Svetićevo

Svetićevo
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Severnobački
Opština	Bačka Topola
Stanovništvo
— 2011.	147
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 48′ 06″ S; 19° 51′ 12″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	100 m
Površina	26,48* km2
Svetićevo Svetićevo na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	24313
Pozivni broj	024
Registarska oznaka	BT

Svetićevo (mađ. Svetityevo) je naselje u Srbiji u opštini Bačka Topola u Severnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 147 stanovnika.

Geografski položaj

Naselje Svetićevo se nalazi na istoku opštine Bačka Topola, koja zauzima središnji deo Bačke, odnosno severozapadni deo Vojvodine.

Naselje Svetićevo je izgrađeno na lesnoj zaravni neposredno uz istočnu stranu doline Čika. Prema istoku najbliže je naselje Kavilo, a na jugozapadu Pobeda. Centar sela se nalazi na 45º 48’ SGŠ i 19˚ 50’ IGD (po Griniču). Nadmorska visina atara Svetićeva se kreće od 98 do 101 m, a centralni deo naselja je na 100 m nadmorske visine. Geografsko – saobraćajni položaj Svetićeva, u regionalnom smislu, ne može se okarakterisati kao povoljan. Selo je smešteno izvan glavnih saobraćajnica i udaljeno od većih centara. Svetićevo je asfaltnim putem prema zapadu, preko Pobede i Gunaroša, udaljeno 24 km od Bačke Topole. Ka istoku iz naselja polazi asfaltni put, preko Kavila, kojim je selo udaljeno 25 km od Ade i Sente. Atar Svetićeva se na severu graniči sa opštinom Senta, katastarska opština sela Tornjoš, na istoku sa katastarskom opštinom sela Kavilo i na jugu i zapadu sa katastarskom opštinom sela Pobeda.

Geologija

Paleozojske tvorevine. Škriljave metamorfisane stene zahvataju širi prostor severne, srednje i zapadne Bačke. Kristalasti škriljci u vidu grede, pravca severoistok – jugozapad, pružaju se iz pravca severoistočnog Banata. Prema jugozapadnoj Bačkoj, na teritoriji opštine Bačka Topola, otkriveni su gnajsevi kod Bačke Topole na dubini od 700 m i Oreškovića na dubini od 1300 m. Škriljci su drobljivi i raspadnuti. Mezozojske tvorevine. U sastav mezozojskih tvorevina ulaze pretežno raznovrsni peščari, glinci, laporci, konglomerati, krečnjaci i dr. Ove tvorevine su na više mesta faunistički dokazane ili ustanovljene na osnovu superpozicionih odnosa. Sedimenti trijasa prostiru se od srednje Bačke, odakle se dalje šire u Mađarsku. Oni su u opštini Bačka Topola otkriveni na lokalitetu Bajša, na dubini 600 m. Sedimente čine: sivi prekristalasti krečnjaci, metamorfisani glinci i krečnjačke breče. Kenozojske tvorevine. Najveće su moćnosti i najbolje su proučene u Vojvodini. Na osnovu paleontoloških podataka utvrđeni su svi katovi neogena. Neogene sedimente najčešće čine: peščari, peskoviti laporci, gline, glinoviti laporci, konglomerati i dr. Boja sedimenata je, zavisno od uslova sedimentacije, okeržuta, smeđa, crvena, plava, zelena, svetlosiva, tamnosiva i sl.

Kvartarne naslage su najdostupnije proučavanju. One su prema V. Laskarevu nastale u četiri faze: jezerska faza, barska faza, kopnena faza i faza ingresije i razaranja reljefa stvorenog za vreme treće faze. Prva faza predstavlja produžetak egzistencijalne pliocenske jezerske faze. U drugoj fazi, početkom kvartara, nastale su gline i sivi, vrlo fini glinoviti peskovi sa mrkim rđastim pegama. Kopneni les je počeo da se taloži na talasasto – močvarnoj površini.

Geomorfologija

Atar Svetićeva leži na Bačkoj lesnoj zaravni neposredno uz istočnu stranu doline Čika. Visina zaravni u ovom delu se kreće od 98 do 101 m sa padom prema jugoistoku. Na blago zatalasanoj površini retko raspoređene mogu se naći plitke ali prostrane lesne predolice. Bačka lesna zaravan se prostire od Velikog bačkog kanala na jugu, pa do Subotičko – horgoške peščare na severu. Na istoku granica ide periferijom naselja Somborske opštine: Kljajićevo, Čonoplja, Svetozar Miletić, Stanišić i Riđica. U ovim granicama bačka lesna zaravan zahvata 2800 km². ona je u celini blago zatalasano uzvišenje sa nadmorskim visinama od 90 do 125 m. Čitava Bačka lesna zaravan sastavljena je od fine, sitne subaerske prašine od koje se dijagenezom formirao les. Istraživanjima 1972. godine osporena su sva dotadašnja mišljenja o postojanju jedne smeđe zone. Naime, ovim istraživanjima utvrđene su u južnom delu (lokalitet istočno od Sivca) dve smeđe zone. Debljina lesa na prostoru opštine Bačka Topola kreće se u proseku od 8 do 26 m. Na površini lesnog sklada javlja se debeo sloj humusa koji je postao mešanjem istruljenih biljaka sa rastresitim lesnim pedosupstratom. Ovaj humusni sloj, poznatiji kao černozem, bogat je mineralima i zato je veoma plodan.

Finu, sitnu prašinu od koje se formirao les, doneli su u geološkoj prošlosti najviše vetrovi iz istočnog i severoistočnog hladnog kvadranta. Njihova snaga je u zoni čitave Panonske nizije slabila i zato su vetrovi morali da spuštaju transportovanu prašinu. Ona je na prostoru Bačke lesne zaravni padala na suvo i močvarno zemljište, pa se otuda javlja i mešovita fosilna fauna. Konkretno, na prostoru ovog dela lesne zaravni, les se najčešće navejavao na barsku, odnosno močvarnu osnovu. Za atar Svetićeva karakterističan mikroreljefni oblik su predolice. Predolice su izdužena i kratka otvorena udubljenja. One su nastale u kombinovanim hemijskim i fizičkim procesima. Začetak predolica je bio još u prvom akumulativnom sloju lesa, tj. u tom periodu su postojale močvarne depresije, što potvrđuju močvarni fosili, u kojima se vršila karstifikacija. Ovaj proces nastavljen je posle novih navejavanja lesa sve do današnjih dana.

Klima

Klimatske karakteristike Svetićeva uslovljene su pre svega geografskim položajem, nadmorskom visinom, vazdušnim strujanjima, hidrologijom, pedološlim pokrivačem ali i oskudnom vegetacijom. Sunčevi zraci najveći ugao imaju za vreme letnje dugodnevnice (upadni ugao 68° 42'), a najmanji za vreme zimske kratkodnevnice (upadni ugao 28° 18'). Opština Bačka Topola se nalazi na raskrsnici vazdušnih masa iz Ruske nizije i centralne Evrope koje donose kontinentalne i polarne odlike, cirkulacije sa juga i jugozapada donose vazdušne mase sredozemnog i suptropskog područja, a sa zapada i severozapada cirkulišu vazdušne mase sa Atlantskog okeana. Akcioni centri, koji izazivaju atmosfersku cirkulaciju krećući se preko Panonske nizije, formiraju se u obliku anticiklonalnih i ciklonalnih stanja u Ruskoj niziji, Sredozemlju i Atlantskom okeanu. Anticiklonalna stanja tokom zime su jako promenljiva. Slabljenjem i nastajanjem anticiklona formiraju se cikloni u Biskajskom, Đenovskom i Mletačkom zalivu, kreću se preko Vojvodine, donoseći oblačno, kišovito i kratkotrajno toplo vreme., koje se vrlo brzo zamenjuje hladnim i snežnim vremenom.

Tokom leta vazdušna cirkulacija masa je slabija ali i znatno stabilnija. Iznad Atlantika stvara se prilično široka zona barometarskog pritiska (azorski maksimum), dok se iznad Evrope formira barometarski minimum. Usled ovakve situacije i blagih etezijskih strujanja od Atlantika prema jugoistoku, u julu i avgustu je vreme dosta stabilno i suvo. Međutim, prodorom ciklonalnih strujanja iz Sageraka krajem proleća i početkom leta javlja se vlažno vreme i obilnije kiše koje su izuzetno značajne za vegetaciju. Pored toga, na klimu Svetićeva dosta utiču lesni pokrivač, černozem i oskudna vegetacija. Leti se gornja površina lako i brzo zagreje, a zimi brzo rashladi. Usled toga je leti jaka insolacoja, a početkom zime radijacija.

Mesec I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII God. Temp. -2,5 1,2 5,1 11,8 16,5 20,1 21,6 20,4 16,4 11,6 6,4 0,6 10,08

Na osnovu podataka srednjih mesečnih temperatura vazduha po godinama, u posmatranom periodu, najtopliji mesec je jul sa prosečnom temperaturom vazduha 21,6ºS. Uzroci ovoga mogu se tražiti u širem području. Naime, sredinom leta jače se zagrevaju vazdušne mase iznad Rusije koje zahvataju i istočnu polovinu Panonske nizije. Istovremeno sa zapada kreću preko Alpa hladne vazdušne mase prema Panonskoj niziji, gde vladaju barometarske depresije. Najniža mesečna temperatura vazduha javlja se u januaru mesecu, i u posmatrano periodu je iznosila prosečno -2,5ºS. Uzroci niskih temperatura vazduha u ovom mesecu mogu se tražiti u uticaju geografske širine i prodoru hladnih vazdušnih masa sa severa i severoistoka. Amplituda temperature je dosta velika i iznosi 24,1 °C i ukazuje na kontinentalnost klimata. Prosečna godišnja temperatura za posmatrani period je 10,08 °C.

Vetar je jedan od značajnijih faktora koji utiče na formiranje klime jednog područja, kao modifikator s obzirom da donosi osobine oblasti iz koje potiče, i predstavlja kretanje vazduha u atmosferi. Javlja se zbog razlika u vazdušnim pritiscima, usled nejednakog zagrevanja atmosfere. Vetar utiče na najvažnije klimatske elemente: temperaturu, vlažnost vazduha, oblačnost i padavine. Pri klimatskim proučavanjima, vodi se računa o pravcu, čestini i jačini vetra. Učestalost vetrova i tišina je izražena u promilima, pri čemu se ukupan zbir osmatranja vetrova iz svih pravaca i tišina uzima kao 1000‰. Opština Bačka Topola se nalazi na raskrsnici vazdušnih masa iz Ruske nizije i centralne Evrope koje donose kontinentalne i polarne odlike, cirkulacije sa juga i jugozapada donose vazdušne mase sredozemnog i suptropskog područja, a sa zapada i severozapada cirkulišu vazdušne mase sa Atlantskog okeana. Akcioni centri, koji izazivaju atmosfersku cirkulaciju krećući se preko Panonske nizije, formiraju se u obliku anticiklonalnih i ciklonalnih stanja u Ruskoj niziji, Sredozemlju i Atlantskom okeanu. Anticiklonalna stanja tokom zime su jako promenljiva. Slabljenjem i nastajanjem anticiklona formiraju se cikloni u Biskajskom, Đenovskom i Mletačkom zalivu, kreću se preko Vojvodine, donose oblačno, kišovito i kratkotrajno toplo vreme, koje se vrlo brzo zamenjuje hladnim i snežnim vremenom.

Tokom leta vazdušna cirkulacija masa je slabija ali i znatno stabilnija. Iznad Atlantika stvara se prilični široka zona barometarskog pritiska (azorski maksimum), dok se iznad Evrope formira barometarski minimum. Usled ovakve situacije i blagih etezijskih strujanja od Atlantika prema jugoistoku, u julu i avgustu je vreme dosta stabilno i suvo. Međutim, prodorom ciklonalnih strujanja iz Sageraka krajem proleća i početkom leta javlja se vlažno vreme i obilnije kiše koje su izuzetno značajne za vegetaciju.

Posebno je veliki značaj vetra za poljoprivrednu proizvodnju, gde njegov rad može biti koristan ili štetan. Koristan rad vetra ogleda se u tome što on donosi vlažne vazdušne mase, pa time utiče na povećanje padavina, a u proleće, za vreme velike vlažnosti zemljišta, povećava isparavanje i omogućava oprašivanje biljaka. Štetnost vetra u zimskim mesecima odražava se na ozimim usevima u odsustvu snežnog pokrivača. Jaki vetrovi mehanički oštećuju poljoprivredne kulture i odnose produktivno tle, a suvi vetrovi u proleće i leto prouzrokuju pojavu eolske erozije.

Najčešći vetrovi su iz pravca severozapada 210,5‰. Ovi vetrovi duvaju u toplijem delu godine i donose kišovito vreme. Na drugom mestu su vetrovi iz pravca jugoistoka (košava) sa čestinom od 205,9‰. Dominantan je u južnim delovima Vojvodine, a po čestini primećuje se da je veoma izražen i u ovom delu Bačke. Nastaje kada je visok vazdušni pritisak nad istočnom Evropom, a nizak nad zapadnim Sredozemljem. To je suv vetar koji podržava vedro vreme.

Treći po čestini javljanja su vetrovi iz jugozapadnog pravca (164,8‰), ovi vetrovi se najčešće javljaju u letnjem delu godine. Na četvrtom mestu su severoistočni vetrovi sa čestinom 85,8‰. Ostali vetrovi u opštini Bačka Topola nemaju veći značaj.

Najveću brzinu duvanja postižu vetarovi iz pravca severa od 2,1 m/s, i vetrovi sa severozapada 2,0 m/s. Jugoistočni vetar ima brzinu od 1,8 m/s, severoistočni 1,7 m/s, a zapadni vetar 1,6 m/s. Najmanju brzinu duvanja imaju istočni, južni i jugozapadni vetar – 1,4 m/s. Možemo primetiti da su najčešći vetrovi ujedno i vetrovi sa najvećom brzinom duvanja. Najmanju brzinu duvanja ima istočni vetar koji je i vetar najmanje čestine. U zavisnosti od godišnjih doba, menjaju se i dominantni pravci duvanja vetrova. U jesen dominiraju vetrovi iz severoistočnog i jugoistočnog pravca, dok zimi preovlađuje vetar iz severnog pravca (severac). Severozapadni vetar ima visok stepen učestalosti tokom cele godine.

Godišnji prosek relativne vlažnosti za posmatrani period je 78,33%. Najveća relativna vlažnost je u zimskim mesecima, (januar 88,6% i decembar 88%). U letnjim mesecima je najmanja, u julu iznosi (71,0%), junu (71,5%) i maju (71,7%). Srednja godišnja suma osunčavanja izražava se u časovima sijanja Sunca. Za teritoriju koju pokriva meteorološka stanica u Bačkoj Topoli, ona iznosi 2073,5 h. Najveća dužina sunčevog sjaja je u julu (297,0 h), dok je najmanja u decembru (48,7h). Prosečana godišnja oblačnost je 5,6 desetina neba. Oblačnost je najveća u zimskim mesecima, decembru 7,8 i januaru 7,0 desetina neba. Najmanja je u avgustu i iznosi 3,8 desetina neba. Najvedriji deo godine sa prosečnom oblačnošću od 4,5 desetine je leto, zatim sledi jesen sa 5,2 desetina. Zima je najoblačnije godišnje doba sa 7,1 desetina dok proleće ima prosečno 5,7 desetina. Što se tiče prelaznih godišnjih doba uočavamo da je proleće oblačnije od jeseni za 0,5 desetina, što je posledica nižih temperatura prolećnih meseci od jesenjih.

Centralna Vojvodina je prilično aridna oblast, u opštini Bačka Topola u proseku se godišnje izluči 592 mm. To je količina padavina koja odgovara aridnim uslovima. Raspored i količina padavina po mesecima vegetacionog perioda je dobra i pogoduje gajenju biljaka, što je iskorišćeno u potpunosti. Najveća srednja mesečna količina padavina izluči se u julu mesecu (74 mm), a najmanja srednja mesečna količina padavina je u martu (31 mm). Najveća količina padavina u toku godine izluči se u toku leta (190 mm), zima je na drugom mestu sa 142 mm, dok se ista količina padavina (130 mm) izluči u proleće i jesen. U vegetacionom periodu izluči se 330 mm, što je veoma povoljno za razvoj biljnog sveta, jer se najveća količina padavina izluči u periodu od aprila do septembra. Kiša se uglavnom izlučuje u vidu sipećih kiša, a ređe u vidu pljuskova.

U zimskim mesecima padavine se javljaju i u vidu snega. Prvi sneg se obično javlja u novembru, a poslednji u prvoj polovini marta. Prosečan godišnji broj dana sa pojavom snega je 28 najsnegovitiji mesec je januar sa prosečno 15 dana pod snegom. Značaj snežnog pokrivača je veoma veliki i raznovrstan, i ogleda se pre svega u zaštiti poljoprivrednih kultura, voća i vinove loze od izmrzavanja, a pored toga predstavlja i značajan izvor vlage. Sloj snega debljine od samo 1 cm, pri kraju zime, daje oko 30 t vode po hektaru. Za vegetacioni period od posebnog značaja je broj mraznih dana u toku godine, kao i vreme javljanja mraza. Srednji godišnji broj dana sa mrazevima iznosi 85. Mraz se pojavljuje u oktobru i traje do aprila meseca, a samo u izuzetnim slučajevima javlja se i u septembru mesecu, pa možemo zaključiti da je broj mraznih dana u toku vegetacionog perioda mali.

Hidrologija

Atar Svetićeva je bogat vodama koje se javljaju u vidu podzemnih i površinskih. Podzemne vode se javljaju u vidu freatskih (plitkih izdani) i arteških (dubokih izdani). Površinske vode čine reka Čik i veštačka akumulacija Svetićevsko jezero i veliki broj kanala koji služi za navodnjavanje i odvodnjavanje.

Podzemne vode se dele na freatsku ili plitku i artešku ili duboku izdan. Proučavanje podzemnih voda ima višestruki značaj, naročito ako se zna da su one u izvesnim domenima ljudskih potreba povoljnije od površinskih, a za neke potrebe su čak nezamenljive. Podzemne vode su retenzioni rezervoar od velikog značaja za površinsku hidrografsku mrežu, a preko ove značajno utiču i na erozivne i akumulacione procese . Analizom prvog perioda može se konstatovati da se freatske vode javljaju najčešće na dubini ispod 3 m, 8 – 10 m u najvećem delu opštine, izuzimajući jugoistočni deo atara Gunaroša, gde se podzemne vode javljaju na dubini između 2,5 i 3 m, i doline Krivaje, njenih pritoka i Čika, gde se podzemne vode javljaju na dubini između 1,5 i 2 m.

U drugom periodu vode se na celoj teritoriji opštine javljaju ispod 3 m, najčešće se nalaze na dubini između 10 i 12 m. Freatske vode su neujednačenog kvaliteta i često se u jednom naselju javljaju sasvim neočekivani parametri. Vode najčešće imaju povišen sadržaj gvožđa, veliku tvrdoću, povećan sadržaj nitrata i nitrita. Pored toga vode su podložne bakteriološkom zagađenju, jer pored male dubine postoji veliki broj zagađivača koje stvara čovek (pojava velikog broja septičkih jama, primena pesticida, herbicida i drugih agrohemijskih preparata). Arteška izdan (duboka izdan) predstavlja poseban tip izdani, kod koje se podzemne vode nalaze između dva vododrživa sloja pod velikim hidrostatičkim pritiskom. Arteška izdan ima zonu hranjenja i zonu isticanja. Zona hranjenja je veoma udaljena (obronci Karpata i Alpa) od kojih dolazi podzemno kroz pukotine ili druge izdani. Osnovni faktor hidrostatičkog pritiska je pritisak vodene mase u široj okolini Bačke (severni delovi Mađarske) i obodnim planinama Panonske nizije. Vodene mase iz ovih delova vrše pritisak na niže kolektore. Ovaj hidrostatički pritisak, uvećan pritiscima apsorbovanih gasova i pritiskom povlatne serije slojeva, koja ima 2,7 puta veću specifičnu težinu od vode, manifestuje se u vidu arteških, odnosno pseudo arteških pojava u Bačkoj.

Na teritoriji opštine Bačka Topola sedimentne serije pliocena i kvartara sadrže više vodonosnih horizonata. Ovi horizonti kao sastavni deo čitavog Panonskog basena međusobno su povezani. Za sada nisu utvrđene tačne rezerve arteške vode u opštini Bačka Topola, ali dosadašnja istraživanja ukazuju da su znatne. Ispitivanja ukazuju da voda posle bušenja izbija pod velikim pritiskom i u većim količinama, a potom se pritisak i izdašnost smanjuju do potpunog presušivanja bunara. Na osnovu postojećih bunara utvrđeno je da su sa aspekta vodosnabdevanja najbolje arteške vode sa dubina od 63 do 110 m. Arteške vode su uglavnom lošeg hemijskog i dobrog bakteriološkog kvaliteta. Hemijskom analizom vode zapaža se znatno odstupanje od potrebnog kvaliteta vode za piće, usled povišenog sadržaja amonijaka, gvožđa i povremeno utroška KMnO4.

Površinske vode u ataru Svetićeva predstavljene su rekom Čik, veštačkom akumulacijom Svetićevsko jezero i kanalima za navodnjavanje i odvodnjavanje. Čik je desna pritoka Tise koja izvire kod Gornje Čikerije u Mađarskoj. Pravac doline je severozapad – jugoistok. Protiče istočnom ivicom Donje Čikerije, zapadnom ivicom Višnjićeva i kroz Čantavir. Protičući dalje prema jugoistoku, Čik preseca železničku prugu Bačka Topola – Senta, zatim nastavlja pored Novog Orahova, Svetićeva, Gunaroša, Obornjače i kod Bačkog Petrovog Sela uliva se u Tisu. Ušće Čika je pomereno za 3,9 km posle izgradnje nasipa na desnoj obali Tise južno od Bačkog Petrovog Sela, 1907. godine, radi spasavanja Donjepetrovačkog rita od poplavnih talasa Čika. Kanal gravitacijom odvodi vodu Čika u Tisu, a na njegovom ušću izgrađena je ustava kojom se reguliše vodostaj Čika. Sem nekoliko dolova i depresija koje samo u vlažnom delu godine imaju vode, Čik nema ostalih pritoka. Dužina Čika iznosi 102 km – u našoj zemlji 90 km, a u Mađarskoj 12 km. Izvorište Čika nalazi se na 134 m, a ušće na 82 m apsolutne visine, ukupan pad iznosi 52 m, a prosečan pad 0,52‰.

Dolina Čika je u gornjem toku, od izvora na pustari Čikerija do pustare Šebešić, sastavljena od većih ili manjih depresija koje predstavljaju veća ili manja jezera u kojima tokom cele godine ima vode. Od pustare Šebešić može se lepo pratiti dolina Čika. Širina doline kreće se od 120 do 150 m, a dubina 18 – 20 m. Od Pustare Verušić pa do izlaska sa Bačke lesne zaravni, Čik ima znatno veću širinu i dubinu, sa čitavim nizom meandara. Širina doline u ovom delu kreće se od 35 do 400 m, a dubina 20 – 25 m. Donji tok Čika u dužini od 14 km nalazi se na Bačkoj lesnoj zaravni. U ovom delu Čik više nema dolinu, te podseća na stari napušteni meandar Tise. Širina doline u ovom delu iznosi u proseku 80 – 100 m, a dubina 3 – 4 m. Sliv Čika zahvata površinu od 637 km². Od toga na sliv Čika u našoj zemlji otpada površina od 610 km², a u Mađarskoj 27 km². Sliv Čika može se podeliti na dva dela: na sliv lesne zaravni sa površinom 585 km² i sliv na lesnoj terasi površine 52 km². Svega 62 km² čini aktivan sliv, dok je ostali deo sliva bez površinskog oticanja.

U gornjem toku sliv pripada rešetkastom tipu, u srednjem pravougaonom tipu, a u donjem toku sliv se približava krugu. Prosečna širina sliva iznosi 6,37 km. Čik dobija vodu od vrlo slabih izvora u Mađarskoj, iz atmosfere i od izdanske vode. Najveću količinu vode Čik apsorbuje iz atmosfere krajem proleća i jeseni, a najmanju krajem leta, početkom jeseni i zime. Freatska voda u Bačkoj lesnoj zaravni nalazi se u proseku 8 – 18 m ispod površine terena. Geotehničkim istraživanjima utvrđeno je da postoji sasvim neznatno slivanje podzemnih voda ka dolini Čika, jer je dno pretežno vodonepropusno. Ovde treba izuzeti vlažne godine, kada podzemne vode rastu pa je njihov priliv u dolinu Čika veliki.

Na Čiku, kod propusne stanice u Bačkom Petrovom Selu, postoji vodomerna letva, ali se na njoj ne vrše osmatranja. Čik je 1924, 1942, 1956, i 1970. godine imao visok vodostaj. Tada se razlivao po Donjepetrovačkom ritu i u srednjem toku po depresijama. Nizak vodostaj se javlja leti, a u sušnim godinama Čik ima izuzetno malo vode. Za vreme umereno vlažnih godina, Čik bi presušio tokom leta da ne postoji ustava na Tisi, koja se pri niskom vodostaju spušta pa se voda uzvodno u Čiku veštački održava. Prosečan proticaj na ušću kod ustave iznosi 1,34 m³/sek. Maksimalan proticaj je 2,20 m³/sek, odnosno propusna moć kod ustave na ušću. Specifičan oticaj na Čiku je 2,10 l/m³/sek, a visina oticaja iznosi 66,225 mm. Temperatura vode je različita u toku godine. Najniža temperatura vode je tokom zime, pri temperaturama vode nižim od nule voda se zamrzne do 30 cm. U toku leta temperatura vode je visoka i malo se razlikuje od temperatura vazduha. Boja vode u donjem toku je zatvorenomrka, a u srednjem i gornjem toku sivomrka. Najveći deo doline Čika u našoj zemlji (79 km) nije regulisan. Svetićevsko jezero je veštačka akumulacija izgrađena 1986. godine, u neposrednoj blizini naselja Svetićevo, u dolini Čika. Ukupna zapremina jezera je 3.973.500 m³ a dužina brane iznosi 575 m. Brana je izgrađena od zemljanog materijala sa betonskom oblogom. Dužina jezera je 7,9 km, pravac pružanja jezera je severozapad – jugoistok, a površina oko 240 ha pri koti maksimalnog uspora. Kota maksimalnog uspora je na 93,5 m, kota dna brane na 91,5 m i kota krune brane na 95 m. Veliki veštački hidrografski objkekat, Svetićevsko jezero, planirano je pre svega za prihvatanje površinskih voda iz slivnog područja, navodnjavanje poljoprivrednih površina, vodosnabdevanje stočarskih farmi i industrije, sport, rekreaciju i uopšte za turizam. Svetićevsko jezero je odmah posle izgradnje poribljeno od strane preduzeća „DTD“, i kao šaranski ribnjak veoma uspešno je poslovao do devedesetih godina. Današnje funkcije jezera su:

• prihvatanje površinskih voda nastalih odvodnjavanjem slivnog područja – 55%
• korišćenje akumulisane vode za navodnjavanje – 40% i
• sekundarne funkcije jezera (rekreacija, sport ) – 5% (DTD — Krivaja).

Potencijali Svetićevskog jezera su veliki, pre svega za navodnjavanje ali i razvoj različitih oblika turizma. Ovaj veliki projekat ostao je neiskorišćen i usled sveobuhvatne krize društva i privrede polako zarasta u trsku i propada.

Pedologija

Černozem karbonatni (micelarni) na lesnom platou predstavlja specifičnu pedološku tvorevinu nastalu u suvom i toplom klimatu u stepskoj kontinentaloj klimi i njoj svojstvenoj vegetaciji. Karakteristike ovakvog zemljišta treba pripisati osobinama klime, zatim svojstvima tipskog lesa kao matičnog supstrata i udelu karbonata u njemu, odnosno, dobroj propustljivosti i dubokoj podzemnoj vodi. Danas je vegetacija, koja je u stvaranju ovog zemljišta igrala važnu ulogu, sasečena i preorana, pa se gotovo ceo prostor, pod ovim zemljištem, nalazi pod poljoprivrednim kulturama.

Po mehaničkom sastavu pretežno je ilovača i laka ilovača. Zahvaljujući svojoj veoma dobroj poroznosti zadovoljavajuće upija vodeni talog, a dovoljna količina gline i kapilarnih pora omogućavaju potrebno zadržavanje vlage u zemljištu. Struktura je sitnogrudvičasta i sitnozrnasta, a u suvom stanju i mrvična. Boja ovog černozema je izrazito mrkosmeđa, ali može i da varira od otvoreno do zatvoreno mrke što, umnogome, zavisi od vlažnosti ali i od procenta humusa. Prvi horizont je tamni humusni horizont debljine 50 – 70 cm. Prelazni horizont postepeno menja boju i debljine je 40 do 60 cm. Na dubini od 110 cm počinje matična stena. Snabdevenost humusom je osrednja. Ovo zemljište ima bogate rezerve hranljivih sastojaka. Osnovna hemijska osobina je visoka karbonatnost. Od bioloških osobina najvažnija je njegova mikrobiološka aktivnost koja je intenzivna u prvoj polovini vegetacionog perioda, dok je u drugoj najčešće redukovana zbog smanjene vlažnosti. Na osnovu prikazanih osobina može se zaključiti da ovo zemljište ima veoma veliku proizvodnu vrednost što ga svrstava u red najkvalitetnijih zemljišta. Najveći deo atara Svetićeva nalazi se pod ovim zemljištem. Livadska crnica karbonatna na lesnom platou pripada grupi interzonalnih hidrogenih tipova zemljišta. Formirala se u manjim depresijama usled delovanja podzemnih voda na matični supstrat (les) što je imalo za posledicu oglejavanje lesa u vidu manjih ili većih plavično – zelenih fleka ili rđasto – zelenih flekica. Zemljište ima veoma dubok humusno – akumulativni horizont, pretežno je ilovastog sastava, a u stanju umerene vlažnosti oranični sloj kreće se oko 4%. Zemljište je dobro snabdeveno biljnim hranivom u dostupnom obliku i ima veoma dobre fizičke, vodno – fizičke i toplotne osobine. Na kraju, dobre hemijske i fizičke osobine dubljih slojeva su osnovne proizvodne karakteristike koje omogućavaju da se ovo zemljište svrsta u grupu zemljišta visoke proizvodne sposobnosti (Grupa autora, 1972).

Ovo zemljište ima nešto manje proizvodne vrednosti od černozema jer se visoki prinosi mogu ostvariti jedino kad ima dovoljno vodenog taloga. Navodnjavanje, kao jedna od agrotehničkih mera, moglo bi otkloniti nedostatak vlage u zemljištu, čime bi prinosi bili stabilniji. Livadska crnica karbonatna na lesnoj terasi je tipično zemljište Bačke lesne zaravni. Vodno – vazdušne osobine humusnog horizonta ovog zemljišta su vrlo povoljne. Livadska crnica karbonatna je izrazito poljoprivredno zemljište visokih proizvodnih osobina. Ovo zemljište je odlične strukture, te je lako za obradu, bogato je humusom i azotom, kao i fosforom i kalijumom. Uspešno se koristi za gajenje svih ratarskih kultura. Zbog toga se sve površine pod ovim zemljištem koriste kao oranice.

Biljni i životinjski svet

Biljni i životinjski svet u ataru Svetićeva, kao i u čitavoj Panonskoj niziji, znatno je izmenjen u poslednja tri veka. Ove promene su naročito evidentne kod biljnog sveta gde je došlo do preoravnja prirodne stepe i pojave većih površina pod kulturnim biljem. Na oraničnim povšinama najviše se gaje žitarice (pšenica, kukuruz, ječam) i industrijske biljke (suncokret, šećerna repa i soja), zatim povrće, voće, ređe i vinogradi. Istovremeno nastali su novi ekološki uslovi, što je dovelo do nestajanja nekih starih i pojave nekih novih životinjskih vrsta.

Biljni svet u ataru Svetićeva predstavljen je pre svega kulturnim poljoprivrednim kulturama. Prirodna vegetacija se zadržala na ograničenim površinama, pored puteva, kanala, u dolini Čika i manjim neobrađenim terenima. U ataru Svetićeva mogu se izdvojiti sledeće biljne zajednice: livadsko–pašnjačke, šumske zajednice, zajednice voda i močvarne zajednice.

• Livadsko–pašnjačke zajednice — Biljni svet livada i pašnjaka je raznolik kako po zajednicama tako i floristički. S obzirom na prostrane površine oranica, livade i pašnjaci zauzimaju relativno mala prostranstva. Zato se pojedine zajednice ovde najčešće javljaju fragmentarno, na ograničenim površinama. Od važnijih vrsta sreću se: hajdučka trava (Achillea millefolium), livadska detelina (Trifolium pratense), livadska žalfija (Salvia pratensis), mlečika (Euphorbia cyparissias), zubača (Cynodon dactilon), ivanjsko cveće (Galium verum), krasuljak (Bellis perenis) i dr.
• Šumska vegetacija zauzima najmanji deo atara. Pravih šuma u ataru nema, jedino se pored vodotoka javljaju zajednice topole i vrbe (Populeto–Salicetum), divlje trešnje (Prunus avium), divlje kruške (Pirus pyraster) i dr. Ispod njih nalaze se glog (Crataegus nigra), poljski brest (Ulmus minor) i dr.
• Vegetacija voda uspeva u Čiku, kanalskim pritokama i u Svetićevskom jezeru. Neke od njih slobodno plivaju, a neke su čvrsto ukorenjene u dnu. Često se sreću: alge porožnice (Chara sp.), sočivica (Lemna sp.), vodeni troskot (Polygonum amphibium), beli lokvanj (Nymphaea alba), žuti lokvanj (Namphar luteum) i dr.
• Močvarne zajednice se nadovezuju na vegetaciju voda i javljaju se bliže obali. U njima dominiraju zajednice trske i rogoza, uz koje se javljaju jedna ili nekoliko, obično višegodišnjih zeljastih biljaka. Kao dominantne vrste javljaju se: trska (Phragmites communis), rogoz (Scirpus lacustris), ševar (Typha latifolia), sladika (Glyceria fluitans), niska sita (Schoenoplectus supinus) i dr.

Životinjski svet je u prošlosti bio daleko bogatiji. Izmenom vegetacije, kao i opsežnim melioracionim radovima, mnoge životinjske vrste su nestale. Od lovne divljači u ataru Svetićeva sreću se: srna, zec, lisica, bizam, fazan, poljska jarebica, prepelica, divlja patka, gugutka i grlica. Najbrojniji sisari su vodeni pacov (Ondatra zibethica), hrčak, tvor, lasica, krtica, ježevi i dr. Pored pernate divljači sreću se i kukavica, ćuk, detlić, siva vrana, crna vrana, svraka, kobac i dr. Najzastupljeniji gmizavci su barska kornjača, sivi gušter, zmija beolouška i dr.

Demografija

U naselju ima 58 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,28.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je homogeno, sa pretežno srpskim stanovništvom, a u poslednja četiri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 946 1953. 1.196 1961. 1.292 1971. 1.148 1981. 257 1991. 229 229 2002. 205 205 2011. 147

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Srbi			107	52,19%
Mađari			83	40,48%
Crnogorci			2	0,97%
Nemci			1	0,48%
Makedonci			1	0,48%
Jugosloveni			1	0,48%
nepoznato			0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	0			0
80+	3			3
75—79	3			4
70—74	7			6
65—69	5			9
60—64	8			8
55—59	7			2
50—54	14			10
45—49	8			10
40—44	8			6
35—39	5			3
30—34	4			4
25—29	5			5
20—24	7			6
15—19	11			6
10—14	5			3
5—9	5			3
0—4	9			3
Prosek :	40,5			45,6

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 219 299 360 329 83 85 74

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 19 21 10 13 6 4 0 1 0 0 2,77

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	95	35	53	4	2	1
Ženski	82	9	53	17	2	1
UKUPNO	177	44	106	21	4	2

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	54	41	0	0	8
Ženski	28	18	0	0	6
UKUPNO	82	59	0	0	14
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	2	1	1	0
Ženski	0	0	0	1	0
UKUPNO	0	2	1	2	0
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	1	0	0
Ženski	0	0	0	1	2
UKUPNO	0	0	1	1	2
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	0
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	0	0	0	0

Privreda

Zemljoradnjom u Svetićevu se bave isključivo individualna poljoprivredna domaćinstva. U selu tri domaćinstva obrađuju veće površine od stotinak hektara, dok ostala domaćinstva obrađuju male površine od desetak hektara. Razlozi usitnjenosti poseda u ataru Svetićeva su pre svega veliki broj staračkih domaćinstava, koja nisu u mogućnosti da obrađuju veće posede, ali i nepostojanje zemljoradničke zadruge, koja bi proizvodnju organizovala na većim površinama. Problemi sa kojima se sreću poljoprivrednici u Svetićevu su brojni: zastareli mašinski park, visoke cene rezervnih delova, i poljoprivrednog repromaterijala, a niske i nesigurne cene poljoprivrednih proizvoda. Sve lošija situacija u poljoprivredi, izazvana sveobuhvatnom krizom društva od devedesetih godina, uslovljava iseljavanje pre svega mladog stanovništva, koje odlazi u grad u potrazi za poslom.

U Svetićevu se stoka gaji isključivo u okviru domaćinstava i za sopstvene potrebe. Životinje se kao i u većini sela danas ne koriste za rad već za dobijanje hrane. Po domaćinstvima se gaje svinje, živina, ovce, koze i retko goveda. Zapaža se smanjenje stočnog fonda, što je direktna posledica smanjenja broja stanovnika u naselju i znatnog porasta broja staračkih domaćinstava. Industrija u Svetićevu u pravom smislu reči nije razvijena, ne postoji nijedan industrijski objekat, pa se može reći da je svedena na uslužno zanatstvo. Današnji stepen razvijenosti zanatstva u Svetićevu ne može se okarakterisati kao značajan. Mnogi stari zanati su nestali, a novi su zastupljeni veoma retko i u nedovoljnoj meri.

Zanati su pre industrijalizacije imali mnogo veći značaj nego danas, pa je tako Svetićevo posle Drugog svetskog rata imalo više zanatskih radnji nego danas. Od novijih zanata u Svetićevu danas radi nekoliko majstora iz različitih oblasti i svi se tim zaposlenjem bave kao dopunskim, uz stalno zaposlenje ili poljoprivredu. Od trgovinskih objekata u selu postoji samo jedna prodavnica u centru, koja je ujedno prodavnica prehrambenih proizvoda i stočne hrane. Snabdevenost prodavnice osnovnim prehrambenim artiklima je zadovoljavajuća, a stanovništvo svoje potrebe za robom široke potrošnje zadovoljava u okolnim selima i Bačkoj Topoli.

Naselja

Prvobitno je, 1923. godine, u naselje doseljeno 30 srpskih i crnogorskih porodica iz Like, Banije, Korduna i Crne Gore. Kasnije je u selo doseljena još jedna grupa, od dvadesetak dobrovoljačkih porodica iz Prvog svetskog rata, takođe iz istih krajeva. Posle doseljavanja kolonista kuće su planski podizane sa ciljem okupljanja salaša i stvaranja naselja zbijenog tipa. Narodno ime za naselje posle osnivanja bilo je Kolonija.

Do 1935. godine naselje nosi ime Svetićevo Selo, a kasnije samo Svetićevo. Ono danas obuhbvata i deo nekadašnjeg naselja Mala Pešta. Morfološke karakteristike su najuočljivije osobine naselja. One zapravo predstavljaju izgled naselja. U morfološke karakteristike naselja spadaju: oblik osnove, struktura i fizionomija naselja. One su, najčešće, posledica prirodnih i društvenih uslova nastanka i razvitka naselja.

Oblik osnove naselja predstavlja površinu zemljišta koju jedna aglomeracija zauzima. Svetićevo ima oblik pravilnog pravougaonika i izgrađeno je uz put ka susednom selu Kavilu.

Struktura naselja podrazumeva unutrašnje uređenje, odnosno, pravce pružanja ulica, trgova, slobodnih površina, raspored kuća i drugo. Osnovni kriterijum za određivanje strukture je pravac pružanja ulica, Svetićevo po tom kriterijumu ima linearnu strukturu, jer je najveći broj kuća podignut uz put glavne ulice.

Posle doseljavanja, kuće su građene stihijski pored duži. U kasnijem periodu dalji razvoj naselja kanalisan je u planske okvire određivanjem ulica. Svetićevo je danas tipično panonsko naselje, planski građeno, širokih ulica ortogonalnog rasporeda, sa centrom na mestu gde se ukrštaju dve najveće ulice. Glavna ulica u Svetićevu nosi naziv „Republička“ i ima pravac zapad — istok. Na nju se sa severne strane nadovezuju četiri poprečne ulice, u pravcu sever – jug. Glavna ulica je deo velikog Ađanskog puta u dužini od 600 m. Poprečne ulice su dugačke 300 m. Naselje ima tri ulična bloka pravilnog pravougaonog oblika veličine 300 puta 150 m. Gruntovi su veoma prostrani, u proseku imaju oko 3200 m². Veličina uličnih blokova i gruntova svedoči o pokušaju da se jedno razbijeno salašarsko naselje, određivanjem ulične mreže, preobrati u naselje zbijenog tipa. Selo je podeljeno asfaltnim putem iz pravca Gunaroša i Pobede prema Kavilu na dva nejednaka dela. Deo sela južno od puta je noviji, i nastao je komasacijom i planskom gradnjom osamdesetih godina. Ovaj deo sela nema poprečnih ulica, a sve kuće su koncentrisane uz put.

Severoistočno od naselja, pored puta koji je produžetak „Grobljanske“ ulice, na oko 300 m od Svetićeva, nalazi se Mala Pešta. Pred Drugi svetski rat, 1937. godine, tu je formiran jedan niz od 18 kuća. Oko prodaje parcela bio je angažovan neki čovek po imenu Pešti, pa je zaselak nazvan Mala Pešta. Danas je od ovog zaseoka ostalo samo par salaša. Tu se nalazi groblje gde se sahranjuju stanovnici Svetićeva i Kavila.

U centru sela je smeštena nekadašnja školska zgrada, park, seosko igralište, kao i prodavnica. Fizionomija naselja podrazumeva spoljašnju i unutrašnju fizionomiju. Spoljašnju fizionomiju čine: silueta naselja, visina zgrada, raspored zgrada i karakteristični markantni objekti u naselju. Unutrašnju fizionomiju čine: visina zgrada, njihov razmeštaj, korišćeni građevinski materijal, starost zgrada itd.

U spoljašnjoj fizionomiji najmarkantniji element je silueta naselja. Silueta Svetićeva je tipična za vojvođansko podneblje. Nju određuju niske kuće i mala gustina gradnje. Zbog toga je i silueta Svetićeva neizražena, tj. ima iraženu horizontalnu dimenziju.

Naselje je sačinjeno uglavnom od prizemnih ili jednospratnih kuća. U centru naselja nalaze se već pomenuti objekti: objekat bivše škole, kafana i prodavnica. Prema periferiji smenjuju se nove spratne i stare prizemne kuće.

Stare kuće su uglavnom građene od zemlje (nabijače), dok se za izgradnju novih kuća koristi savremeni građevinski materijal (cigla, beton, gvožđe...). U selu postoji i veliki broj kuća građenih od kombinovanog materijala (naboj-cigla ili čerpić-cigla), ove kuće su nastale tako što su kuće od mekog materijala adaptirane ili dograđivane tvrdim materijalom. Sve kuće se danas grade prema urbanističkom planu. Kuće su pre Drugog svetskog rata građene uglavnom od mekog materijala, sve ušorene i prema sličnom, tipično panonskom, rasporedu prostorija i zgrada u dvorištu. Veće kuće, imućnijih vlasnika, u tom periodu graćene su od čerpića ili cigle i bile su pokrivene biber crepom. Imale su visoke plafone, drvene podove i velike prozore sa dvostrukim staklima.

Raspored prostorija je bio takav da su poređane u nizu, jedna iza druge povezane vratima između svake, a u neke prostorije se moglo ući i iz hodnika koji je sa jedne strane bio otvoren, samo sa stubovima.

Novije kuće građene u poslednjih tridesetak godina, sve su od čvrstog materijala, neke prizemne, a neke na sprat. Neke od njih su građene po uzoru na stare kuće „uz put“, dok je većina njih sa potkrovljem ili jednospratna. Spoljašnjost nekih novih kuća je od fasadne cigle.

Prednje i stražnje ekonomsko dvorište su strogo odvojeni. U prednjem dvorištu je uvek čisto. Tu se obično nalazi leja sa cvećem i poneka voćka, a u ekonomskom dvorištu smeštene su staja, najčešće u produžetku kuće, zatim svinjci iznad kojih je smešten koš za kukuruz od drveta, kokošinjac i razne šupe. Iza ekonomskog dvorišta je bašta.

Većina novih kuća nije ušorena, već su uvučene 2 –3 m od ulice. Prednje dvorište je u većini slučajeva betonirano.

Zapuštenih i napuštenih kuća u selu ima mnogo. Pojedine ulice su gotovo potpuno napuštene. Napuštenih kuća u selu je bilo više pre dolaska izbeglica. Njihovi vlasnici uglavnom ne žive u Svetićevu, već u gradovima. Ima i kuća koje su nastanjene, ali se ne održavaju jer u velikom broju tih kuća žive samačka domaćinstva, a neke se ne odžavaju i zbog besparice ili nemara vlasnika.

Zanimljivo je da se u selu nalazi veliki broj novih spratnih kuća koje su nedovršene i neuseljene. Ove kuće su građene osamdesetih godina. Njihovi vlasnici su poreklom iz Svetićeva, a gradili su kuće planirajući da se vrate u selo, koje je u to vreme još uvek imalo perspektivu. Usled krize koja je nastupila devedesetih godina ove kuće su ostale nedovršene, a njihovi vlasnici se nikad nisu vratili u selo. Sudbina ovih kuća, kao i celog naselja je neizvesna i ostaće da čekaju neka bolja vremena, a do tada će prepuštene zubu vremena nastaviti da propadaju.

Stanovnici Svetićeva su se vodom snabdevali do 1972. godine sa nekoliko ručnih pumpi – bunara, koji su bili raspoređeni po svim ulicama, a većina domaćinstava imala je otvoreni bunar u dvorištu. I danas na nekoliko mesta u selu postoje pumpe za vodu. Seoski vodovod je izgrađen 1972. godine, čime je trajno rešeno snabdevanje vodom. U selu su iskopana tri bunara i sva domaćinstva su priključena na vodovodnu mrežu. Na ovaj način u selu je rešeno redovno snabdevanje kvalitetnom vodom.

Kanalizaciona mreža u Svetićevu ne postoji, a domaćinstva u selu koriste septičke jame. Izgradnjom vodovoda prestala je potreba za bunarima pa su ih mnogi vlasnici zatrpali, a neki su počeli da ih koriste kao septičke jame spojivši kanalizacioni odvod sa njima. To sigurno uslovljava i slabiji kvalitet vode koja se koristi u javnom vodovodu.

Elektrifikacija u Svetićevu je počela 1933/1934. godine, izgradnjom električne centrale na drva, koja je snabdevala selo monofaznom strujom sve do 1957. godine. Struja je u to vreme korišćena gotovo isključivo za javnu rasvetu. Dolaskom trofazne struje dalekovodima 1957. godine, svetićevska domaćinstva postepeno prelaze na savremeni način snabdevanja strujom.

Danas u naselju ne postoji škola. Osnovna škola je radila do sredine sedamdesetih godina kada je zbog malog broja đaka zatvorena. Đaci su posle toga pohađali osnovnu školu u susednoj Pobedi. Krajem osamdesetih godina i ova škola je zatvorena, pa danas deca iz Svetićeva pohađaju osnovnu školu u Gunarošu i Bačkoj Topoli. Nepostojanje osnovne škole u selu, i velika udaljenost od Gunaroša i Bačke Topole, predstavlja veliki problem i jedan su od osnovnih razloga iseljavanja mladih ljudi iz sela.

Zdravstvena zaštita stanovništva Svetićeva je organizovana preko ambulante u susednoj Pobedi.

Od sportskih klubova u selu postoji samo lovačko društvo „Golub“, koje je zajedničko za naselja Njegoševo, Gunaroš, Pobeda i Svetićevo. Lovačko društvo gazduje površinom od 6521 ha i ima oko 80 članova. Nekada je društvo imalo velike prihode od stranih lovnih turista, a danas se finansira isključivo od članarine i malog broja domaćih turista.

U selu ne postoji crkva, stanovnici pravoslavne veroispovesti odlaze u pravoslavnu crkvu u Bačkoj Topoli, a katoličke u crkvu u Gunarošu. Iz tih mesta i dolaze sveštenici za potrebe verskih obreda stanovnika sela.

Kaštel Engelman

U vezi sa starijom istorijom naselja, vredno je pomena, da je u okolini Svetićeva i obližnje Pobede do 2. svetskog rata gazdovalo nekoliko feudalnih vlastelina, veleposednici Rudić, Bajić i Engelman, i maloposednici Ofner i Rafai na čijim imanjima su radili malobrojni nadničari iz okolnjih salaša i sela. Inače, područje je u vremenu nakon najezde Turaka i pobede nad njima (Bitka kod Sente, 1697) bilo gotovo nenaseljeno, travnata pustara, te su vlastelini na kraju 19. veka od Kraljevske komore dobili veliki kompleks zemlje da započnu poljoprivrednu proizvodnju i gajenje vinove loze. Dolaskom kolonista zemlja feudalaca je umanjena i podeljeno je šest jutara po porodici doseljenika. Nakon potpunog proterivanja feudalaca 1946. godine imovina im je nacionalizovana i zahvaljujući socijalističkoj reformi sada su i nekadašnji kmetovi, lokalni salašari mogli da postanu samostalni zemljoradnici. Majurstva su pretvorena u zadruge (npr. u Pobedi), i posao je mogao dobiti svako. Danas su posleratne poljoprivredne zadruge ili privatizovane (stečajnim postupkom od strane firmi), ili pripadaju državi koja ih privatnicima daje u zakup. Proces restitucije nije sproveden, jer većina vlasnika nekadašnjih feudalnih poseda više ne postoji ili niko nije podneo zahtev za obeštećenje ili vraćanje oduzete imovine.

Lokalni kaštel jedini svedoči iz tog perioda. Najmoćniji od feudalaca Engelman Jene, je posedovao 2000 jutara zemlje, gde je naumio da izgradi letnjikovac za svoju porodicu. Kaštel je podignut oko 1910. godine, pravougaone je i kompaktne osnove, građen kao slobodno stojeći spratni objekat u namenski sađenom parku u blizini reke Čik. Tokom socijalističkih revolucija koje su 1919. protutnjale Evropom kaštel je zadobio prvi udarac, zamak je zaposednut i opljačkan. Besni, siromašni kmetovi, veterani u povratku iz rata i ostali građani raznosili su ko je šta stigao. Međutim, Engelmanu je sve bilo vraćeno, čak je i francuski odred koji je privremeno bio stacioniran u blizini učestvovao u potrazi za predmetima. Međutim, pravi udarac vlastelinu značila je državna konfiskacija njegove zemlje od strane nove vlasti Kraljevine SHS, što je najavljivalo kraj jednog istorijskog perioda. Polako je sve oko kaštela porušeno, a danas stoje samo pusti zidovi nekada velelepnog zdanja, dok polje oko njega najme lokalni čobani za ispašu ovaca.

Danas, letnjikovac ne služi ničemu, vrata i prozori ne postoje, ali je krov u dobrom stanju. Grupica građana iz Svetićeva je pokušala da ga renovira, ali su im prozori, vrata i drugi potrebni materijal pokradeni. Iz tog pokušaja su novi krov i malterisane fasade na objektu. Meštani iz okolnih mesta prvi maj proslavljaju u parku letnjikovca. Zahvaljujući ljudima koji su pokušali da ga renoviraju, letnjikovac, iako napušten bez prozora i vrata, izgleda autentično, stoji tu usred zapuštenog parka kao svedočanstvo starih vremena. Kaštel ne uživa nikakvu zaštitu kao spomenik kulture. Nalazi se 1300 metara od sela i može se posetiti silaskom sa puta za Gunaroš.

Napomene

→ * — Podaci za površinu i gustinu naseljenosti dati su zbirno za katastarsku opštinu Njegoševo, u kojoj se nalaze Njegoševo i Svetićevo. Republički geodetski zavod Sl. glasnik 29/2001, 17.05.2001.

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)