Manastir Sinjac
| Manastir Sinjac | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Sinjac |
| Opština | Bela Palanka |
| Država |  Srbija |
| Koordinate | 43° 13′ 5″ N 22° 24′ 59″ E / 43.21806° S; 22.41639° I |
.svg)  Manastir Sinjac Manastir Sinjac na karti Srbije | |
| Vrsta spomenika | Manastir |
| Vreme nastanka | pre 1618. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Manastir Sinjac pripada Eparhiji niškoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Tačno vreme podizanja nije poznato, osim zapisa da je živopisana 1618. godine.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
O prošlosti manastira malo je pisano. Dr Mihajlo Kostić je prvi sredinom prošlog veka zabeležio predanje da su ovu bogomolju, kao i one u Ljubatovici, Divljani i Kosmovcu, podigli u XIV veku kao svoju zadužbinu braća Mrnjavčevići, a da je porušen u staro tursko doba.[2] Miša Rakocija je sa članovima Srpskog učenog društva Mihajla Valtrovića i Dragutina Milutinovića, nepunu godinu po oslobođenju 1878. obilazio verske objekte u novooslobođenim krajevima i opisivao zatečeno stanje.[3] Za ovaj manastir su zabeležili da je “mali manastir pre srpsko-turskog rata od 1876. kada su ga Čerkezi ili Turci popalili, te sada stoji pust“. Iz tada vidljivih zapisa crkva je oslikana 1618. godine, a pretpostavili su da je zidana u prvoj polovini XVII veka, ili druge polovine XVI veka.[4]
Manastirski iguman se pominje u zapisima iz 1662. godine. Drugih sačuvanih podataka nema sve do 1838. godine kada je manastir finansirao štampanje jedne knjige u Carigradu. Novo zatišje u izvorima je do srpsko-turskog rata 1876. godine kada Čerkezi haraju i pale manastir, te je stajao pust i posle oslobođenja u leto 1878. godine. Posle obnove nije nastanjen monasima, već je služio kao metoh Sinjačke parohije. Ponovo ga nastanjuje za kratko monah Solomon 1899./1901. kada je podignut konak i obnovljena vodenica. Posle toga do 1990. o njemu vode brigu tutori iz sela Sinjca. Godine 1990. Niški Zavod za zaštitu spomenika kulture izvršio je istraživačko-konzervatorske radove na vrednom živopisu, a Skupština opštine Bela Palanka je iste godine, na predlog Zavoda proglasila manastir spomenikom kulture.[5]
Položaj manastira[uredi | uredi izvor]
Manastir se nalazi uz levu obalu Nišave, u sutesci Sveti Otac, u ataru sela Sinjac nedaleko od Bele Palanke. Posle oslobađanja od Turaka (1878) bio je još uvek sačuvan zapadni zid koji je delio stariju građevinu od dograđene priprate. U kompleksu srednjovekovnog manastira su bili crkva, konak i vodenica. Danas vodenice više nema, a konak nema upotrebnu vrednost.
Manastirska crkva[uredi | uredi izvor]
Manastirska crkva koja je posvećena Svetom Nikolaju Mirilikijskom, u osnovi je trikonhonalna građevina, sa slepom kupolom iznad središnjeg traveja. Kupola je oslonjena na dva para nadvišenih prislonjenih lukova, gde je apsida polukružna. Najverovatnije da je odmah po gradnji i živopisanju na zapadnoj strani dozidana prostrana priprata. Nedavno je otkriven prostrani živopis koji je dosta dobro očuvan.
Ima mišljenja da je ovo najistočnija lokacija Crkve sa predstavom svetog Simeona Mirotočivog u Srbiji. Zidna slikarska dekoracija predstavlja najznačajniju slikarsku celinu sa početka 17. veka u istočnoj Srbiji.
Deo istoričara likovne umetnosti smatra da je freskodekoracija sa izuzetno znalački komponovanim bojama, među kojima se posebno ističe crvena, ljubičasta, svetloplava, zelena, oker i žuta. Najimpresivnijim smatraju se freske sa predstavama Isusa, Svetog Save i Simeona.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Eparhija niška/Manastir Sinjac”. Arhivirano iz originala 16. 10. 2016. g. Pristupljeno 06. 05. 2016.
- ^ Mihajlo Kostić, Belopalanačka kotlina, društveno-geografska proučavanja, Geografski institut, posebna izdanja, knjiga 23, Beograd 1970, str 9.
- ^ Miša Rakocija, Slavni grad Niš na krstoputini vekova, Gradina, Niš, 1997, str. 113.
- ^ Slobodan Mileusnić, Vodič kroz manastire u Srbiji, Srpska književna zadruga, 1994, str. 361.
- ^ Života Jocić, O crkvi belopalanačkog kraja, Belopalanački zbornik 2, Bela Palanka, 2006, str. 75-76.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara
- Lista spomenika
- Manastir Sv. Nikole
