Pređi na sadržaj

Svetolik Lazarević

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
svetolik lazarević
Svetolik Lazarević Laza
Lični podaci
Datum rođenja(1910-11-07)7. novembar 1910.
Mesto rođenjaBjeluša, kod Arilja, Kraljevina Srbija
Datum smrti6. novembar 1964.(1964-11-06) (53 god.)
Mesto smrtiŠopić, kod Lazarevca, SR Srbija,
SFR Jugoslavija
Profesijapravnik
Porodica
SupružnikZdenka Lazarević
Delovanje
Član KPJ odaprila 1941.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska armija
1941—1945.
Činpukovnik u rezervi
Odlikovanja
Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.

Svetolik Lazarević Laza (Bjeluša, kod Arilja, 7. novembar 1910 — Šopić, kod Lazarevca, 6. novembar 1964) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, pravnik i društveno-politički radnik Socijalističke Republike Srbije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 7. novembra 1910. godine u selu Bjeluši, kod Arilja. Potiče iz srednje imućne seljačke porodice. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a gimnaziju u Užicu. Posle završetka gimnazije, upisao je Pravni fakultet u Beogradu. Zbog lošeg materijalnog stanja, bio je u nemogućnosti da živi u Beogradu i prati predavanja, pa je učio kod kuće u selu, a u Beograd je odlazio samo da polaže ispite.

Posle završenih studija, s mnogo teškoća je dobio službu, najpre u Štipu, u Makedoniji, a potom je premešten u Arilje, gde je bio sudski pripravnik. Radeći u sudu, svakodnevno je bio u prilici da gleda nevolje zaostalog i siromašnog seoskog stanovništva, što je na njega uticalo da se priključi radničkom pokretu. U članstvo tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je aprila 1941. godine.

Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi izvor]

Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, odbio je da nastavi službu u sudu i time postane saradnik okupatora. Zajedno sa drugim komunistima ariljskog sreza, predvođenim Stevanom Čolovićem, radio je na prikupljanju oružja i drugog materijala i drugim pripremama za oružani narodni ustanak. Jula 1941. godine bio je jedan od prvih boraca Ariljske partizanske čete, koja je bila deo Užičkog partizanskog odreda „Dimitrije Tucović“.

Posle Prve neprijateljske ofanzive i povlačenja glavnine partizanskih snaga u Sandžak, decembra 1941. godine, zajedno sa Užičkim partizanskim odredom prešao je najpre u Sandžak, a potom u istočnu Bosnu. Marta 1942. godine učestvovao u formiranju Druge proleterske udarne brigade, gde je imao funkciju političkog komesara najpre Drugog, a potom Trećeg bataljona. Sa Drugom proleterskom brigadom prešao je svoj čitav ratni put sve do 1944. godine, kada je prešao u tada novoosnovanu obaveštajnu službu NOVJ — Odeljenje za zaštitu naroda (OZN).

Juna 1944. godine, odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ, zajedno sa Slobodanom Penezićem Krcunom, načelnikom Ozne za Srbiju, poslat je na oslobođenu teritoriju južne Srbije, gde su zajedno radili na formiranju prvih organizacija Ozne u Srbiji. Posle oslobođenja Beograda, oktobra 1944. godine, postavljen je za šefa Četvrtog odseka Ozne za Srbiju, u činu potpukovnika. Rukovodio je mnogim operacijama koje su imale za cilj otkrivanje fašističkih i neprijateljskih organizacija ili pojedinaca. Pored rukovođenja, on je i neposredno učestvovao u mnogim akcijama i operacijama, od kojih je najpoznatija hvatanje Draže Mihailovića, kome je lično stavio lisice na ruke.[1] On je rukovodio grupom agenata koja se pomoću Nikole Kalabića ubacila u četničke redove i uspela da na prevaru uhapsi Dražu Mihailovića.[2]

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Polovinom 1946. godine premešten je u Oznu za Jugoslaviju, gde je radio na inspekcijskim poslovima i na upoznavanju dotadašnje prakse organa bezbednosti u celoj zemlji. Početkom 1947. godine, prešao je na dužnost načelnika Uprave državne bezbednosti (UDB) za Grad Beograd. Organizacija kojom je rukovodio uspela je da otkrije mnoge strane špijune i agente, inicijatore i organizatore raznih ilegalnih ravnogorskih i monarhističkih organizacija, koji su se tada nalazili u Beogradu. Posle 1948. godine i sukoba Jugoslavije sa Sovjetskim Savezom i drugim zemljama Informbiroa, aktivno je radio i na otkrivanju novih špijuna i agenata, od kojih su se mnogi nalazili na raznim rukovodećim mestima u Partiji, Armiji i drugim državnim institucijama.

Polovinom 1949. godine, postavljen je za pomoćnika ministra unutrašnjih poslova Narodne Republike Srbije, Slobodana Penezića Krcuna. Godine 1952. postavljen je za predsednika Vrhovnog suda Narodne Republike Srbije i na toj funkciji ostaje sve do 1963. godine, kada je izabran za predsednika Organizaciono-političkog veća Skupštine Socijalističke Republike Srbije. Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije, a u svojoj društveno-političkoj karijeri nalazio se i na mestu člana Biroa Gradskog komiteta Saveza komunista Beograda.

Poginuo je u saobraćajnoj nezgodi, zajedno sa Slobodanom Penezićem Krcunom, 6. novembra 1964. godine na Ibarskoj magistrali u blizini sela Šopić, kod Lazarevca.[3] Sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu, odmah pored Slobodana Penezića Krcuna.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden za hrabrost i dr. Imao je čin pukovnika JNA u rezervi.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Milovanović 1983, str. 385–389; Krstić 1988, str. 163–167; Krivokapić 2006, str. 270–278.
  2. ^ „Oni su zarobili đenerala Dražu”. blic.rs. 16. 9. 2009. 
  3. ^ „Da nismo zamenili mesta, Krcun možda ne bi poginuo”. novosti.rs. 9. 7. 2016. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Светолик_Лазаревић&oldid=27679314”