Hejvard (Kalifornija)

Koordinate: 37° 40′ 08″ S; 122° 04′ 51″ Z / 37.668889° S; 122.080833° Z / 37.668889; -122.080833
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Hejvord.

Hejvard
Hayward
Administrativni podaci
Država Sjedinjene Američke Države
Federalna jedinica Kalifornija
OkrugAlamida
Osnovan11. mart 1876.[1]
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2010.144.186
 — gustina873,28 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate37° 40′ 08″ S; 122° 04′ 51″ Z / 37.668889° S; 122.080833° Z / 37.668889; -122.080833
Vremenska zonaUTC-8, leti UTC-7
Površina165,108 km2
 — kopno117,386 km2
 — voda47,721 km2
Hejvard na karti SAD
Hejvard
Hejvard
Hejvard na karti SAD
Ostali podaci
GradonačelnikBarbara Helidej[2]
Pozivni broj510
ZIP kod94541, 94542, 94544, 94545, parts of 94546, 94552
FIPS kod06-33000
GNIS kod277607, 2410724
Veb-sajt
www.hayward-ca.gov

Hejvard (engl. Hayward; ranije poznat kao Hejvards, Hejvards stejšn i Hejvud) grad je u američkoj državi Kalifornija, tačnije u okrugu Alamida. Procenjuje se da je naselje 2019. godine brojalo 159.203 stanovnika, time ga čineći trećim najvećim gradom u istom okrugu.[3]

Hajvard je rangiran kao 33. najmnogoljudnija opština u Kaliforniji. Prema američkom popisu iz 2010, Hejvard uključuje statističku teritoriju San Francisko-Okland-Frimont.[4] Grad se nalazi između Kastro Valija i Junion Sitija i leži na istočnoj strani mosta San Mateo-Hejvard.

Grad je bio razoren zemljotresom iz 1868. Od početka 20. veka do početka 1980-ih, Hejvardova privreda zasnivala se na industriji konzerviranja hrane i produkciji soli.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Ljudska prebivališta na području Istočnog zaliva, time i Hejvarda, datiraju još od 4000. godine pre nove ere. Najskoriji predevropski stanovnici Hejvarda su američki starosedeoci — narod Oloni.[5]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Klima[uredi | uredi izvor]

Klima Hejvuda, Kalifornija
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 23
(73,4) 		27
(80,6) 		28
(82,4) 		36
(96,8) 		37
(98,6) 		40
(104,0) 		39
(102,2) 		42
(107,6) 		40
(104,0) 		39
(102,2) 		32
(89,6) 		24
(75,2) 		42
(107,6)
Maksimum, °C (°F) 14
(57,2) 		15,7
(60,2) 		17,6
(63,7) 		18,9
(66,1) 		20,3
(68,5) 		22,2
(71,9) 		22,8
(73,0) 		24,1
(75,3) 		24,2
(75,6) 		21,9
(71,5) 		17,6
(63,6) 		14,2
(57,5) 		19,46
(67,01)
Prosek, °C (°F) 9,9
(49,9) 		11,5
(52,7) 		13,1
(55,5) 		14,3
(57,7) 		15,8
(60,5) 		17,6
(63,6) 		18,4
(65,2) 		19,2
(66,5) 		19,1
(66,4) 		17
(62,6) 		13,1
(55,5) 		10
(50,0) 		14,92
(58,84)
Minimum, °C (°F) 5,8
(42,5) 		7,4
(45,3) 		8,6
(47,4) 		9,6
(49,3) 		11,4
(52,6) 		12,9
(55,2) 		14,1
(57,4) 		14,3
(57,7) 		13,9
(57,1) 		12
(53,6) 		8,6
(47,4) 		5,9
(42,6) 		10,38
(50,68)
Apsolutni minimum, °C (°F) −3
(26,6) 		−3
(26,6) 		−2
(28,4) 		−1
(30,2) 		2
(35,6) 		5
(41,0) 		7
(44,6) 		6
(42,8) 		5
(41,0) 		−1
(30,2) 		−1
(30,2) 		−8
(17,6) 		−8
(17,6)
Količina padavinamm (in) 83,8
(3,30) 		88,1
(3,47) 		66,8
(2,63) 		31,5
(1,24) 		14
(0,55) 		5,1
(0,20) 		0,3
(0,01) 		1
(0,04) 		8,1
(0,32) 		25,4
(1,00) 		55,1
(2,17) 		79,2
(3,12) 		458,4
(18,05)
Sunčani sati — mesečni prosek 165,0 182,0 251,0 281,0 314,0 330,0 300,0 272,0 267,0 243,0 189,0 156,0 2.950
Izvor #1: NOAA[6]
Izvor #2: The Weather Channel,[7] usclimatedata.com[8] for Sunshine hours data

Demografija[uredi | uredi izvor]

Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 144.186 stanovnika, što je 4.156 (3,0%) stanovnika više nego 2000. godine.

Sastav stanovništva – Hejvard
2010.[9]2000.[9]
Ukupno144 186 (100,0%)140 030 (100,0%)
Hispanoamerikanci58 730 (40,73%)47 850 (34,17%)
Azijati31 666 (21,96%)26 579 (18,98%)
Belci27 178 (18,85%)40 896 (29,21%)
Afroamerikanci17 099 (11,86%)15 374 (10,98%)
Ostali9 513 (6,598%)9 331 (6,664%)


    Privreda[uredi | uredi izvor]

    Proizvodnja[uredi | uredi izvor]

    Hejvard poseduje veliki broj preduzeća za proizvodnju, kako korporativna sedišta tako i razne pogone. To uključuje i neke visokotehnološke kompanije. Hejvard predstavlja deo severnog produžetka industrijske Silicijumske doline.[10] Postrojenja za proivdonju u Hejvardu uključuju Annabelle Candy Co,[11] Columbus Salame,[12] autobuska korporacija Gillig, Impax Laboratories, kompanija za proizvodnju pića Shasta i proizvodni, distributivni centar PepsiCo.[13]

    Maloprodaja[uredi | uredi izvor]

    Najveći trgovački centar u gradu je Southland Mall.

    Bivša preduzeća[uredi | uredi izvor]

    Hunt Brothers Cannery[uredi | uredi izvor]

    Ekonomija Hejvarda je u prvoj polovini dvadesetog veka u velikoj meri bila zanovana na brend Hunt Brothers Cannery, kasnije poznata samo kao kompanija Hantovi. Tu fabriku za konzerviranje hrane otvorila su u Hejvardu 1895. braća Vilijam i Džosef Hant, koji su bili pakeri voća iz Sebastopola, Kalifornija.[14] Kompanija je u početku pakovala lokalno dostupno voće kao što su trešnje, breskve i kajsije. Kasnije su dodali paradajz, koji je docnije postao okosnica njihove proizvodnje. Na vrhuncu tokom 1960-ih i 197-ih, kompanija Hantovi rukovodila je sa tri fabrike za konzerviranje u Hejvardu, na ulicama A, B i C. Od početka 1890-ih do zatvaranja 1981, Hantovi je zaposlio visoki postotak lokalnog stanovništva. Bazduh oko Hejvarda bio je svake godine po tri meseca prožet mirisom paradajza, tokom sezone konzerviranja. Preduzeće se zatvorilo 1981, pošto više nije u blizini bilo dostupnih njiva i voćnjaka da kompanija ostane ekonomski održiva. Veliki deo proizvodnje prebačen je u dolinu Sakramento. Na mestu istorijskih fabrika za konzerviranje hrane podignut je simbolični vodeni toranj, na kome se nalazi logo grada Hejvarda.[15] Danas posao konzerviranja se uglavnom oslanja na lokalno stanovništvo.[16]

    Ostale bivše kompanije[uredi | uredi izvor]

    Veći deo obalne teritorije Hejvarda pretvoren je u ribnjake sa solju.[17][18] Međutim, veći deo ove zemlje je proteklih godina vraćen u slane močvare. Slika tih ribnjaka iz 1983. pojavila se na američkoj poštanskoj markici 2012. godine.[19] Lanac robnih kuća Mervyns imalo je sedište u Hejvardu, sve do 2008. kada je proglasila bankrot.

    Poslodavci[uredi | uredi izvor]

    Prema gradskom Sveobuhvatnom godišnjem finansijskom izveštaju iz 2015,[20][20] najbolji poslodavci u gradu bili su:

    Naziv poslodavca
    Uprava šerifa okruga Alamida †
    Manheim Auctions (takođe i Bay Cities Auto)
    Berkeley Farms
    Kalifornijski državni univerzitet (Istočni zaliv) †
    Koledž Čejbot †
    Grad Hejvard †
    Okrug Hejvardska ujedinjena škola
    Gillig †
    Impax Laboratories †
    Marelich Mechanical
    Pentagon Technologies
    Siemines Building Tech
    Bolnica sent Rouz †

    † predstavlja poslodavce koji se u potpunosti nalaze ili im je sedište u Hejvardu

    Dve kompanije koje su imale značajnu zaposlenost, Mervyns (1.300) i Pacific Bell (940), ne posluju više u Hejvardu.[20]

    Hayward service organizations

    Infrastruktura[uredi | uredi izvor]

    Grad Hejvard održava Vatrogasna služba Hejvarda (sa 9 stanica)[21] i Policijska uprava Hejvarda. Grad ima svoje sisteme za vodu i otpadne vode, mada mali severni deo gradske vode kontroliše gradski komunalni okrug Istočni zaliv (engl. East Bay Municipal Utility District).[22] Hejvardska javna biblioteka otvorena je 1951. Godine 2013, planirano je da se izgradi nova biblioteka vrednosti 60 miliona dolara nasuprot Javne biblioteke.[23] Radovi su počeli 2016.[24]

    Transport[uredi | uredi izvor]

    Auto-putevi[uredi | uredi izvor]

    Pogled iz vazduha na most San Mateo-Hejvard. Foster Siti u prvom planu, Hejvard preko puta San Francisko zaliva i planina Dajablo se nalazi u pozadini (levo).

    Hejvard služi sledeći auto-putevi: međudržavni put 880 (poznat i kao auto-put Nimic), međudržavni put 580 sa glavnom raskrsnicom u blizini centra koji povezuje državni put 238 i međudržavni 238, državni put 92 (Džekson strit — Jackson Street) i državni put 238 (Mišn bulevard — Mission Boulevard). Državni put 92 nastavlja zapadno kao most San Mateo-Hejvard. Raskrsnica 880 i 92 bivale su rekonstruisane tokom četiri godine, a projekat je završen oktobra 2011.[25][26]

    Mišn bulevard je put koji je dugo poznat po svojim saobraćajnim gužvama. Bilo je predloga da Mišn bulevard postane auto-put ili da se izgradi obilaznica. Jedan predlog, da se izgradi auto-put paralelan sa Mišn bulevardom i time spoji industrijski Bulevard, bio je otkazan 2004. nakon godina rasprava.[27] To zemljište je danas planirano za prodaju.[28]

    Javni tranzit[uredi | uredi izvor]

    Brzi tranzit Zalivske zone (Bay Area Rapid Transit — BART), regionalni tranzitni sistem, ima dve stanice u Hejvardu: stanica Hejvard, u centru grada, i stanica Južni Hejvard, blizu granice Hejvarda i Junion Sitija.[29][30] Autobuski sistem AC tranzit, koji pruža autobuske usluge za okruge Alamida i Kontra Kosta, posluju u Hejvardu. Amtrak, nacionalni železnički putnički sistem, pruža svakodnevne usluge na svomkolodvoru u Hejvardu, koja saobraća između San Hozea u Južni zaliv i Obern u Veliki Sakramento.

    Avijacija[uredi | uredi izvor]

    Hejvard poseduje aerodrom opšte namene pod nazivom Hejvardski izvršni aerodrom. Stanica hejvardske vazdušne nacionalna garda bila je smeštena kod aerodroma od 1942. godine. Kasnije, 1980, ona postaje Federalni aerodrom Mofet.[31]

    Zdravstvena zaštita[uredi | uredi izvor]

    Hejvard poseduje jednu bolnicu sa odeljenjima za hitne slučajeve, a to je bolnica Sent Rouz,[32] koja je bila u opasnosti od zatvaranja 2012.[33] Medicinski centar Kaizer Permanente zatvorio se 2014. Taj centar je zamenila bolnica San Leandro.[34][35][36] Organizacija Horizon servises, koja sprovodi razne programe oporavke od dejstava opojnih droga u okolini Zaliva, deluje izvan Hejvarda, kao i organizacija Porodična koalicija za utočišta u hitnim slučajevima. Hejvardska vatrogazna služba otvorila je Kliniku za vatrogastvo novembra 2015. Ta ustanova bila je prvi vatrogasni/medicinski centar u Kaliforniji.[37]

    Groblja[uredi | uredi izvor]

    Četiri groblja smeštena su u Hejvardu: Kapela zvona (Chapel of the Chimes),[38] groblje Mont Eden (Mt. Eden Cemetery),[39] groblje Svetog Josifa (Mount Saint Joseph Cemetery)[40] i groblje Svetog groba (Holy Sepulchre Cemetery). Poslednja dva groblja su katolička.[41]

    Kultura[uredi | uredi izvor]

    Grad je osnovao Hejvardski javni umetnički program (engl. Hayward Public Art Program) 2008. godine kako bi oslikali različite murale i grafite i time ulepšali grad.[42][43] Isti program je osvojio nagradu Helen Putnam 2011. koju je dodelio organizacija Savez kalifornijskih gradova (League of California Cities).[44]

    Hejvard je član američkog programa „Grad drveća” (Tree City USA) od 1986.[45] Grad se proglasio „zonom vez nuklearne energije” 1987.[46] U naselju se održava i Hejvardsko gej matursko veče (Hayward Gay Prom), jedan od najranijih i najdužih tipova maturskih večeri u Sjedinjenim Državama. Grad je 2015. predstavio znakove za „bolje ponašanje” tokom šetanja ili vožnje. Na tim znakovima stoje fraze poput „Ovo je naredba za ograničenje brzine, ne savet”.[47][48]

    Smatra se da je sleng „hela” (Hella), koji je globalno postao popularan, svoje korene vuče iz Hejvarda, još iz 1970-ih.[49][50]

    Centar grada — dauntaun[uredi | uredi izvor]

    Monge hejvardske kulturne znamenitosti se nalaze u samom njegovom centru. Izgrađene su tri gradske većnice: Gradska većnica Hejvarda, Zgrada gradsnog centra i Plaza Aleksa Gilanija.

    Ostale zanimljive lokacije u dauntaunu uključuju muzej Istorijskog društva Hejvarda (Hayward Area Historical Society), koji se preselio i ponovo otvorio juna 2014, Pivara Bufala Bila, jedan od prvih pabova koji služi zanatsko pivo u Kaliforniji, i Sinema plejs, jedan od dva Hejvardova bioskopa.[51] Mnogi murali Javnog umetničkog programa se nalaze u centru grada.

    Istorijske znamenitosti[uredi | uredi izvor]

    U Hejvardu se nalaze dva lokaliteta u Nacionalnom regirsru istorijskih mesta (NRHP): Grin šater hotel (engl. Green Shutter Hotel) i Rajska kongregacionalistička crkva (Eden Congregational Church). Treći lokalitet, Mik menšn (Meek Mansion, takođe u NRHP-u), iako se ne nalazi u granicama grada, upravlja HARD i Istorijsko društvo Hejvarda. Ova tri mesta su takođe u Kalifornijskom registru istorijskih izvora (California Register of Historical Resources).[52] Grad je takođe dom ranča ukrajinskog sveštenika Agapija Gončarenka.[53] [[Datoteka:Portugueseparkhaywardcalifornia.jpg|mini|227x227px|Park u Hejvardu[54]]

    Parkovi i zaštićena područja[uredi | uredi izvor]

    Hejvard ima četiri parka pod upravom Regionalnog okruga za parkove Istočnog zaliva (engl. East Bay Regional Park District): Regionalno područje za rekreaciju „Don Kastro” (Don Castro Regional Recreation Area), Regionalni park „Draj krik pionir” (Dry Creek Pioneer Regional Park), Hejvardska regionalna obala (Hayward Regional Shoreline) i Regionalni park „Garina” (Garin Regional Park). Ekološki rezervat „Eden” nalazi se na obali Hejvarda i sadrži 240 hektara omanjih ribnjaka.[55] U gradu je takođe smešten najstariji japanski vrt u Kaliforniji.[56] Bašta je pod rukovodstvom okruga Hejvardska rekreacija i parkovi (Hayward Area Recreation and Park District —HARD). Taj okrug rukovodi većini parkova u Hejvardu, među kojima su Kenidijev park, Prirodni centar „Selfa krik” (Sulphur Creek Nature Center), Interpretativni centar hejvardske obale (Hayward Shoreline Interpretive Center) i Memorijalni park sa plivačkim centrom.[57] HARD je najveći okrug za rekreaciju u Kaliforniji.[58]

    Sport[uredi | uredi izvor]

    Amaterski fudbalski klub Ist bej stompers smešten je u Hejvardu. Profesionalna organizacija za promociju rvanja pod nazivom All Pro Wrestling i njihove škole takođe se nalaze u Hejvardu i tu nastupaju.[59] Hejvard je trebalo da bude dom poznatog bejzbol tima Njujork džajantsi 1957. godine. Međutim, na kraju je San Francisko preuzeo ulogu domaćina.[traži se izvor]

    Okrug Hayward Area Recreation and Park upravlja golf terenima Slajvest i Mišn hils. Pored dva javna, postoji i privatni golf klub, Stounbri. Grad je domaćin golfskog turnira Ellie Mae Classic (ranije TPC Stonebrae Championship), koji je deo Web.com tura od 2009.[60]

    Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

    Kalifornijski univerzitet (Istočni zaliv)[uredi | uredi izvor]

    Kampus Kalinfornijskog univerziteta, s pogledom na Voren hol (srušen avgusta 2013) i hejvardsku niziju.
    Koledž Čejbot

    Hejvord je dom Kalifornijskog univerziteta, Istočni zaliv (CSUEB), pre poznat kao Kalifornijski univerzitet, Hejvard.[61] To je državni univerzitet među sistemom Kalifornijskih univerziteta. Amfiteatar „Pionir” se tamo nalazi i domaćin je mnogih muzičkih festivala.

    Koledž Čejbot[uredi | uredi izvor]

    U Hejvardu se nalazi koledž Čejbot (eng. Chabot College), centar za više obrazovanje koje se nalazi u zasebnoj oblasti.[62]

    Kiropraktika koledž vest[uredi | uredi izvor]

    Koledž primenjene kiropraktike se takođe nalazi u Hejvardu. Osnovan je 1976. i najpoznatiji je po svom programu za podučavanje kiropraktike.

    Osnovne i srednje škole[uredi | uredi izvor]

    Škole u Hejvardu služi okrug Hejvardska ujedinjena škola (engl. Hayward Unified School — HUSD),[63] koji upravlja triju srednjih škola: Mont Eden, Tenison i Hejvard haj. Sve ove srednje škole su 2018. godine dobile nove fudbalske terene zajedno sa novim centrom za umetnost, dok je u planu izgradnja novih prostorija. Postoje i druge srednje škole među koji pripadaju programu pod nazivom „Regional Occupational”, a tu spadaju Javna škola za rukovođenje[64] i fondacija Bil i Melinda Gejts, koje su čarter škole.[65]

    Okrug Ujedinjena škola Nju Hejvena (New Haven Unified School) služi u Junijon Sitiju i Saut Hejvardu sa dve škole, srednja škola Konli-Karabalo i osnovna škola Hilvju krest. Većina učenika u Saut Hejvardu takođe pohađaju druge New Haven škole i srednju školu Džejms Logan.

    Okrug Ujedinjena škola San Lorenza (San Lorenzo Unified School) rukovodi srednjom školom Rojal sanset.[66] Velika privatna srednja škola, Moro katolička srednja škola, nalazi se u Hejvardu.[67][68][69]

    Mediji[uredi | uredi izvor]

    [[Datoteka:Fiveflagshaywardcalifornia.jpg|thumb|right|Kružni tok kod terena za golf Mišn hils.]]

    Dve američke medijske kuće opšteg tiraža pokrivaju vesti u vezi sa Hejvardom. Od 1944. do 2016. Hejvard je voodio dnevne novine pod nazivom Daily Review, koje je izdavala grupa Bay Area News Group. Novine Tri-City Voice, čije je sedište u Frimontu, pokriva teme u vezi sa Hejvardom kao i druge gradove (Frimont, Njuark i Junion Siti). Osnovan je 2002.[70] East Bay Express, osnovan 1978, nedeljno izdaje izdanja vezane za Hejvard. Lokalne televizijske stanice, AM i FM radio iz Oklanda i neke stanice iz San Hozea, Sakrementa, Salinasa takođe pokrivaju teme iz Hejvarda. Gradska glavna TV stanica je Comcast. The Pioneer pokriva novosti u Ist beju (eng. East Bay) još od 1961. Najpoznatija studentska radio stanica je KCRH koja deluje uglavnom unutar granica grada.

    Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]

    Osobe iz Hejvarda koje su snažno uticale na ovaj grad su osnivač Vilijam Daton Hejvard i ukrajinski pravoslavni sveštenik Agapi Gončarenko, koji je napravio farmu na području današnjeg grada i ona danas predstavlja istorijsku znamenitost. U poznatije ljude iz Hejvarda spadaju fudbalski trener Bil Volš, bivši trener Las Vegas rejdersa Džek del Rio, umetnička klizačica Kristi Jamaguči, dvostruki dobitnik Oskara, glumac Maheršala Ali, profesionalni rvač i glumac Dvejn „Rok” Džonson, reperka Sejviti i bivši blagajnik SAD Roza Rajes. Čarls Plamer, pre no što je postao šerif oktuga Alamida, bio je šef hejvardske policije.

    Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]

    Vidi još[uredi | uredi izvor]

    Reference[uredi | uredi izvor]

    1. ^ „California Cities by Incorporation Date”. California Association of Local Agency Formation Commissions. Arhivirano iz originala (Word) 17. 10. 2013. g. Pristupljeno 29. 5. 2020. 
    2. ^ „Mayor & City Council”. City of Hayward. Arhivirano iz originala 4. 10. 2014. g. Pristupljeno 29. 5. 2020. 
    3. ^ „COH_Budget_Back_Final.ai” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 1. 10. 2011. g. Pristupljeno 17. 12. 2011. 
    4. ^ „Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas – U.S. Census Bureau”. Census.gov. 8. 2. 2011. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    5. ^ Stanger, Frank M., ed. 1968. La Peninsula Vol. XIV No. 4, March 1968.
    6. ^ „Hayward, California 1981-2010 Normals”. NOAA. 
    7. ^ „Weather Information for Hayward”. Weather.com. 
    8. ^ „Sunshine info for Hayward/San Francisco Bay California”. Usclimatedata.com. 
    9. ^ a b „California Trend Report 2: State and Complete Places”. Arhivirano iz originala 24. 12. 2012. g. Pristupljeno 11. 9. 2012. 
    10. ^ „The Northern Silicon Valley Partnership”. Edab.org. Arhivirano iz originala 7. 7. 2012. g. Pristupljeno 26. 5. 2012. 
    11. ^ „company history at Annabelle Candy website”. Annabelle-candy.com. Arhivirano iz originala 29. 09. 2011. g. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    12. ^ „Two years after facility burned down, new salami plant opens in Hayward”. Inside Bay Area. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    13. ^ Corinne DeBra (28. 6. 2011). „Walking San Francisco Bay: Hesperian Blvd. – June 20, 2011”. Walkingthebay.blogspot.com. Arhivirano iz originala 01. 09. 2011. g. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    14. ^ „Hunt's corporate website”. Hunts.com. Arhivirano iz originala 3. 9. 2011. g. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    15. ^ [1] Arhivirano 2010-07-19 na sajtu Wayback Machine
    16. ^ „Housing OK'd for Hayward cannery site”. Oakland Tribune, The. 21. 12. 2001. 
    17. ^ „History – Biographies, Landmarks, Patents”. ASME. Arhivirano iz originala 27. 11. 2012. g. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    18. ^ „Salt Photos – Collection » Hayward Area Historical Society”. Haywardareahistory.org. Arhivirano iz originala 14. 9. 2011. g. Pristupljeno 17. 12. 2011. 
    19. ^ „Hayward photo by Berkeley photographer chosen for stamp”. Inside Bay Area. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    20. ^ a b v „CITY OF HAYWARD, CALIFORNIA COMPREHENSIVE ANNUAL FINANCIAL REPORT FOR FISCAL YEAR ENDED JUNE 30, 2015” (PDF). Hayward-ca.gov. Pristupljeno 21. 11. 2018. [mrtva veza]
    21. ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 6. 3. 2013. g. Pristupljeno 16. 12. 2018. 
    22. ^ „EBMUD ward map, EBMUD website”. Ebmud.com. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    23. ^ Parr, Rebecca; Matthew Artz; Ashly McGlone. Hayward short on cash for new library. The Oakland Tribune. July 20, 2013.
    24. ^ „Hayward's 21st Century Library and Heritage Plaza”. Haywardlibrary.org. 
    25. ^ Eric KurhiOakland Tribune. „At long last, improved connectors open at Hayward traffic trouble spot – San Jose Mercury News”. Mercurynews.com. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    26. ^ SR-92/I-880 Interchange Reconstruction Project Arhivirano 2010-08-02 na sajtu Wayback Machine. I880corridor.com (August 16, 2010). Retrieved on December 25, 2010.
    27. ^ „Hayward cottages now owned by Caltrans considered for historical designation”. ContraCostaTimes.com. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    28. ^ District 4 | State Route 238 Hayward Bypass Program. Dot.ca.gov. Retrieved on December 25, 2010.
    29. ^ "Santa Clara VTA receives state funding to expand BART facilities", RT&S, December 7, 2012
    30. ^ „Hayward Maintenance Complex”. Bart.gov. 
    31. ^ „Hayward Air National Guard Base”. Militarymuseum.org. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    32. ^ St. Rose Hospital website. St. Rose Hospital. Retrieved on December 25, 2010.
    33. ^ „St. Rose Transition Authority holds first meeting in quest to save Hayward hospital – San Jose Mercury News”. Mercurynews.com. avgust 2012. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    34. ^ Replogle, Jill (8. 7. 2011). „Kaiser's San Leandro Medical Center Hits Its High Mark – San Leandro, CA Patch”. Sanleandro.patch.com. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    35. ^ „Kaiser slows preparation for San Leandro hospital”. Bizjournals.com. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    36. ^ Hayward Medical Center – Services and Locations – Kaiser Permanente Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. jul 2010). Members.kaiserpermanente.org. Retrieved on December 25, 2010.
    37. ^ „Hayward first California city to put fire station, medical center together”. Sfgate.com. 14. 11. 2015. 
    38. ^ „Chapel of the Chimes Hayward”. Chapelofthechimes.com. 
    39. ^ Mt. Eden Cemetery – Alameda County, California. Interment.net. Retrieved on December 25, 2010.
    40. ^ Alameda County Genealogy – Cemeteries Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. februar 2018). Sfgenealogy.com. Retrieved on December 25, 2010.
    41. ^ Bay Area, California | Catholic Funeral and Cemetery Services – Holy Angels Holy Sepulchre – Hayward Arhivirano 2011-01-26 na sajtu Archive.today. CFCS Cemeteries. Retrieved on December 25, 2010.
    42. ^ „Hayward Mural Art Program Combats Graffiti”. The Pioneer Online. 27. 7. 2012. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    43. ^ "Murals that adorn Hayward walls also fight graffiti", San Jose Mercury News, February 10, 2013
    44. ^ „Helen Putnam Award of Excellence”. Helenputnam.org. 12. 4. 2012. Pristupljeno 26. 5. 2012. 
    45. ^ „Tree Cities at”. Arborday.org. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    46. ^ Ordinance No. 87-024, An Ordinance Establishing Nuclear Free Hayward Arhivirano 2010-12-29 na sajtu Wayback Machine
    47. ^ „Snarky California road signs aim to change behavior”. Cbsnews.com. 
    48. ^ „Street Sign Says 'Cross the Street, Then Update Facebook'”. Popularmechanics.com. 13. 2. 2015. 
    49. ^ „Hyphy a Guide to Bay Area Slang”. kswb.com. 
    50. ^ „Northern California Slang "Hella" Added to Merriam Webster New Edition”. patch.com. 22. 4. 2016. 
    51. ^ „Blake Hunt Ventures, Inc”. Blakehunt.com. Arhivirano iz originala 23. 7. 2012. g. Pristupljeno 8. 1. 2013. 
    52. ^ Historic Resources Arhivirano 2012-11-11 na sajtu Wayback Machine. Ohp.parks.ca.gov. Retrieved on December 25, 2010.
    53. ^ OHP Listed Resources. Ohp.parks.ca.gov. Retrieved on December 25, 2010.
    54. ^ „Portuguese Centennial Park – Hayward, CA – Municipal Parks and Plazas on”. Waymarking.com. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    55. ^ „Eden Landing Salt Pond Restoration Project, at the Save The Bay website”. Savesfbay.org. 21. 4. 2009. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    56. ^ The Japanese Gardens Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. avgust 2010). Dmtonline.org. Retrieved on December 25, 2010.
    57. ^ Hayward Area Recreation and Park District Arhivirano 2011-07-19 na sajtu Wayback Machine. Haywardrec.org. Retrieved on December 25, 2010.
    58. ^ Hayward Area Recreation and Park District. Haywardrec.org. Retrieved on December 25, 2010.
    59. ^ „jonathan”. Allprowrestling.com. 24. 10. 2011. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    60. ^ „PGA golf returns to the Hayward Hills”. Sfgate.com. Pristupljeno 6. 11. 2017. 
    61. ^ It's Official: CSU Trustees Vote Unanimously To Change University Name to 'Cal State East Bay' Arhivirano 2010-06-21 na sajtu Wayback Machine. Calstate.edu (26.1.2005). Pristupljeno 29.5.2020.
    62. ^ „Chabot-Las Positas Community College District website”. Clpccd.cc.ca.us. Arhivirano iz originala 16. 05. 2012. g. Pristupljeno 26. 5. 2012. 
    63. ^ „Hayward Unified School District website”. Husd.k12.ca.us. Pristupljeno 29. 5. 2020. 
    64. ^ „USC Report Names Top 10 California Charter Schools”. Newswise.com. 19. 6. 2012. Pristupljeno 29. 5. 2020. 
    65. ^ Impact Academy of Arts and Technology : Contact Us Arhivirano 2016-03-04 na sajtu Wayback Machine. Es-impact.org. Pristupljerno 29.5.2020.
    66. ^ „Royal Sunset High School: Home Page”. Rshs-slzusd-ca.schoolloop.com. Arhivirano iz originala 26. 08. 2011. g. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    67. ^ "Hayward Promise neighborhood kick-off event", San Jose Mercury News, Oct 27, 2012
    68. ^ „Hayward Promise Neighborhood”. Hayward-ca.gov. Arhivirano iz originala 15. 10. 2011. g. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    69. ^ „U.S. Department of Education Awards Promise Neighborhoods Planning Grants | U.S. Department of Education”. Ed.gov. 21. 9. 2010. Pristupljeno 13. 11. 2011. 
    70. ^ „Tri-City Voice Newspaper – Whats Happening – Fremont, Union City, Newark, California”. Tricityvoice.com. Arhivirano iz originala 17. 05. 2012. g. Pristupljeno 26. 5. 2012. 
    71. ^ :: City of Hayward – The Heart of the Bay :: ACCESS HAYWARD. User.govoutreach.com (6.10.2006). Pristupljeno 29.5.2020.

    Literatura[uredi | uredi izvor]

    • Morris, Richard B. (1996). Encyclopedia of American History (Seventh izd.). Collins Reference. ISBN 0062700553. 
    • Peter C. Mancall; Gary B. Nash; Allan M. Winkler; Charlene Mires; John W. Jeffries, ur. (2009). Encyclopedia of American History. Facts on File. ISBN 0816071365. 
    • Stanley I. Kutler (2002). Dictionary of American History (Third izd.). Charles Scribners & Sons. ISBN 0684805332. 
    • Paul S. Boyer (2001). The Oxford Companion to United States History. Oxford University Press. ISBN 0195082095. 
    • Michael Kazin; Rebecca Edwards; Adam Rothman, ur. (2011). The Concise Princeton Encyclopedia of American Political History. Princeton University Press. ISBN 0691152071. 

    Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

    Hejvard na Vikimedijinoj ostavi.
    Hejvard na Vikiputovanju.
    Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хејвард_(Калифорнија)&oldid=27559956”