Veljko Kovačević

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
veljko kovačević
Veljko Kovačević
Lični podaci
Datum rođenja(1912-12-19)19. decembar 1912.
Mesto rođenjaGrahovo, kod Nikšića, Kraljevina Crna Gora
Datum smrti24. maj 1994.(1994-05-24) (81 god.)
Mesto smrtiBeograd, Srbija, SR Jugoslavija
Profesijavojno lice
Porodica
SupružnikInes Kovačević
DecaNada, Biljana i Jelena
Delovanje
Član KPJ od1938.
Učešće u ratovimaŠpanski građanski rat
Narodnooslobodilačka borba
SlužbaInternacionalne brigade
NOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska narodna armija
1937 — 1939.
1941 — 1972.
Čingeneral-pukovnik
U toku NOBčlan GŠ NOV i PO Hrvatske
Heroj
Narodni heroj od20. decembar 1951.
Odlikovanja
jugoslovenska odlikovanja:
Orden narodnog heroja Orden narodnog oslobođenja Orden ratne zastave
Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem
Orden narodne armije sa lovorovim vencem Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.
sovjetska odlikovanja:
Orden Kutuzova drugog stepena
Orden Kutuzova drugog stepena
Grob Veljka Kovačevića u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu

Veljko Kovačević (Grahovo, kod Nikšića, 19. decembar 1912 — Beograd, 24. maj 1994), učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA, društveno-politički radnik SFRJ i SR Crne Gore, publicista i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 19. decembra 1912. godine u Grahovu, kod Nikšića. Osnovnu školu je završio u Grahovu, četiri razreda gimnazije u Nikšiću, a zatim se upisao u Učiteljsku školu na Cetinju[1], u kojoj je maturirao 1937. godine. Posle završene Učiteljske škole, upisao se na Filozofski fakultet Zagrebačkog sveučilišta[1], gde se uključio u revolucionarni studentski pokret i učestvovao u njegovim akcijama.

Godine 1937. s grupom Jugoslovena-dobrovoljaca, otišao je u Španiju da se bori protiv fašizma. U sastavu Internacionalnih brigada, kao borac i komandir voda, borio se na raznim frontovima Španije od 1937. do 1939. godine. U Španiji je, u borbi kod Kasteljana, 14. juna 1938. godine, teško ranjen. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 1938. godine. Posle povlačenja Internacionalnih brigada iz Španije, proveo je više od dve godine u koncentracionim logorima Francuske — Sen Siprijenu, Girsu, Verneu i Kamp de Mileu.

Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi izvor]

Iz logora u Francuskoj pobegao je u proleće 1941. godine i došao u Jugoslaviju, gde se u avgustu uključio u rad na daljem širenju i razvijanju oružanog ustanka. Radio je na organizovanju ustanka i formiranju prvih partizanskih jedinica u Gorskom kotaru i Hrvatskom primorju.

U toku Narodnooslobodilačkog rata (NOR) nalazio se na sledećim funkcijama:

U toku celog rata bio je član Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske. Svoje bogato iskustvo iz Španije iskoristio je u formiranju i organizovanju partizanskih jedinica u Gorskom kotaru, Hrvatskom primorju i njihovim borbama protiv italijanskih, ustaških i četničkih jedinica.

Kao rezultat aktivnosti partizanskih jedinica kojima je Veljko komandovao, njihovih stalnih diverzija i napada na prugu i puteve, oktobra 1941. godine stvorena je veća slobodna teritorija, koja je zahvatila Drežnicu i veliki broj brinjskih i primorskih sela. Tu teritoriju držali su partizani u svojim rukama skoro čitavog rata. Uprkos brojnim ofanzivama, represalijama, rušenju i razaranju, okupator nije nikad uspeo da uspori tempo i stalno jačanje oslobodilačke borbe u tom delu zemlje.

U toku prvih meseci 1942. godine Primorsko-goranski partizanski odred brojno je ojačao i težište borbe preneo na oslobađanje naseljenih mesta. Oslobođeni su: Jasenak, Ravna Gora, Mrkopalj, Brod na Kupi i više okolnih sela. Po većim mestima neprijatelj se ograđivao bodljikavom žicom i bunkerima, nastojeći da zadrži kontrolu nad prugom i morskom obalom.

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Posle rata nalazio se na dužnosti komandanta Tenkovske armije, Tenkovskih i motorizovanih jedinica JNA, komandanta Sedme i Treće armijske oblasti i pomoćnika Saveznog sekretara za narodnu odbranu. U periodu od 1950. do 1952. godine završio je Višu vojnu akademiju JNA. Bio je i aktivan društveno-politički radnik, dva puta je biran za saveznog narodnog poslanika za kotar Ogulin. Na Osmom kongresu SKJ izabran je za člana CK SKJ, bio je član Opunomoćstva CK SKJ za JNA i jedan od njegovih sekretara. Bio je član Saveta federacije. Penzionisan je 1972. godine u činu general-pukovnika JNA.

Iz braka sa suprugom Ines, imao je tri ćerke: Nadu, Biljanu i Jelenu. Njegova ćerka Biljana Kovačević-Vučo bila je predsednica Komiteta pravnika za ljudska prava.

Zbog teške bolesti, izvršio je samoubistvo 24. maja 1994. godine u Beogradu[2] i sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.

Knjige i odlikovanja[uredi | uredi izvor]

Bio je član je Udruženja književnika Jugoslavije. Napisao je knjige:

  • „Neka iskustva iz borbi u Hrvatskom primorju i Gorskom kotaru“, Beograd, 1955.
  • „U rovovima Španije“, Sarajevo, 1958.
  • „Kapelski kresovi“, Beograd, 1961.
  • „Mlada šuma“, Zagreb, 1966.
  • zbirku pripovedaka „Vrtlog“, Sarajevo, 1971.
  • roman „Gavrijda“, Beograd, 1972. i više drugih tekstova.

Nekoliko njegovih knjiga prevedeno je na ruski, mađarski, makedonski i slovenački jezik. A po njegovom scenariju snimljena je TV serija „Kapelski kresovi“.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više visokih inostranih i jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden narodnog oslobođenja, Orden ratne zastave, Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden narodne armije sa lovorovim vencem i Orden za hrabrost. Od inostranih, ističe se sovjetski Orden Kutuzova. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 384. 
  2. ^ „Misteriozne smrti u hotelu "Metropol"”. Arhivirano iz originala 12. 01. 2014. g. Pristupljeno 12. 01. 2014. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вељко_Ковачевић&oldid=26839684”