Blagovještanska saborna crkva
| Blagovještanska saborna crkva | |
|---|---|
| Благовещенский собор | |
.jpg) | |
| Osnovni podaci | |
| Status | muzej sa crkvenim službam |
| Tip | pravoslavna crkva |
| Jurisdikcija | Ruska pravoslavna crkva |
| Osnivanje | 1489. |
| Posvećen | Blagoveštenju Bogorodice |
| Arhitektura | |
| Nivo značaja | Objekt kulturnog nasleđa |
| Lokacija | |
| Mesto | Moskva |
| Država |  |
| Koordinate | 55° 45′ 00″ N 37° 37′ 01″ E / 55.75000° S; 37.61694° I |
Blagovještanska saborna crkva (rus. Благовещенский собор) je ruska pravoslavna crkva posvećena Blagoveštenju Bogorodice.[1] Nalazi se na jugozapadnoj strani Katedralnog trga Moskovskog kremlja u Rusiji, gde se direktno povezuje sa glavnom zgradom kompleksa Velike kremaljske palate, u neposrednoj blizini Palate faseta. Prvobitno je bila lična kapela za moskovske careve, a njen iguman je ostao lični ispovednik ruske kraljevske porodice do početka 20. veka. Sada takođe služi kao deo muzeja moskovskog kremlja.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Blagovještansku sabornu crkvu su sagradili pskovski arhitekti 1484—1489. u okviru planova Ivana III Vasiljeviča za obnovu moskovskog kremlja.[1] Izgrađena je na mestu starije istoimene katedrale iz 14. veka, koja je obnovljena 1416. Ova starija katedrala je zauzvrat zamenila prethodnu drvenu crkvu iz 13. veka koja je bila žrtva čestih požara u Kremlju.
Građevinski radovi započeli su upotrebu postojećih temelja 1484, a završeni su avgusta 1489. Određeni broj ikona početkom 15. veka su ponovo korišćene u novoj zgradi. Zbog blizine palate, Ivan III Vasiljevič je crkvu izabrao za svoju ličnu kapelu, a izgrađeno je i stepenište koje crkvu povezuje direktno sa njegovim ličnim odajama u palati. U početku je današnja Blagovještanska saborna crkva imala samo tri kupole. Nakon što je teško oštećena u požaru 1547,[3] tadašnji veliki knez i (prvi ruski vladar) Ivan IV Grozni započeo je restauraciju crkve koja je završena 1564.[1] Na zapadnoj strani su dodate dve kupole. Zgrada je sa tri strane bila okružena pregradama, a nad lučnim izgrađene su četiri bočne kapele sa jednom kupolom, tako da je katedrala sada sadrži ukupno devet kupola. Godine 1572. dobila je dodatno stepenište na svojoj južnoj fasadi, kasnije nazvano Groznenski, nazvano po Ivanu Groznom.[1]
Mnogo crkvenog blaga izgubljeno je tokom okupacije Moskve od strane vojski državne zajednice Poljske i Litvanije 1612. na kraju smutnog vremena. Oštećen je i velikim požarom u Kremlju 1737. Tokom Napoleonove invazije 1812, crkva je korišćena kao kasarna i uglavnom je opljačkana. Obnovljena je 1815—1820. Tokom ruske revolucije, crkva je oštećena tokom borbi. Posle ju je zatvorio boljševički režim. Tokom 1950-ih, zajedno sa ostalim „preživelim” crkvama u moskovskom kremlju, sačuvana je kao muzej. Posle 1992. povremene verske službe su nastavljene, uključujući i službu na praznik Blagovesti, koju je obavljao patrijarh moskovski.[3] Zgrada crkve je obnovljena 2009.
Od vremena krunisanja Ivana Groznog, članovi kraljevske porodice su se venčali u njoj i tamo krstili svoju decu. Čak i nakon preseljenja glavnog grada u Sankt Peterburg, Blagovještanska saborna crkva je ostala jedna od najvažnijih crkava u Rusiji.
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
U poređenju sa druge dve glavne crkve u Kremlju, Blagovještanska saborna crkva nešto je manje dimenzije. Takođe je izgrađena u tradicionalnijem stilu, jer su je izgradili lokalni arhitekti iz Pskova, a ne italijanski arhitekti emigranti. Najupečatljivija karakteristika je devet zlatnih kupola i krov sa bogatim ukrasom kokošnika u ogivnom obliku.
Izgrađena je od opeke, sa fasadama od belog krečnjaka koje su ukrašene. Na istočnoj i južnoj strani zgrade nalaze se ulazi u crkvu, uz izradu rešetki pod uticajem italijanske renesansne arhitekture. Bronzana vrata su ukrašena zlatnom folijom. Turisti ulaze u crkvu istočnim stepeništem, dok je južno stepenište Ivan Grozni dodao 1570.[1]
Unutrašnjost crkve se sastoji od centralnog prostora za molitvu i nekoliko okolnih galerija, sa dodacima bočnih oltara u 16. veku.[1] Severni (okrenut ka Palati faseta) je prvi galerijski prostor. Sadrži poznate ikone Edesa, koja se pripisuje slavnom ruskom ikonopiscu Simonu Ušakovu. Galerija je odvojena vratima od glavne prostorije, koju su u 16. veku stvorili italijanski arhitekti koristeći upečatljivu azurno plavu boju sa pozlaćenim cvetnim ornamentima.[1] Krila vrata ukrašena su figurama drevnih pesnika i filozofa (uključujući Diogena, Euripida, Platona i Homera).
Glavni svod crkve ima veliki ikonostas, koji uključuje ikone 14—17. veka,[3] među kojima su one koje su naslikali Andrej Rubljov, Teofan Grk i Prohor i iz 19. vek, posebno na srednjim slojevima.[1] Peti (najniži) red prostire se srebrnim vratima, iza kojih je staro stepenište u careve lične odaje.
U celoj unutrašnjosti nalaze se fragmenti freski koje su slikali Teodosije (1508) i drugi (druga polovina 16, 17. i 19. veka).[1] Tu spadaju razne biblijske teme, herojske figure među ostalim ruski prinčevi i velike vojvode.
Takođe je upečatljiv oltarski deo poda, koji se sastoji od listova ahatnog žuto-crvenog jaspisa, koji je donesen iz katedrale u Rostovu u 16. veku.[1]
Iza oltara (gde se nekada nalazila sakristija) 1894. je otkriven veliki srebrni kivot koji sadrži ostatke oko 50 svetaca iz različitih mesta na Srednjem istoku.
-
-
-
Primer murala koji ukrašavaju plafon crkve.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i „Museums of the Moscow Kremlin: ANNUNCIATION CATHEDRAL”. annunciation-cathedral.kreml.ru. Pristupljeno 2021-05-11.
- ^ „Cathedral of the Annunciation | cathedral, Moscow, Russia”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11.
- ^ a b v „Cathedral of the Annunciation in the Kremlin, Moscow ✮ Sights of Russia 2019”. MOSCOVERY.COM (na jeziku: engleski). 2016-07-07. Arhivirano iz originala 21. 04. 2021. g. Pristupljeno 2021-05-11.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Klein, Mina. The Kremlin: Citadel of History. MacMillan Publishing Company (1973). ISBN 0-02-750830-7
- Tropkin, Alexander (januar 1980). The Moscow Kremlin: History of Russia's unique monument. Russkaya Zhizn. ASIN B0010XM7BQ.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Blagovještanska saborna crkva na Vikimedijinoj ostavi
- Zvanična početna stranica
- Satelitska fotografija Blagovještanske saborne crkve
- Blagovještanska saborna crkva
- Opseg praznika Blagovještanske saborne crkve
- Članak iz Blagovještanske saborne crkve moskovskog kremlja
- Mesta molitve u Blagovještanskoj sabornoj crkvi
