Nova Topola (Gradiška)
Nova Topola | |
|---|---|
 Centar Nove Topole | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Gradiška |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  2.325 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 03′ 07″ S; 17° 18′ 32″ I / 45.051905° S; 17.308887° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 99 m |
  Nova Topola Nova Topola na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 78418 |
| Pozivni broj | 051 |
Nova Topola je naseljeno mjesto u opštini Gradiška, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 2013. u naselju je živjelo 2.325 stanovnika.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Bilo je u mestu "Novo Topol" 1847. godine 275 pravoslavnih Srba. Dve decenije kasnije, 1867. godine broj im se duplirao - ima ih 520 duša.[1]
Područje je naselilo 14 njemačkih porodica iz sjeverozapadne Njemačke 1879. godine, što je samo godinu pošto je Bosna pala pod Habzburšku vlast. Iduće godine se naselilo još šest porodica, te je naselje nastavilo sa rastom sve do Prvog svjetskog rata.
Kolonisti su naselje nazvali Windthorst. Uveli su razne moderne poljoprivredne metode, te su uz pomoć njih bili znatno napredni i uspješni. Kad posljedica rasta naselja, podjeljeno je u tri dijela: Unterwindthorst, Mittelwindthorst i Oberwindthorst. Uspostavljena je nova kolonija blizu današnjeg Aleksandrovca pod nazivom Rudolfstal pošto je vojvoda Rudolf od Austrije posjetio okolno područje.
Njemačka imigracija je prestala kada je Bosna ušla u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine. Naselje je zatim preimenovano u današnje "Nova Topola" zvog obližnog naselja "Stara Topola".
Nacisti su počeli sa evakuacijom etničkih Njemaca iz Bosne posle pada unutrašnje bezbjednosti tokom Drugog svjetskog rata. Dogovor povodom ovoga je potpisan sa ustaškim režimom 30. septembra 1942. godine. Agencija glavne službe etničkih Njemaca (odnosno "Hauptamt Volksdeutsche Mittelstelle") organizovala je paravojnu SS organizaciju iz Beograda pod komandom Ota Lakmana kako bi "..išla od sela do sela, prećena vojskom."[2]
Windthorst je, sve do ovog trenutka, bio najveće naselje Njemaca u cijeloj Bosni. Skoro 2.000 etničkih Njemaca je evakuisano iz Nove Topole krajem 1942. godine, kao i dodatnih 500 iz naselja Rudolfstal, koji se nikada neće vratiti.[3] Naselje su ponovo naselili Srbi pošto su komunistički organi vlasti uništili sve dokaze postojanja Njemaca i njemačke kulture.
Ovde se nalazi spomenik prirode Lijevčanski knez.
Geografija[uredi | uredi izvor]
U Novoj Topoli se nalazi ambulanta porodične medicine čiju izgradnju je finansiralo Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.[4]
Sport[uredi | uredi izvor]
Nova Topola je sjedište FK Lijevče i KK Lijevče.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Nacionalnost[5] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 1.888 | 1.575 | 1.574 | |
| Jugosloveni | 140 | 314 | 9 | |
| Hrvati | 92 | 102 | 142 | |
| Muslimani | 11 | 14 | 31 | |
| Slovenci | 7 | 6 | ||
| Albanci | 6 | 5 | ||
| Crnogorci | 4 | 17 | ||
| Mađari | 2 | 1 | ||
| Makedonci | 1 | |||
| ostali i nepoznato | 60 | 46 | 63 | |
| Ukupno | 2.191 | 2.070 | 1.849 | 1.184 |
| Demografija[5] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1948. | 2.865 | |
| 1953. | 11.072 | |
| 1961. | 1.184 | |
| 1971. | 1.849 | |
| 1981. | 2.070 | |
| 1991. | 2.191 | |
| 2013. | 2.325 | |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ Valdis O. Lumans, Himmler's Auxiliaries: The Volksdeutsche Mittelstelle and the German Minorities of Europe, 1939-1945 (1993)
- ^ Bosnia Village List
- ^ U Novoj Topoli otvoren objekat porodične medicine, 19. 09. 2009. (jezik: srpski)
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Noel Malcolm Bosnia: A Short History (1994)
- Valdis O. Lumans, Himmler's Auxiliaries: The Volksdeutsche Mittelstelle and the German Minorities of Europe, 1939-1945 (1993)
- Gesemann, G., Das Deutschtum in Südslavien (1922, Minhen)
- Heimfelsen, Die Deutschen Kolonien in Bosnien (1911, Sarajevo)
- Hoffmann, Fritz, Das Schicksal der Bosniendeutschen in 100 Jahren von 1878 bis 1978 (1982, Zershajm)
- Ostendorf, Franz and Johannes Ostendorf, Fünfzig Jahre Kolonie (1930, Fehta u Oldenburgu)
