Tržište svinjskog mesa
Svinjarstvo predstavlja značajnu granu stočarstva, i to kako sa društveno-ekonomskog, tako i sa biološko-zootehničkog stanovišta. Neravnomerno je raspoređeno u svetu, usled verskog faktora.
Međunarodno tržište[uredi | uredi izvor]
Uzgoj svinja[uredi | uredi izvor]
Ukupan broj svinja u svetu iznosi 980 miliona grla (u ciklusu proizvodnje - turnusu). Svinjarstvo je u svetu dosta neravnomerno raspoređeno. U mnogim delovima sveta, iz verskih razloga svinje se ne gaje, odnosno meso se ne koristi u ishrani stanovništva. Regionalno posmatrano najveći proizvođač je Azija, koja daje dve trećine ukupnog broja grla u svetu. Najveći uzgajivač svinja u svetu je Kina, sa 490 miliona grla, koja daje polovinu ukupnog svetskog broja. uzgoj svinja zavisi od delovanja čitavog niza činilaca, pre svega, od proizvodnje kukuruza i koncentrovanih hraniva, od proizvodnje priplodnog materijala, broja priplodnih krmača, povezanosti proizvođača hrane, uzgajivača i klanične inudstrije, organizovanosti tržišta, pariteta cena, rasnog sastava i sl. [1]
Proizvodnja svinjskog mesa[uredi | uredi izvor]
Proizvodnja svinjskog mesa u svetu iznosi 115 miliona tona, što iskazano po stanovniku iznosi 16 kg. U strukturi svetske proizvodnje svinjsko meso nalazi se na prvom mestu. Proizvodnja je determinisana brojem i strukturom klanja, kao i prosečnom težinom grla pri klanju. Poslednjih godina ima tendenciju porasta u svetu. Regionalno posmatrano najveći proizvođač je područje Azije, analogno ukupnom broju grla, koja daje više od polovine svetske proizvodnje. Evropa daje četvrtinu ukupne svetske proizvodnje. Vodeći svetski proizvođač je Kina sa proizvodnjom od 53 miliona tona, koja daje skoro polovinu svetske proizvodnje. Ona ima intenzivan rast jer svinjsko meso predstavlja najznačajniju vrstu mesa u ishrani stanovništva. Ukupna proizvodnja mesa očekuje se da dostigne maksimum do 90 miliona tona do kraja ove decenije. Ova vrsta mesa u strukturi prodaje u Kini apsolutno dominira sa učešćem od 63%.
Međunarodni promet[uredi | uredi izvor]
Međunarodni promet svežeg i smrznutog svinjskog mesa iznosi 11 miliona tona, odnosno u međunarodni promet dospeva oko 10% svetske proizvodnje, što je manje od goveđeg mesa. U strukturi međunarodnog prometa svinjsko meso se nalazi na drugom mestu, iza pilećeg mesa sa učešćem od 29%. Vrednost izvoza ove vrste mesa iznosi nešto preko 30 milijardi dolara godišnje. Prosečna izvozna cena iznosi 2,8 dolara po kilogramu. Ima nižu cenu u odnosu na goveđe meso.
Izvoz[uredi | uredi izvor]
Najveći regionalni izvoznik je Evropa, koja u svetskom izvozu učestvuje sa tri četvrtine ukupnih količina.Vodeći svetski izvoznik je Nemačka, koja izvozi 1,8 miliona tona, što čini 16% ukupnog svetskog izvoza. Na međunarodnom tržištu ostvaruje ukupnu vrednost izvoza od nešto preko pet milijardi dolara. Prema obimu proizvodnje nalazi se na trećem mestu u svetu. Najveći izvoz usmeren je u Italiju, Poljsku i Holandiju.
Uvoz[uredi | uredi izvor]
Najveći regionalni uvoznik svinjskog mesa jeste, takođe, Evropa, koja apsorbuje polovinu ukupnih svetskih količina, što ukazuje da se najveći deo svetskog prometa odvija upravo u okviru zemalja ovog kontinenta. Najveći uvoznik je Italija sa nešto preko milion tona, što čini 10% ukupnog svetskog uvoza.
Potrošnja[uredi | uredi izvor]
Najveći globalni potrošač svinjskog mesa je Kina sa 57 miliona tona. Potrošnja svinjskog mesa ima značajnu tendenciju rasta. Naime, sredinom sedmadesetih godina, usred zelene revolucije u zemlji, potrošnja svinjskog mesa iznosila je osam kilograma po stanovniku. Danas je ta potrošnja narasla na preko 30 kilograma svinjskog mesa godišnje. Iza Kine slede SAD, Nemačka, Vijetnam i Rusija.
Tržište svinjskog mesa u Republici Srbiji[uredi | uredi izvor]
Svinjarstvo u Srbiji predstavlja najznačajniju granu stočarske proizvodnje , kako prema obimu i nivou proizvodnje, tako i potrošnje. U ukupnoj vrednosti stočarske proizvodnje učestvuje sa jednom trećinom. Ima dugu tradiciju proizvodnje i izvoza. Naime, poznati su putevi izvoza svinja još iz vremena Kneza Miloša.
Broj grla[uredi | uredi izvor]
U Srbiji se uzgaja 3,3 miliona grla svinja u turnusu. Najveći uzgoj lociran je u porodičnim domaćinstvima (81%), dok je ostatak na farmama agroindustrijskih preduzeća. Najveći broj grla uzgaja se u regionu Vojvodine (41%), sledi region Šumadije i Zapadne Srbije (33%), region Južne i Istočne Srbije (20%) i region grada Beograda sa 6%. Analizirajući po okruzima najveći broj grla gaji se u Mačvanskom okrugu (opštine: Bogatić, Vladimirci, Koceljeva, Krupanj, Loznica, Ljubovija, Mali Zvornik i Šabac), koji daje 15% ukupnog broja grla. [2]
Proizvodnja mesa[uredi | uredi izvor]
Prosečno se kolje oko 6 miliona grla. Najveći broj grla se zakolje na porodičnim domaćinstvima (65%), dok se u industrijskim kapacitetima kolje 35% ukupno zaklanih svinja.
Potrošnja[uredi | uredi izvor]
Potrošnja svinjskog mesa iznosi 18 kilograma po stanovniku godišnje. Ostvaruje se tendencija značajnog pada u odnosu na raniji period kada je iznosila 25 kilograma godišnje. Na ovo je prvenstveno uticao pad kupovne moći potrošača. Potrošnja je duplo manja u odnosu na evropski prosek.
Promet[uredi | uredi izvor]
Svinjsko meso se stavlja u promet kao prasetina (meso prasadi) i svinjetina (meso svinja). Prema količini i kvalitetu mesa pojedinih delova svinjske polutke, svinjetina se stavlja u promet kao:
- Meso I kategorije - meso buta, slabine sa fileom
- Meso II kategorije - meso leđa, plećke, vrata i slabine bez filea. Meso leđa se stavlja u promet samo sa kostima.
- Meso III kategorije - meso trbušine, rebra, grudi, kolenica i podlaktica
Spoljnotrgovinska razmena[uredi | uredi izvor]
Izvoz svinjskog mesa je 12 hiljada tona, što vrednosno iznosi 58 miliona dolara. Izvoz je usmeren u šest zemalja (2013 - 2014). Najveći izvoz se realizuje u Rusiju 10 hiljada tona, 90% ukupnog izvoza. Ostatak se izvozi u Belorusiju (5%), Crnu Goru (2%), Bosnu i Hercegovinu (1%) i ostale zemlje (2%). Uvoz svinjskog mesa iznosi 15 hiljada tona. Najveći uvoz realizovao se iz Španije, Mađarske, Nemačke, Francuske i Austrije.
Srbija ostvaruje negativan bilans spoljnotrgovinske razmene u svinjskom mesu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Vlahović, prof. dr Branislav (2015). Tržište agroindustrijskih proizvoda - specijalni deo. Novi Sad: Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet. str. 246. ISBN 978-86-7520-359-9.
- ^ Brkić, Ivana (2017). „KOMPARATIVNA ANALIZA TRŽIŠNIH CENA ODABRANIH PROIZVODA ZEMALJA VIŠEGRADSKE GRUPE I SRBIJE” (PDF). EKONOMIJA, TEORIJA I PRAKSA. 1: 1 — 24.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vlahović, prof. dr Branislav (2015). Tržište agroindustrijskih proizvoda - specijalni deo. Novi Sad. Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet. ISBN 978-86-7520-359-9