Franc Kos
| Franc Kos | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Nadimak | Slovenac, Žuti, Branimir Manojlović |
| Datum rođenja | 16. jul 1966. |
| Mesto rođenja | Celje,  SFRJ |
| Vojna karijera | |
| Služba | SFR Jugoslavija Republika Srpska Zair |
| Vojska |  Jugoslovenska narodna armija Slovenačka teritorijalna odbrana Zbor narodne garde Hrvatsko vijeće odbrane Armija Republike Bosne i Hercegovine Vojska Republike SrpskeBela legija |
| Čin |  potporučnik |
| Jedinica | 10. diverzantski odred |
| Komandant | Komandant Prvog voda 10. diverzantskog odreda |
| Učešće u ratovima | Rat u Bosni i Hercegovini Prvi kongoanski rat |
Franc Kos (poznat pod nadimcima Slovenac i Žuti, kao i pseudonimu Branimir Manojlović, Celje, 16. jul 1966) je nekadašnji oficir slovenačke nacionalnosti, pripadnik Slovenačke teritorijalne odbrane, Zbora narodne garde, Hrvatskog vijeća odbrane, Armije Republike Bosne i Hercegovine, potporučnik Vojske Republike Srpske i komandant Prvog (bijeljinskog) voda 10. diverzantskog odreda, učesnik rata u Sloveniji (1991), rata u Hrvatskoj (1991−1992) i rata u Bosni i Hercegovini (1992−1995).
Sud Bosne i Hercegovine u Sarajevu ga je 15. februara 2013. godine osudio na 35 godina zatvora, zbog progona bošnjačkog stanovništva sa zaštićene zone pod kontrolom Ujedinjenih nacija u junu u julu 1995. godine.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Mladost[uredi | uredi izvor]
Rođen je 16. jula 1966. godine u Celju, kao najmlađe od troje dece Otmara Kosa i Marije Olivo. Majka mu je preminula kada je imao 4 godine. Urušeni porodični odnosu su doveli da neko vreme provede u domu za decu bez roditeljskog staranja, a odrazilo se i da njegovo obrazovanje. Završio je samo osnovnu školu i otišao na limarski zanat. Tokom služenja vojnog roka u Jugoslovenskoj narodnoj armiji u Nišu 1986. godine, dobio je čin desetara.
Rat u Bosni i Hercegovini[uredi | uredi izvor]
Kos je 1991. godine učestvovao u ratu u Sloveniji, a potom se u Zagrebu pridružio Zboru narodne garde i učestvovao u bici za Vukovar. Po izbijanju rata u Bosni i Hercegovini 1992. godine, odlazi u Mostar i pridružuje se Hrvatskom vijeću odbrane. U januaru 1993. godine prelazi u treći vod drugog bataljona Prve tuzlanske brigade Armije Republike Bosne i Hercegovine. Pod optužbom da je pomagao Srbima da pređu na teritoriju pod kontrolom Vojske Republike Srpske, uhapsila ga je vojna policija ARBiH, te ostaje u pritvoru 40 dana. Po izlasku iz pritvora, prebegao je Vojsci Republike Srpske, koja ga ponovo drži u pritvoru neko vreme.
Pušten je u februaru 1994. godine i preuzet od pukovnika Petra Salapure, načelnika Uprave za obaveštajne poslove Glavnog štaba Vojske Republike Srpske, koji je preuzeo organizovanje jedne posebne diverzantske grupe u koju je uključio Zijada Žigića, Stjepana Pranića i Dražena Erdemovića. Konačno, oktobra 1994. godine je pod direktnom komandom Glavnog štaba VRS formiran 10. diverzantski odred za čijeg je komandanta postavljen poručnik Milorad Pelemiš, a Kos je određen za komandanta Prvog voda u Bijeljini.
Borbe u Zairu[uredi | uredi izvor]
Krajem 1996. godine, Franc Kos je napustio službu u Vojsci Republike Srpske. Na poziv Milorada Pelemiša odlazi sa još dva bivša pripadnika 10. diverzantskog odreda u Zair i bori se kao plaćenik u Prvom kongoanskom ratu na strani svrgnutom predsednika Mobutua Sesea Sekoa.
Period nakon rata[uredi | uredi izvor]
Jedno vreme je živeo u Novom Selu kod Bijeljine pod imenom Branimir Manojlović i tamo radio kao vodoinstalater. Franc Kos se pojavio kao svedok na suđenju Radovanu Karadžiću pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju u Hagu.[2]
Suđenje u Sarajevu[uredi | uredi izvor]
Uhapšen je 19. aprila 2010. godine na graničnom prelazu između Srbije i Hrvatske, po Interpolovoj poternici.[3] Isporučen je Bosni i Hercegovini 10. juna 2010. godine, gde mu je 12. avgusta potvrđena optužnica. Na prvom saslušanju 8. septembra 2010. godine pred Sudom Bosne i Hercegovine, izjasnio se da nije kriv po optužnici koja ga tereti[4] Glavni pretres je počeo 14. decembra 2010. godine.
Prvostepenom presudom koja je doneta 15. juna 2012. godine, Sud Bosne i Hercegovine u Sarajevu ga je osudio da 40 godina zatvora. zbog progona bošnjačkog stanovništva sa zaštićene zone pod kontrolom UN.[5] U drugostepenom postupku, delimično je uvažena žalba odbrane, pa je presudom od 15. februara 2013. godine osuđen je na 35 godina zatvora.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Drugostepena presuda” (PDF). Sud Bosne i Hercegovine. 15. 02. 2013. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 04. 2021. g. Pristupljeno 24. 04. 2021.
- ^ „Franc Kos: Uloga 10. diverzantskog odreda u srebreničkom masakru”.
- ^ „Franc Kos izručen BiH”. Radio televizija Vojvodine. 10. jun 2010.
- ^ „S1 1 K 003372 10 Krž - Kos Franc i dr.”. Sud Bosne i Hercegovine. Arhivirano iz originala 16. 09. 2021. g. Pristupljeno 24. 04. 2021.
- ^ „Prvostepena presuda” (PDF). Sud Bosne i Hercegovine. 15. 06. 2012. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 04. 2021. g. Pristupljeno 24. 04. 2021.
