Manastir Podlastva
| Manastir Podlastva | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Mitropolija crnogorsko-primorska |
| Osnivanje | 14. vek |
| Osnivač | car Dušan |
| Upravnik | iguman Justin Mrenović |
| Mesto | Lastva Grbaljska |
| Država | Crna Gora |
Manastir Podlastva je ženski manastir Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi u mestu Lastva Grbaljska, u Grblju, Crna Gora. Ženski je manastir. Veruje se da ga je podigao car Dušan 1350. godine na mestu ranohrišćanske crkve iz V veka.[1].
Starešina manastira je iguman otac Justin (Mrenović), sa sestrinstvom na čelu od 8. jula 2023. godine.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Kralj Milutin je početkom 14. veka Grbalj darovao Kotoru. Bogorodičin manastir je podigao car Dušan 1350. godine.[3] Pominje se u pisanim aktima manastir 1417. godine. Grbaljski zakonik je napisan 1427. godine u ovoj svetoj obitelji. Kao zborno mjesto svih Grbljana, svetilište u kome su se donosile sve važne političke i vjerske odluke, manastir je tokom niza grbaljskih ustanaka i buna stalno bio izložen rušenjima i pljačkama. Pretpostavlja se da je srušen 1452. godine kada je stradao i manastir Svetog Arhangela Mihaila na Prevlaci.[4]
Manastir se nalazio u malaričnom kraju, na obodu Mrčeva polja, i dugo je bio razvalina. Blizu je selo Lastve Grbljanske, pa se ranije pisalo "Pod-Lastvu".[5]
Više puta stradao u ratnim razaranjima. Obnovljen je 1700. godine i bio pravoslavno duhovno središte kraja, sa bogatom knjižnicom.[6] Petar I Petrović Njegoš je u manastiru pregovarao sa francuskom vojskom. Majstor hercegnovski zlatar Radić iskovao 1736. godine srebrnu petohlebnicu sa pozlatom za manastir. Pominje se 1736. godine njegov iguman Georgije. Kaluđer i iguman (administrator) manastira bio je neko vreme (1867-1869) Mitropolit Mitrofan Ban.[7] Austrijanci vojnici su ga spalili 1869. godine tokom Bokeljskog ustanka. Ponovo je obnovljen 1874. godine, da bi ponovo postradao u Prvom svetskom ratu.
Boško Strika piše 1930. godine da treba da se obnovi srušeni manastir.[8] Iznova je zaista podignut i naseljen kaluđerima 1936. godine. Protosinđel Varnava rodom iz Sarajeva nastojatelj je manastira. Premešten je tu početkom 1941. godine arhimandrit Dionisije Miković, iz manastira Banje. Razrušen je manastir u zemljotresu 1979. godine i potom obnovljen.
Manastirska crkva Rođena Presvete Bogorodice je jednostavna jednobrodna građevina, sa polukružnom apsidom na istočnoj i portalom na zapadnoj strani. Ikonostas je oslikao 1747. godine Đorđe Dimitrijević.[9] Izuzetan crkveni živopis iz 15. i 17. veka uništen je tokom katastrofalnog zemljotresa 1979. godine. Uz crkvu se nalaze konaci u kojima je nekada bila i škola.
Konstantin Knežević bio je iguman manastira od (1968.-1991).
Patrijarh srpski Pavle je 1992. godine prisustvovao sahrani 80 Grbljana, Maina, Budvana, Pobora i Paštrovića u porti ovog manastira, koji su pobijeni od bratske ruke 1944. godine.[10]
"Društvo za obnovu manastira Podlastva" osnovali su 1996. godine pobožni Grbljani.[11] Bio je pre muški a sada je ženski manastir, a igumanija je bila Doroteja Delić, koja se do 1996. godine nalazila u manastiru Duži.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Manastir Podlastva”. Arhivirano iz originala 25. 09. 2013. g. Pristupljeno 30. 10. 2015.
- ^ „Justin Mrenović”.
- ^ "Naselja srpskih zemalja", Beograd 1913.
- ^ [1], Pristupljeno 11.10. 2015.
- ^ "Glas istine", Novi Sad 1887.
- ^ Olga Zirojević: "Crkve i manastiri na području Pećke patrijaršije do 1683. godine", Beograd 1984.
- ^ Božidar Petranović: "Bogomili", Zadar 1867.
- ^ Boško Strika: "Srpske zadužbine: Dalmatinski manastiri", Zagreb 1930.
- ^ "Pregled crkvenih spomenika kroz povesnicu srpskog naroda", Beograd 1950.
- ^ Pravoslavlje, 1261, 1. oktobar, Patrijarh srpski Irinej na proslavi jubileja (800 godina) SPC u Budvi. Beograd: SPC. 2019. str. 2.
- ^ Senka Kovač: "Problemi kulturnog identiteta stanovništva savremene Srbije", Beograd 2005.
