Mutapov šanac
| Mutapov šanac | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Ljubanje |
| Opština | Užice |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | Prvi srpski ustanak |
| Tip kulturnog dobra | Nepokretno kulturno dobro |
Mutapov šanac je građevina koja je sagrađena tokom Prvog srpskog ustanka.[1] S obzirom da predstavlja značajnu istorijsku građevinu, proglašena je nepokretnim kulturnim dobrom Republike Srbije.[2] Nalazi se u Ljubanju, pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Na padinama Zlatibora, u selu Ljubanje, su se nalazili ostaci ustaničkog utvrđenja ‒ šanca iz Prvog srpskog ustanka.[1] Šanac je u narodu poznat kao Mutapov i nalazi se na mestu sa kog su kontrolisani putni pravci prema Starom Vlahu i Bosni.[1] Lazar Mutap, vojvoda moravski i čačanski i buljubaša dragačevski, je bio ratnik i vojskovođa tokom ustaničkog perioda početkom 19. veka.[1] Učestvovao je u oslobađanju Užica tokom Prvog srpskog ustanka 1805. i 1807. godine.[1] Narodno predanje vezuje ime Lazara Mutapa za boj na Ljubanjama 1815. i za ostatke šanca u ovom selu.[1] Veruje se da je Mutap predvodio ustanike na Ljubanjama kada je razbijena vojska Đul-bega i Zenil-bega koji su iz Bosne krenuli da pruže pomoć Turcima opkoljenim u Užicu.[1] Međutim, Lazar Mutap je poginuo na Ljubiću početkom maja 1815. i nije mogao učestvovati u boju na Ljubanjama tokom Drugog srpskog ustanka.[2] Kontinuirana obrada zemljišta je u potpunosti poravnala prostor šanca sa okolnim površinama. U centralni registar je upisan 25. maja 2011. pod brojem SK 2102, a u registar Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo 27. septembra 2010. pod brojem SK 254.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- M. M. Jaćimović, Lazar Mutap, Čačak 1973.
- M.Đ. Milićević, Kneževina Srbija, knj. I, Beograd 1876, 39.
- F. Kanic, Srbija, zemlja i stanovništvo, knj. 2, Beograd 1985, 97.
- R. Bojović, Bitka na Čačku 1815. godine, Čačak, 1995.
- L. Crnčanin, M. Aleksić Čevrljaković, Mutapov šanac u Lubanjama, Pogled kroz nasleđe 1965-2015, Kraljevo 2016, 130.
