Brigade nacionalnih manjina u NOVJ

U toku Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije, od 1941. do 1945. godine u Narodnooslobodilačke vojske Juguoslavije, pored pripadnika svih naroda Jugoslavije, borili su se i pripadnici svih nacionalnih manjina: Mađari, Italijani, Albanci, Česi, Slovaci, Bugari, Rumuni i Nemci.

U okviru Narodnooslobodilačke vojske Juguoslavije su bile formirane posebne brigade, koje su sačinjavali pripadnici nacionalnih manjina, pa su tako bile formirane po jedna čehoslovačka (u Hrvatskoj), slovačka (u Vojvodini), albanska (zvala se šiptarska), mađarska i 16 italijanskih. Ruska brigada i francuska brigada „Liberte“ bile su formirane od bivših sovjetskih i francuskih ratnih zarobljenika koji su se u okupiranoj Sloveniji nalazili u italijanskim i nemačkim logorima, a nakon oslobođenja priključili se partizanima u antifašističkoj borbi.

Pored pripadnika italijanske nacionalne manjine u Jugoslavije, u Narodnooslobodilačkoj vojsci Juguoslavije borili su se i bivši italijanski vojnici (antifašisti), koji su posle kapitulacije Italije, septembra 1943. godine, prešli na stranu NOVJ. U početku su bili najpre formirani italijanski partizanski odredi, bataljoni i čete, a potom zbog povećanja priliva novih boraca, pogotovo u delovima Slovenije s italijanskim stanovništvom i pograničnom pojasu s Italijom, gormirano je ukupno 19. italijanskih brigada koje su se borile u okviru tri italijanske divizije u NOVJ: „Venecija“, „Garibaldi“ i „Garibaldi Natisone“.

Spisak brigada nacionalnih manjina u NOVJ

naziv	datum formiranja	mesto formiranja	odlikovanja
Prva čehoslovačka brigada „Jan Žiška“	23. oktobar 1943.	Bučje, kod Pakraca	OZN i OBJ
Četvrta šiptarska brigada	26. avgust 1944.	okolina Struge	OBJ
Prva slovačka brigada (XIV vojvođanska)	11. novembar 1944.	Bački Petrovac	OBJ
Brigada „Šandor Petefi“ (XV vojvođanska)	31. decembar 1944.	Kiščanj, Mađarska	OBJ
Bugarska brigada „Georgi Dimitrov“
Francuska brigada „Liberte“
Prva ruska brigada
Italijanske brigade
Tržaška brigada	24. septembar 1943.	Tatre, kod Brkina	OBJ
Prva brigada divizije „Venecija“	oktobar 1943.
Druga brigada divizije „Venecija“	oktobar 1943.
Treća brigada divizije „Venecija“	oktobar 1943.
Četvrta brigada divizije „Venecija“	oktobar 1943.
Peta brigada divizije „Venecija“	oktobar 1943.
Brigada „Italija“	28. oktobar 1943.	Beograd	OZN i OBJ
156. brigada „Bruno Buozi“	30. oktobar 1944.		OBJ
157. brigada „Guido Picelli“	30. oktobar 1944.		OBJ
158. brigada „Antonio Gramsci“	30. oktobar 1944.		OBJ
Prva brigada divizije „Garibaldi“	2. decembar 1943.	Pljevlja	OZN i OBJ
Druga brigada divizije „Garibaldi“	2. decembar 1943.	Pljevlja	OZN i OBJ
Treća brigada divizije „Garibaldi“	2. decembar 1943.	Pljevlja	OZN i OBJ
Brigada „Fontanot“	17. decembar 1943.	Hrast, kod Suhorja	OBJ
Četvrta brigada divizije „Garibaldi“	2. decembar 1943.	Pljevlja	OZN i OBJ
Peta brigada divizije „Garibaldi“	2. decembar 1943.	Pljevlja	OZN i OBJ

Literatura

• Vojna enciklopedija tom I. Beograd. 1970.  COBISS.SR 72911623
• Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom I. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980.  COBISS.SR 49291527
• Vojni leksikon. Beograd: Vojnoizdavački zavod. 1981.  COBISS.SR 41164039