Kaba (Hajdu-Bihar)

Kaba mađ. Kaba
Pogled iz vazduha
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Mađarska
Region	Regija velike severne ravnice
Županija	Hajdu-Bihar
Srez	Pišpekladanj
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	5.878
— gustina	61,1 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	47° 13′ S; 21° 10′ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina	95,03 km2
Kaba Kaba na karti Mađarske
Poštanski broj	4183
Pozivni broj	(+36) 54
Veb-sajt
http://www.kaba.hu/

Kaba (mađ. Kaba) grad je u Mađarskoj. Kaba je jedan od važnijih gradova u okviru županije Hajdu-Bihar. Grad se nalazi duž autoputa 4, otprilike 190 km od Budimpešte, glavnog grada i 32 km zapadno od Debrecina, sedišta okruga.

Geografski položaj

Nalazi se u Alfoldu, u južnom delu teritorije Hajdušaga.

Susedna naselja: Hajdusoboslo sa severoistoka, Hajdusovat sa istoka, Tetetlen sa jugoistoka, Barand sa jug-jugozapada, Pispekladanj sa jugozapada i Nadudvar sa severozapada. Nalazi se 32 kilometra južno od sedišta okruga, Debrecina.

Istorija

Naselje Kaba je osnovano u vreme vladavine Arpada. Prvi put se pominje u Varadi regestrumu u vezi sa imenima Čeke i Mad Kabai, prva tapija koja se odnosi na selo poznata je iz 1355. godine, iz darovnog pisma kralja Lajoša I, kada je kralj poklonio Kabu, zajedno sa susednim Kešerieđhaz i selo Sovat, Mihalju Literati.

Ime Kaba se ponovo javlja1527. godine, u vezi sa turskim porezima, kada je popisana 41 glava porodice u selu. Godine 1594. selo su spalili Tatari, pobivši celokupno tamo zatečeno stanovništvo. Napušteno selo koje je ranije pripadalo okrugu Sabolč postalo je deo zamka Kereki u vlasništvu Bočkaja, a od tada je značilo i pripadnost dvema državama, pošto je okrug Sabolč bio deo kraljevske Mađarske, a okrug Bihar deo Erdelja. Odatle je možda došlo i do naziva naselja Vajda Kaba, za razliku od Kabe u Kunšagu, a ujedno se odnosi na tadašnja kneževska imena vojvoda. Kasnije je njegovo ime navedeno i kao Hajdu Kaba, a erdeljski zakonik ga je takođe naveo među gradovima Hajdu.

Godine 1608, kao napušteno selo, vodi se kao vlasništvo erdeljskih Banfija, ali je kasnije preseljeno, pošto je uvršteno u popis stanovništva iz 1692. zajedno sa hajduovcima Kabe i Sasija, a zatim zajedno sa Hajduvarima Bihara, postao je deo domena Esterhazijevih, Derecke. Vladavina Esterhazija je takođe dovela do gubitka Kabinih privilegija kao Hajduvarosa, njegovi stanovnici su se 1719. godine masovno preselili u Bekešsentandru. Njegovi stanovnici su bili stalno u parnici sa gospodstvom, bivši Hajduvarošani su više puta zajedno delovali protiv Esterhazijevih. Ni nacionalno uređen Urbarium nije doneo mir stanovništvu, nasledna opozicija je ukinuta tek posle emancipacije kmetova, 1865. godine, ujedno i nagodba gospodske rente koja je podrazumevala prodaju imanja Esterhazija.

Meteorit težine 3 kg (7 lb) je 15. aprila 1857. godine, oko 10 sati uveče, 1857. godine pao pored Kabe.

Železnička linija Kaba–Nađudvar radila je od 1. juna 1904. do 31. decembra 1971. godine.

Šećerana u Kabi se 2006. godine zatvorila, što je značajno uticalo na ekonomski status naselja.

Stanovništvo

Godine 2001. 97% stanovništva naselja se izjasnilo kao Mađari, 3% Romi.

Tokom popisa 2011. 90,3% stanovnika reklo je da su Mađari, 3,7% Romi (9,6% se nije izjasnilo, zbog dvojnog državljanstva, ukupan broj može biti veći od 100%).

Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 4,3%, reformatori 34%, grkokatolici 0,5%, nedenominacioni 36,6% (23,6% nije odgovorilo).

Izvor

• Gonda Ferenc: Kaba története [1]

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Kabin portal javne uprave Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. jul 2016)