusnić 2006.
  7. ^ M. Radujko, Saprestolje i donje mesto požeškog mitropolita. Liturgijski mobilijar i zidno slikarstvo manastira Orahovice, Zograf 41 (2017) 189–212.
  8. ^ "Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu", Novi Sad 1931.
  9. ^ "Vreme", Beograd 30. avgust 1936.
  10. ^ Najveći zločini sadašnjice: patnje i stradanje srpskog naroda u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941-1945, Dr. Dragoslav Stranjaković, Gornji Milanovac, Dečje novine (1991), str. 170–171.

Literatura

Spoljašnje veze

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Манастир_Ораховица&oldid=27780899”