Grodno

Grodno blr. Гродна, rus. Гродно
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Belorusija
Oblast	Grodnjenska oblast
Osnovan	prvi pomen 1127.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2016.	365.610
— gustina	2.544 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	53° 40′ 00″ S; 23° 49′ 00″ I
Vremenska zona	UTC+3
Aps. visina	između 90 i 147 m
Površina	143,74 km2
Grodno Grodno na karti Belorusije
Poštanski broj	230000—230030, 231700
Pozivni broj	+375 152
Registarska oznaka	4
Veb-sajt
grodno.gov.by

Grodno ili Grodna (blr. Гродна, rus. Гродно, polj. Grodno) grad je na krajnjem zapadu Republike Belorusije i adminstrativni centar Grodnjenske oblasti. Grad se nalazi na obalama reke Njemen nedaleko od tromeđe sa Poljskom (15 km zapadno) i Litvanijom (30 km severnije).

Prema podacima popisa stanovništva iz 2009. u gradu je živelo 327.540 stanovnika, i po broju stanovnika na petom je mestu u Belorusiji (posle Minska, Gomelja, Mogiljova i Vitepska).

Grodno je jedan od najstarijih gradova ne samo u Belorusiji, već u celoj istočnoj Evropi. Prvi pisani podaci o gradu potiču iz letopisa iz 1127, a poznato je da 1376. grad postaje feudalnim posedom litvanskog knjaza Vitautasa. Početkom 1569. postaje delom Državne zajednice Poljske i Litvanije, u čijim granicama ostaje sve do 1795. kada postaje delom Ruske Imperije.

Početkom jula 1920. prelazi u ruke Sovjeta, ali već u oktobru iste godine ponovo se vraća u sastav Poljske u čijim granicama je ostao sve do 21. septembra 1939. godine. Deloo savremene beloruske države je od njenog osnivanja 1991. godine.

Poreklo imena

Grodno je nastao verovatno tokom XII veka na važnoj raskrsnici trgovačkih puteva tog vremena, kao manje utvrđenje sa prostranijim trgovačkim trgom koji je bio ograđen. Samo ime naselja verovatno i potiče od reči городить (ograda) i ограждать (ograđivati). Po jednoj od verzija ime naselja potiče od imena rečice Gorodničanke na čijem ušću u Njemen se naselje i razvilo. Prema pisanju austrijskog diplomate Sigmunda fon Herberštajna u Beleškama o Moskoviji (lat. Rerum Moscoviticarum Commentarii) iz 1549, ime naselja potiče od reke Njemen koja se u tom periodu zvala Kronon/Gronon.

Prema Švedu, toponim Городенъ je kovanica od imenice город i sufiksa енъ. U ovom slučaju imenica gorod označava tvrđavu, utvrđenje, dok je sufiksom енъ prema objašnjenju beloruskog lingviste P. V. Stecka imenica dobila prostorno značenje. Prema ovom objašnjenju kovanica Городенъ označava „utvrđeni bedem“ (rus. защитник своей страны). Naziv Городенъ se u letopisima pominje od početka XII do sredine XVI veka, kada ga postepeno nakon akta o nastanku Lublinske unije (1569) zamenjuje beloruska verzija poljskog naziva Grodno (blr. Гродна) koja postaje i službenom verzijom u svim administrativnim spisima.

Beloruske verzije Гаро́дняi Гро́дня koristili su u svojim delima neki od najpoznatijih beloruskih i poljskih književnika Abuhovič, Bogdanovič, Janka Kupala, Korotkevič i dr.

Stanovništvo

Prema proceni, u gradu je 2016. živelo 365.610 stanovnika.

Kretanje broja stanovnika

1979.	1989.	1999.	2009.	2012.	2015.	2016.
194.775	270.535	270.535	327.540	346.601	362.895	365.610

Gradovi pobratimi

• Bjalistok, Poljska
• Limož, Francuska
• Druškininkaj, Litvanija
• Dzeržinsk, Rusija
• Himki, Rusija
• Alitus, Litvanija
• Čeboksari, Rusija
• Aškelon, Izrael
• Kraljevo, Srbija
• Tambov, Rusija

Vidi još

• Grodnjenska oblast
• Grodnjenski rejon

Literatura

• Marcіnovіč, A. (2008). Goradna, Goraden, Grodno = Goradna, Goradzen, Grodna (Tvae garadы, Belarusь). Minsk, Belarusь: Mastackaя lіtaratura. ISBN 978-985-02-0921-4. 
• Šved, V. V. (1996). Rasskazы iz istorii goroda (10 vek — seredina 16 veka) = Goradzen. Apovяdы z gіstorыі gorada (10 st. — sяrэdzіna 16 st.). Grodno, Belarus: Gorod Grodno. 

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• „Fotografije” (na jeziku: ruski). Arhivirano iz originala 11. 05. 2011. g. 
• Stare fotografije