Novosibirsk
| Novosibirsk Новосибирск | |
|---|---|
      Novosibirsk | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Federalni okrug | Sibirski |
| Oblast | Novosibirska oblast |
| Status grada | 1903. |
| Stara imena | Aleksandrovskij (do 1895) Novo-Nikolajevskij (do 1917) Novonikolajevsk (do 1926) |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2010. | 1.473.737 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 55° 01′ 07″ S; 82° 55′ 06″ I / 55.0187° S; 82.9183° I |
| Vremenska zona | UTC+7 |
| Aps. visina | 150 m |
| Površina | 505,62[1] km2 |
.svg)  Novosibirsk Novosibirsk na karti Rusije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Vladimir Gorodecki |
| Poštanski broj | 630000, 630992 |
| Pozivni broj | +7 383 |
| Registarska oznaka | 54, 154 |
| OKATO kod | 50401 |
| Veb-sajt | |
| www.novo-sibirsk.ru | |
Novosibirsk (rus. Новосибирск) grad je u Rusiji, u Novosibirskoj oblasti. Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 1.473.737 stanovnika. Najveći je grad u Sibiru i administrativni je centar Novosibirske oblasti i Sibirskog federalnog okruga. Novosibirsk je treći grad po veličini u Rusiji, iza Moskve i Sankt Peterburga. Od Moskve je udaljen oko 3.300 km.
Novosibirsk se nezvanično često naziva "prestonicom Sibira".
Grad se nalazi u jugozapadnom delu Sibira na obalama reke Ob u blizini doline Ob, kod velikog rezervoara za vodu formiranog od brane Novosibirske hidroelektrane.[2] Podeljen je u deset okruga i zauzima površinu od 502,1 km2 (193,9 sq mi).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Grad je osnovan 1893.[3] na mestu gde Transsibirska železnica prelazi veliku sibirsku reku Ob. Od 1917. do 1926. grad se zvao Novonikolajevsk[4] po caru Nikolaju II Romanovu. Zamenio je selo Krivoščekovskaja, selo koje je osnovano 1696. godine. Most je završen u proleće 1897. godine, čineći novo naselje regionalnim transportnim čvorištem. Značaj grada se povećao i sa završetkom Železnice Turkestan-Sibir na početku 20. veka. Nova pruga povezala je Novonikolajevsk sa srednjom Azijom i Kaspijskim morem.[5]
U vreme otvaranja mosta, Novonikolajevsk je imao 7.800 stanovnika. Granično naselje se razvijalo brzo. Njena prva banka otvorena je 1906. godine, a ukupno pet banaka je posluje do 1915. Godine 1907. Novonikolajevsk, sada sa stanovništvom preko 47.000, dobio je status grada sa punim pravima za samoupravu. Tokom predrevolucionarnog perioda, stanovništvo Novonikolajevska dostiglo je 80.000. Grad je imao stabilan i brz ekonomski rast, postajući jedan od najvećih trgovačkih i industrijskih centara Sibira. Razvila je značajnu poljoprivredno-prerađivačku industriju,[6] kao i elektranu, livnice gvožđa, tržište robe, nekoliko banaka i komercijalne i brodske kompanije. Do 1917. godine izgrađeno je sedam pravoslavnih crkava i jedna katolička crkva, nekoliko bioskopa, četrdeset osnovnih škola, jedna srednja škola, nastavni centri i neklasična srednja škola Romanov Haus. Godine 1913, Novonikolajevsk je postao jedno od prvih mesta u Rusiji koje je započeo obavezno osnovno obrazovanje.[5]
Ruski građanski rat je naplaćivao poreze gradu. Postojale su ratne epidemije, posebno tifus i kolera, koje su zahvatile hiljade života. Tokom rata most na obali reke Ob je bio uništen. Po prvi put u istoriji grada, stanovništvo Novonikolajevska počeo je da se smanjuje. Sovjetski radnički i vojnički poslanici Novonikolajevska preuzeli su kontrolu nad gradom u decembru 1917. U maju 1918. godine, čehoslovačke legije su se suprotstavile revolucionarnoj vladi i, zajedno s Belom gardom, zarobile Novonikolajevsk. Crvena armija je preuzela grad 1919. godine, zadržavajući ga tokom ostatka građanskog rata.[5]
Novonikolajevsk je započeo rekonstrukciju 1921. godine na početku Lenjinovog perioda Nove ekonomske politike. Bio je to deo Tomske kneževine i poslužio je kao njen administrativni centar od 23. decembra 1919. do 14. marta 1920. godine. Između 13. juna 1921. i 25. maja 1925. bio je upravni centar Novonikolajevske kneževine, koji bio je odvojen od Tomske. Grad je dobio svoje sadašnje ime 12. septembra 1926.[4]
Kada su ukrajinske vlasti ukinute, grad je služio kao administrativni centar Sibirske oblasti do 23. jula 1930. godine i zapadnosibirskih krajeva do 28. septembra 1937. godine, kada je taj kraj bio podeljen na Novosibirsku oblast i Altajsku Pokrajinu.[7] Od tada je administrativni centar Novosibirske oblasti.[7]
Spomenik Herojima revolucije postavljen je u centru grada i bio je jedan od glavnih istorijskih znamenitosti (u suštini svako dete moralo je posetiti spomenik na školskim izletima tokom sovjetskih godina). Zanemarivanje u devedesetim godinama, dok su se druge oblasti ponovo razvijale, pomoglo je da se to održi u post-sovjetskoj eri.
Tokom industrijalizacijskog napora Josifa Staljina, Novosibirsk je obezbedio svoje mesto kao jedan od najvećih industrijskih centara Sibira. Stvoreno je nekoliko masovnih industrijskih objekata, uključujući fabriku "Sibkombajn", koja je specijalizovana za proizvodnju teške opreme za rudarstvo. Pored toga, izgrađena je fabrika za preradu metala, postrojenje za preradu hrane i druga industrijska preduzeća i fabrike, kao i nova elektrana. Velika sovjetska glad iz 1932-1933. godine, rezultirala je kod više od 170.000 seoskih izbeglica koji su tražili hranu i sigurnost u Novosibirsku. Oni su se naselili u kasarnama na periferiji grada, što je dovelo do sirotinjskih kvartova kao što su Boljšaja Nahalovka, Malaja Nahalovka i drugi.[5]
Brzi rast i industrijalizacija doveli su do toga da se Novosibirsk naziva "Čikagom Sibira".[8]
Tramvajske šine bile su postavljene 1934. godine, kada je stanovništvo dostiglo 287.000, čineći Novosibirsk najvećim gradom u Sibiru. Naredne godine originalni most preko reke Ob zamenjen je novim Komunalni mostom.[5]
Između 1940. i 1942. godine više od 50 značajnih fabrika je sakriveno i preseljeno iz zapadne Rusije u Novosibirsk, kako bi se smanjio rizik od njihovog uništenja tokom rata, i u tom trenutku grad je postao velika baza snabdevanja Crvene armije. Tokom ovog perioda grad je takođe primio više od 140.000 izbeglica.
Brzi rast grada tokom 1950-ih podstakao je izgradnju hidroelektrane kapaciteta 400 megavata,[9] što je dovelo do stvaranja velikog rezervoara za vodu, sada poznatog kao Obmorsko more. Kao direktan rezultat izgradnje stanice, poplavljeni su ogromni prostori plodnog zemljišta kao i ostaci borove šume na tom prostoru; Dodatno, novi otvoreni prostor koji je stvoren od površine rezervoara, prouzrokovao je da se prosečne brzine vetra udvostruče, povećavajući stopu erozije zemljišta.[5]
Sovjetska vlada je tokom 1950-ih godina uputila zahtev da se u Novosibirsku izgradi centar za naučna istraživanja, a 1957. godine izgrađen je multifunkcionalni naučno-istraživački kompleksa Akademgorodok udaljen oko 30 km južno od centra grada. Sibirski odsek Akademije nauka ima svoj štab u Akademgorodoku, a grad je domaćin više od 35 istraživačkih instituta i univerziteta, među njima je i Novosibirsk državni univerzitet, jedna od vodećih ruskih škola prirodnih nauka i matematike. Iako poseduje potpuno autonomnu infrastrukturu, Akademgorodokom upravlja Novosibirsk.
Dana 2. septembra 1962. stanovništvo Novosibirska je dostiglo milion. U to doba, to je bio najmlađi grad na svetu sa preko milion ljudi. Novosibirsku je trebalo manje od sedamdeset godina da bi dostigao ovu značajnu brojku.[10]
Godine 1979, počeli su radovi na novosibirskom metro-tranzitnom sistemu, koji su kulminirali na otvaranju prve linije 1985.[5]
Dana 1. avgusta 2008. godine, Novosibirsk je bio u centru puta solarne eklipse, u trajanju od 2 minuta i 20 sekundi.
Ekologija[uredi | uredi izvor]
Flora[uredi | uredi izvor]
Najpoznatije drveće u Novosibirsku su breza, bor i aspen. Prisutni su i Mukinja, beli glog, smrča i jela. Evropske vrste drveća jabuke, jasena, bresta, lipe i hrasta uspešno su uvedene.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Novosibirsk leži duž reke Ob u Zapadnosibirskoj niziji. Južno od grada nalazi se Plato Ukok koji je deo UNESKO -ve svetske baštine.
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima Novosibirska je oštra kontinentalna, sa hladnim snežnim zimama (-18 do -20 °C, ponekad do -40 °C) i toplim i vlažnim letima (+25 °C do +30 °C, ponekad do +35 °C).
| Klima Novosibirska | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Srednji maksimum, °C (°F) | −12,2 (10) |
−10,3 (13,5) |
−2,6 (27,3) |
8,1 (46,6) |
17,5 (63,5) |
24 (75) |
25,7 (78,3) |
22,2 (72) |
16,6 (61,9) |
6,8 (44,2) |
−2,9 (26,8) |
−8,9 (16) |
7 (45) |
| Srednji minimum, °C (°F) | −20,1 (−4,2) |
−19,1 (−2,4) |
−11,8 (10,8) |
−1,7 (28,9) |
5,6 (42,1) |
12,3 (54,1) |
14,7 (58,5) |
11,7 (53,1) |
6,4 (43,5) |
0 (32) |
−9,1 (15,6) |
−16,4 (2,5) |
−2,3 (27,9) |
| Količina padavina, mm (in) | 19 (7,5) |
14 (5,5) |
15 (5,9) |
24 (9,4) |
36 (14,2) |
58 (22,8) |
72 (28,3) |
66 (26) |
44 (17,3) |
38 (15) |
32 (12,6) |
24 (9,4) |
442 (174) |
| Izvor: „Srednemesяčnыe klimatičeskie dannыe dlя g. Novosibirska s 1961 po 1990 gg”. Gidrometcentr Rossii. Pristupljeno 24. 2. 2010. | |||||||||||||
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema preliminarnim podacima sa popisa, u gradu je 2010. živelo 1.473.737 stanovnika, 48.229 (3,38%) više nego 2002.
Prema Službi državne statistike, u januaru 2015. broj stanovnika je porastao na 1.567.087.[11] Ovo je povećanje u odnosu na popis iz 2010. godine, kada je stanovništvo grada imalo 1.473.754 ljudi.[12]
U Novosibirsku žive ljudi iz više od osamdeset etničkih grupa i nacionalnosti. Najveće grupe su Rusi, Jakuti, Nemci, Ukrajinci, Tatari, Jevreji i Belorusi.[13]
| 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. | 2015. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 404.444 | 885.045 | 1.160.963 | 1.312.480 | 1.436.500 | 1.425,508[14] | 1.473.754 | 1.567.087 |
Privreda[uredi | uredi izvor]
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
_1.jpg)
Novosibirsk je treći po veličini grad u Rusiji (posle Moskve i Sankt Peterburga) i prvi u Sibiru u kojem je uspostavljen metro sistem. Novosibirski metro je otvoren 1985. i još uvek se gradi. Sastoji se iz 2 linije koje se ukrštaju u centru grada. Ukupno ima 13 stanica. To je velika stanica na Transsibirskoj železnici i na severnom delu železnice Turkestan-Sibir. Tramvajska mreža je zanemarena od izgradnje metroa. Skoro sve linije u gradskom centru su obustavljene. Od 1992. tramvajske mreže na dve obale reke Ob više nisu povezane. Gradska mreža trolejbusa povezuje gotovo sve gradske četvrti, iako i njima nedostaju nove investicije. Sveukupno, najvažniji vid transporta su autobusi. Pored komunalnih linija, građane transportuju i privatni minibusevi.
U Novosibirsku postoji međunarodni aerodrom (Aerodrom Tolmačovo), gradski aerodrom odakle avioni lete samo u severne tajge, rečna luka i stanica Transsibirske železnice. Ima redovne letove ka Evropi i Aziji, kao i drugim ruskim gradovima. Tolmačovo je centar za S7 Airlines. Tu je i pomoćni aerodrom Jelcovka.
-
MAZ-103 niski ulazni autobus -
Trolza-5265 trolejbus niskog poda -
BKM-60103 tramvaj -
71-623 tramvaj -
Tatra KT4DM tramvaj -
Ford tranzit -
Maršal Pokriškin metro stanica
Ekonomija[uredi | uredi izvor]
Novosibirsk je veliki industrijski centar. Industrijski kompleks sastoji se od 214 velikih i srednje velikih industrijskih preduzeća. Oni proizvode više od dve trećine ukupne industrijske proizvodnje Novosibirskog regiona. Vodeće industrije su avioindustrija, nuklearno gorivo, turbo- i hidroelektrični generatori, tekstilne i poljoprivredne mašine, proizvodnja elektronskih komponenti i uređaja, metalurgija i metaloprerada.
Prema televizijskoj stanici RBC Novosibirsk se 2008. godine našao na trećem mestu na listi gradova najatraktivniji za poslovanje u Rusiji (u 2007. godini bili su na trinaestom mestu).
Pre preseljenja sedišta u Ob, S7 Airlines je imao sedište u Novosibirsku.[15]
Sedište brojnih velikih ruskih kompanija nalazi se u Novosibirsku:[16]
- RATM Holding
- Antonov (avio industrija) NAPO imenovan po Čkalovu
- Belon
- Sibirska obala »Prehrambena kompanija (do 2009. godine)
- NETA IT kompanija (maloprodaja, sistemski integrator, prodaja softvera)
- Paralels IT kompanija (softver za virtuelizaciju)
- Inmarko Prehrambena kompanija
- Sibirska Prehrambena korporacija
- Elektro-vakuum postrojenje (najveća fabrika staklenih boca u azijskom delu zemlje)
- NPO NIIIP-NZiK
- 2GIS
Sport[uredi | uredi izvor]
Nekoliko profesionalnih sportskih klubova je aktivno u gradu:
| Klub | Sport | Osnovan | Trenutna liga | Rank lige |
Stadion |
|---|---|---|---|---|---|
| FK Sibir Novosibirsk | Fudbal | 1934 | Ruska nacionalna fudbalska liga | 2. | Spartak stadion |
| HK Sibir | Hokej na ledu | 1962 | Kontinentalna hokejaška liga | 1. | Ledena dvorana Sibir |
| Sibselmaš Novosibirsk | Bendi | 1937 | Ruska bendi super liga | 1. | Sibselmaš stadion |
| KK Novosibirsk | Košarka | 2011 | Superliga Rusije u košarci | 2. | SKK Sever |
| ŽKK Dinamo Novosibirsk | Košarka | 1955 | Ruska ženska košarkaška premijer liga | 1. | SKK Sever |
| OK Lokomotiv Novosibirsk | Odbojka | 1977 | Ruska odbojkaška super liga | 1. | SKK Sever |
| Sibirjak Novosibirsk | Futsal | 1988 | Ruska futska super liga | 1. | NSAA Sportska hala |
Novosibirsk je rodni grad nekoliko bivših olimpijaca, među kojima je i Aleksandar Kareljin, dvanaest puta za redom svetski šampion u rvanju grčko-rimskom stilom, koji je od strane internacionalne federacije proglašen za najboljeg rvača u 20. veku.
Grad takođe održava niz nacionalnih i međunarodnih događaja trke motorima na snegu.
Muzika[uredi | uredi izvor]
Nekoliko savremenih klasičnih violinista, kao što su Vadim Repin, pokojni Aleksandar Skortsov, Natalija Lomeiko i Maksim Vengerov, su rođeni u Novosibirsku. Takođeu ovom gradu su rođeni i punk legenda, pesnik i pevač-pisac pesama Janka Djagileva, tragični punk roker Dmitrij Selivanov, folk/folk-rok pevačica Pelageja i violončelista Tatjana Vasiljeva.
Grad poseduje Konzervatorijum (imenovan u čast Mihaila Glinka); Novosibirsku državnu filharmoniju, dom Novosibirskskog akademskog simfonijskog orkestra, Novosibirsku filharmoniju, Ruski akademski orkestar narodnih instrumenata i druge muzičke grupe; Novosibirsko pozorište za operu i balet i nekoliko značajnih muzičkih mesta.
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Novosibirsk ima nekoliko visoko obrazovnih ustanova (i za osnovne, master i doktorske studije).
Akademgorodok je predgrađe Novosibirska posvećeno nauci. U njoj se nalazi Ruska akademija nauka i Novosibirski državni univerzitet. (Sve druge institucije visokog obrazovanja nalaze se u centralnom delu grada.)
Međunarodna škola za osiguranje kvaliteta koja je ranije locirana u Akademgorodoku, otvorena je 2008. godine.[17]
-
Sibirski državni univerzitet za saobraćaj -
Novosibirski državni univerzitet za poljoprivredu -
Novosibirski tehnički državni univerzitet -
Novosibirska državna akademija za vodeni saobraćaj i inženjerstvo -
Novosibirski državni konzervatorijum nazvan po Mihailu Glinki -
Budker institut za nuklearnu fiziku -
Lavrentjev institu za hidrodinamiku, sibirski odsek Ruske akademije nauka
Kultura[uredi | uredi izvor]
Pozorišta[uredi | uredi izvor]
- Novosibirsko pozorište za operu i balet (otvoren 1945)
- Novosibirsko državno dramsko pozorište "Stara kuća"
- Novosibirsko Globus pozorište
- Novosibirsko dramsko pozorište "Crvena baklja"[18]
-
Novosibirsko pozorište za operu i balet -
Novosibirsko državno dramsko pozorište "Stara kuća" -
Novosibirsko Globus pozorište -
Novosibirsko dramsko pozorište "Crvena baklja"
Filharmonija[uredi | uredi izvor]
- Državna koncertna hala nazvana po Arnoldu Kacu
- Novosibirsko državno filharmonijsko društvo
-
Novosibirsko državno filharmonijsko društvo
Bioskopi[uredi | uredi izvor]
16 bioskopa, uključujući Park Bioskopa koji podržava IMAKS i IMAKS 3D.
Muzeji[uredi | uredi izvor]
- Novosibirski državni muzej umetnosti
- Novosibirski državni muzej lokalnih predavanja
- Muzej Kozaka
- Novosibirski muzej železničke opreme nazvan po N. A. Akulininu
- Muzej Nikolaja Reriha
- Istorijski i arhitektonski muzej na otvorenom
Planetarijum[uredi | uredi izvor]
Novosibirski planetarijum (2012)[19] je nagrađen u 2015. godini kao najbolji objekat socijalne infrastrukture u Rusiji.[20]
Botanička bašta[uredi | uredi izvor]
- Centralna sibirska botanička bašta[21]
Novosibirski zoološki vrt[uredi | uredi izvor]
Novosibirski zoološki vrt je svetski poznata naučna institucija, kao i popularna turistička atrakcija. Zoološki vrt ima preko 11000 životinja od 738 vrsta i aktivni je učesnik u trideset i dva različita programa uzgoja za ugrožene vrste. U proseku, oko 1,5 miliona ljudi godišnje poseti zoološki vrt.[22]
Značajni stanovnici[uredi | uredi izvor]
Violinista Mihail Simonian, dramaturg i prozni pisac Nina Mihailovna Sadur i trostruki olimpijski šampion rvanja grčko-rimskim stilom Aleksandar Kareljin rođeni su i odrastali u Novosibirsku.
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Stadion Spartak i okolina grada -
Vozovi na železničkoj stanici u Novosibirsku -
Novosibirsk Zoološki vrt 2015. godine
.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Novosibirsk: Obщaя informaciя”. Arhivirano iz originala 10. 9. 2015. g. Pristupljeno 1. 10. 2018.
- ^ Novosibirskaя GЭS. Vokrug zdaniя GЭS, vodoslivnaя plotina :: Gelio | Slava Stepanov Arhivirano 2013-08-08 na sajtu Wayback Machine. Gelio.newsib.ru. Pristupljeno 16. 8. 2013.
- ^ Official website of Novosibirsk. History Arhivirano 2009-08-19 na sajtu Wayback Machine (jezik: ruski)
- ^ a b Charter of Novosibirsk, Article 1.1
- ^ a b v g d đ e AllSiberia
- ^ „Selьskoe hozяйstvo :: Biznes-žurnal, novosti Novosibirska i Novosibirskoй oblasti”. Biz.newsib.ru. Arhivirano iz originala 24. 2. 2013. g. Pristupljeno 12. 3. 2013.
- ^ a b Decision of Central Execution Committee of USSR dated 28 of September of 1937 (link to law base provided by official legal service "Consultant Plus")
- ^ „From Novosibirsk to Komsomolsk”. TIME. 4. 5. 1942. Arhivirano iz originala 25. 08. 2013. g. Pristupljeno 6. 5. 2009.
- ^ „Novosibirsk, Siberia, Russia History & Info”. Utopiasprings.com. Pristupljeno 6. 5. 2009.
- ^ „Novosibirsk Mayor Office Web Site, City History Page”. Novosibirsk Mayor Office. Arhivirano iz originala 7. 3. 2008. g. Pristupljeno 13. 2. 2008.
- ^ Novosibirsk Oblast Territorial Branch of the Federal State Statistics Service. Čislennostь naseleniя po municipalьnыm raйonam i gorodskim okrugam Novosibirskoй oblasti na 1 яnvarя 2015 goda i v srednem za 2014 god Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016) (jezik: ruski)
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (Federalni zavod za statistiku) (2011). „Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda. Tom 1 (Nacionalni popis stanovništva 2010, 1. svezak)”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda (Nacionalni popis stanovništva 2010) (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Oficialьnый saйt goroda Novosibirska: Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. maj 2013). English.novo-sibirsk.ru. Pristupljeno 2013-08-16.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ "World Airline Directory." Flight International. March 30 - April 5, 2004. 68.
- ^ "Siberian business portal KSONLINE [1].
- ^ "Home." QSI International School of Novosibirsk. October 2, 2009. Pristupljeno May 15, 2016.
- ^ „People”. www.bolshoi.ru. Pristupljeno 1. 1. 2018.
- ^ Detskiй Юnošeskiй Centr "Planetariй" Arhivirano 2015-02-15 na sajtu Wayback Machine
- ^ „Ministry of Housing and Building of Russian Federation official website”. Arhivirano iz originala 15. 02. 2015. g. Pristupljeno 14. 04. 2018.
- ^ „Central Siberian Botanical Garden/Centralьnый sibirskiй botaničeskй sad SO RAN”. bgci.org. Pristupljeno 6. 8. 2015.
- ^ (jezik: ruski) „ISTORIЯ ZOOPARKA”. Novosibirsk Zoo official page. Pristupljeno 4. 7. 2017.
- ^ (jezik: japanski) 札幌市 - 国際交流 - 姉妹都市
- ^ (jezik: japanski) Sister Cities | International Community Bureau Arhivirano 2012-07-12 na sajtu Archive.today
- ^ Novosibirsk official site Arhivirano 2009-02-04 na sajtu Wayback Machine
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- (jezik: srpski) Reportaža o gradu: „Novosibirsk, mozak Sibira“
- Panoramic views of Novosibirsk
- Novosibirsk journal about life in Siberia "Sib.fm"
- News from Novosibirsk - the main local TV station "Vesti-Novosibirsk" Arhivirano 2013-01-13 na sajtu Archive.today (jezik: ruski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
