Vranjak (Modriča)
Vranjak | |
|---|---|
 Pogled sa Trebave na selo Vranjak | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Modriča |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  1.565 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 54′ 30″ S; 18° 12′ 26″ I / 44.9084521° S; 18.2072169° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 206 m |
  Vranjak Vranjak na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 74487 |
| Pozivni broj | 053 |
Vranjak je naseljeno mjesto u opštini Modriča, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 2013, u naselju je živjelo 1.565 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Nalazi se na zapadnim obroncima planine Trebave i desnoj obali rijeke Bosne.[1] Prema podacima iz 2012. preko rijeke Bosne prevozi 5 skeledžija, dok je u prošlosti taj posao obavljalo 12 ljudi.[1] Skelom se najviše služe zemljoradnici koji se preko rijeke prebacuju radi obrade parcela na suprotnoj obali.[1]
Naziv[uredi | uredi izvor]
Postoje četiri različita predanja o imenu Vranjak.[1] Prema prvom, Vranjak je dobio je ime po pticama vranama kojih je na prostoru naselja bilo dosta.[1] Prema drugom, stanovnici su imali dosta vranih konja, po kojima je Vranjak dobio ime.[1] Treće predanje kaže da se na južnom dijelu Vranjaka, odnosno ušća rijeke nalazila crna bara sa crnom vodom u kojoj su žene vranile, odnosno crnile tkanine i čarape.[1] Četvrto predanje kaže da su prvi stanovnici došli iz Vranja, pa je po tome dobilo ime Vranjak.[1]
Kultura[uredi | uredi izvor]
U Parohiji vranjačkoj postoje tri hrama Srpske pravoslavne crkve.[1] Hram koji je posvećen Svetom velikomučeniku Georgiju je započet 1957, a osveštan 1959.[1] Podignut je u vrijeme episkopa Longina Tomića.[1] Drugi hram je kapela koja je podugnuta u slavu Prenosa moštiju Svetog arhiđakona Stefana.[1] Zadužbinari hrama su Milo i njegova supruga Ruža Savić.[1]
Spomen kapija[uredi | uredi izvor]
Spomen-kapija ispred crkve Sv. vel. Georgija je podignuta u znak sjećanja na poginule borce i žrtve svih ratova iz Vranjaka.[1] Na jednoj strani kapije se nalaze imena poginulih boraca kao i žrtava ustaškog logora Jasenovac, a na drugoj su imena ktitora.[1]
Spomenik hadži Petku Jagodiću[uredi | uredi izvor]
U porti hrama Sv. vel. Georgija se nalazi grob i spomenik posvećen vođi Trebavske bune, hadži Petku Jagodiću.[1] Hadži Petko Jagodić je 1858. podigao bunu protiv Turaka, a nakon gašenja prešao u Kneževinu Srbiju.[1] Kasnije se vratio u Vranjak gdje je i preminuo 1880.[1] Sahranjen je u porti hrama iste godine.[1]
Spomenik borcima VRS[uredi | uredi izvor]
Postoji i spomenik borcima Vojske Republike Srpske.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Ustanici srpske bune protiv Turaka 1858. u Trebavi koju je predvodio hadži Petko Jagodić su prema ljetopisu starca iz Kožuha Jovice Sajića nosili barjak izvezen bijelim vezom na kome je bio krst.[1] U ljetopisu je zapisano da je barjaktar bio Simo Đerić iz Kožuha.[1]
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
U Vranjaku se nalazi željeznička stanica na liniji Željeznica Republike Srpske.
Sport[uredi | uredi izvor]
Naselje je sjedište dva fudbalska kluba, Vranjak i Trebavac.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema procjenama iz 2012. u naselju živi oko 1.700 stanovnika u 550 domaćinstava.[1]
| Nacionalnost[2] | 2013. | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. | 1948. |
| Srbi | 2.249 | 2.126 | 2.828 | 2.615 | 2.216 | |
| Jugosloveni | 26 | 26 | 16 | 9 | ||
| Hrvati | 16 | 14 | 14 | 9 | 2 | |
| Muslimani | 1 | 1 | 8 | |||
| Makedonci | 1 | 1 | ||||
| Slovenci | 1 | |||||
| Mađari | 1 | |||||
| Crnogorci | 1 | |||||
| ostali i nepoznato | 78 | 7 | 17 | 13 | ||
| Ukupno | 1.565 | 2.370 | 2.174 | 2.883 | 2.640 | 2.231 |
| Demografija[2] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1948. | 2.231 | |
| 1953. | 5.820 | |
| 1961. | 2.640 | |
| 1971. | 2.883 | |
| 1981. | 2.174 | |
| 1991. | 2.370 | |
| 2013. | 1.565 | |
Prezimena[uredi | uredi izvor]
- Blagojević[1]
- Vuković[1]
- Gavrić[1]
- Gostić[1]
- Jović[1]
- Joksimović[1]
- Kojić[1]
- Lazarević[1]
- Milić[1]
- Mićić[1]
- Mrkonjić[1]
- Panić[1]
- Savić[1]
- Simić[1]
- Stajić[1]
- Cvijanović[1]
Znamenite ličnosti[uredi | uredi izvor]
- hadži-pop Petko Jagodić (1810—1880), protojerej Srpske pravoslavne crkve, jedan od vođa Trebavske bune[1]
- Marta Savić, srpska pop-folk pevačica
- Perica Stjepanović (1942—2011), violinista i kompozitor izvorne muzike
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c č dž š aa ab av ag ad ađ ae až az ai aj „Ognjišta: Vranjak”. Radio-televizija Republike Srpske. 6. 5. 2012. Pristupljeno 7. 5. 2012.[mrtva veza]
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Vranjak (jezik: srpski)
- Emisija "Ognjišta: Vranjak u Novoj Gorici" na Jutjubu
- Prvi put obeleženo stradanje meštana Vranjka („Večernje novosti”, 27. avgust 2021)
| Naseljena mjesta |  | |
|---|---|---|
| Mjesne zajednice | MZ Babešnica, MZ Borovo Polje, MZ Botajica, MZ Vranjak, MZ Vranjak 1, MZ Garevac, MZ Dobrinja, MZ Dugo Polje, MZ Kladari Gornji, MZ Kladari Donji, MZ Koprivna, MZ Koprivnska Trebava, MZ Krčevljani, MZ Miloševac, MZ Modriča I, MZ Modriča II, MZ Modriča III, MZ Modriča IV, MZ Modriča V, MZ Riječani, MZ Skugrić, MZ Tarevci, MZ Tolisa, MZ Čardak | |
