Milutin Janković

Milutin Janković
Janković za vreme Drugog svetskog rata
Datum rođenja	(1913{{month}}{{{day}}})1913.
Mesto rođenja	Dljin, Srbija
Datum smrti	3. jul 1944.(1944-07-03) (30/31 god.)
Mesto smrti	Ušće

Milutin Janković (Dljin, Lučani, 1913 — Ušće, 3. jul 1944) je bio žandarmerijski narednik u Kraljevini Jugoslaviji i komandant 1. dragačevske brigade u Prvom ravnogorskom korpusu, Jugoslovenske vojske u Otadžbini, u činu potporučnika i zvanju vojvode dragačevskog tokom Drugog svetskog rata.

Biografija

Janković je vojni rok u Jugoslovenskoj vojsci služio u planinskom puku u Sloveniji. Pokazao se kao odličan vojnik i došao je do čina kaplara. Nakon odsluženja vojnog roka stupa u Žandarmeriju. Prvu žandarsku službu je dobio u Zagrebu, međutim zbog prekomerne upotrebe sile prema civilima koji su simpatisali hrvatski nacionalizam biva premešten u Beograd, gde je služio u dvorskoj žandarmeriji u obezbeđenju kraljevske porodice i dvora.

Drugi svetski rat

Za vreme napada na Kraljevinu Jugoslaviju Janković se nalazio u Beogradu kao pripadnik dvorske žandarmerije. U danima napada likvidirao je nekoliko folksdojčera koji su se javno pozdravljali nemački napad na Jugoslaviju. Janković je bio u pratnji Jugoslovenske vlade koja se iz prestonice evakuisala u Pale. Posle aprilskog sloma vratio se sa uniformom i karabinomu u Dljin u Dragačevo.

Tokom maja 1941. godine raspoređen je kao žandarm u Mrčajevcima kod Čačka. Jankovića je tražio Gestapo zbog likvidacije pripadnika nemačke manjinje. Agenti Gestapoa su došli u Čačak gde se u žandarmerijskoj stanici raspitivali za Jankovića. Po dobijenim informacijama odlaze u Mrčajevce ali ga tamo ne nalaze, jer mu je prethodno kolega žandarm telefonom javio da se skloni. Istog meseca je formirao jednu grupu četnika u svom selu, a zatim stvorio i prve naoružane čete i desetine.

Organizaciji pukovnika Mihailovića pristupio je odmah po njegovom dolasku na Ravnu goru. Kao jednog od poverljivih ljudi u organizaciji, Mihailović je postavio potporučnika Jankovića za komandanta četničkih odreda u Dragačevu. Nakon toga, potporučnik Janković dobija zadatak da organizuje srez Ariljski, da učvrsti disciplinu i da privuče što više naroda za predstojeći ustanak. Vršio je određene zadatke i u Vrhovnoj Komandi, a učestvovao je i u borbama za Kraljevo i Valjevo. Po oslobođenju Čačka doneta je odluka da se napadnu jake nemačke snage u Kraljevu. Zajednički četničko-partizanski štab osnovan je 4. oktobra 1941. na čijem čelu je postavljen major Radoslav Đurić.

Narednik Janković je učestvovao u opsadi Kraljeva gde se naročito istakao. Združene četničko-partizanske snage su zatvorile sve prilaze Kraljevu držeći pod opsadom jake nemačke snage u gradu. Pokušavali su u više navrata da probiju nemačku liniju odbrane i da prodru do centra grada, ali nemačke trupe su dejstvom iz svih oruđa vraćali na početne položaje. Oko 16. oktobra 1941. Janković je sa posebno odabranim četnicima iz svoje borbene grupe presvukao u nemačke uniforme, a onda su uspeli da stvare zabunu i paniku kod neprijatelja. Jake nemačke snage su 20. oktobra 1941. krenule u protiv napad probijajući opsadu. Nemačka kolona, sa borbenim kolima na čelu je tada izvršila proboj do manastira Žiča. Prodrevši do manastira, savladali su Žički i Ljubićki četnički odred, a potom su spalili manastirski konak. Komandant opsade major Radoslav Đurić je u pomoć na ovoj liniji poslao Borbenu grupu pod komandom narednika Milutina Jankovića i Štabnu četu pod komandom poručnika Dragomira Pavlovića. Jankovićeva i Topalovićeva jedinica su u žestokoj borbi savladali Nemce u manastirskom zabranu.

„ Jedini se izdvajao od njih, u nošnji i naoružanju, komandant tog njihovog odreda... Visok, plećat, strogog mršavog bledog lica i izrazito crne i prave, ali ne tako guste, malo duže kose i retke bradice. Zvao se Milutin Janković. Jedino je on nosio puškomitraljez i imao pomoćnika ili pratioca. ” — Jovan Radosavljević, arhimandrit (tada monah) manastira Žiča

Nakon sloma ustanka prikrio se u okolini Dragačeva kao jedan od nelegalnih lokalnih komandanata. Po ustrojstvu JVuO i njenog posebnog dela pri samoj Vrhovnoj Komandi — „Telesne straže generala Mihailovića“, postavljen je za njenog komandanta. Pored toga, vršio je i dužnost komandanta Dragačevske brigade u II Ravnogorskom korpusu od početka 1942. do 1. januara 1944, a takođe i dužnost komandanta pratećeg bataljona Vrhovnog Štaba JVuO, od početka 1942. do aprila 1944. Godine 1943. unapređen je u čin poručnika i dobio je titulu vojvode Dragačevskog.

Početkom 1944. protiv vojvode Jankovića počeli su da stižu prvi negativni komentari i prve žalbe. U izveštajima Vrhovne Komande navodilo se da se potpuno osamostalio i da je izigravao samostalnog vojvodu po Dragačevskom kraju. Prvi koji je želeo da ga spasi, bio je general Mihailović, ali za to nije hteo da čuje komandant II Ravnogorskog korpusa, major Predrag Raković koji je već planirao da pitanje vojvode Jankovića stavi pred preki vojni sud. Optužbe protiv njega su nastavljene i u narednim mesecima. Na Vidovdan prilikom odlaska na službu u manastir Studenici, smrtno je stradao od jednog lokalnog četničkog komandanta.

Vojvoda Milutin Janković se okumio sa generalom Mihailovićem koji mu je bio svedok na venčanju i krštenju prvenca.

Ratni zločini

Milutin Janković učestvovao je u vršenju mnogih ratnih zločina, zbog čega je dobio nadimak „Murat" od lokalnog stanovništva. Ti zločini kretali su se od ubistava, najčešće klanjem, preko silovanja (često ispred rođaka ili supružnika), pa sve do batinanja lokalnog stanovništva. Okružni odbor SUBNOR-a Moravičkog okruga i opštinski odbori SUBNOR-a Lučana i Čačka objavili su 17. 12. 2002. godine spisak ovih zločina zbog njihovog zlonamernog zanemarivanja u tendenciozno napisanoj publicističkoj literaturi radi krivotvorenja istorijske istine i prikazivanja Jankovićevog lika u neutemeljnom afirmativnom svetlu. Ovi zločini uključuju više od 40 poimenično navedenih likvidacija koje je sproveo on lično ili njegovi ljudi, silovanja 45 žena i 31 devojke, teranja 345 nedužnih građana u logore i javna batinanja oko 600 lica.

Literatura

• Nedović, Radoslav S.; Vasović, Pantelija M. (2006). Zatamnjena istina. Čačak.