Jugoslovenska radio-televizija

Jugoslovenska radio-televizija je bila nacionalni radiodifuzni servis bivše Jugoslavije. JRT je osnovana 12. novembra 1952. godine, pod nazivom Udruženje radiostanica FNRJ. Pojavom televizije Udruženje je 1958. godine preraslo u "Jugoslovensku radiodifuziju - udruženje radiodifuznih ustanova FNRJ", a kasnije "Jugoslovensku radio-televiziju", skraćeno JRT. Predstavljala je udruženje podnacionalnih radio i televizijskih centara koji su se nalazili u svakoj od republika SFRJ, a tada su se zvali:

• RTV Beograd, Beograd, SR Srbija
• RTV Ljubljana, Ljubljana, SR Slovenija
• RTV Sarajevo, Sarajevo, SR Bosna i Hercegovina
• RTV Skoplje, Skoplje, SR Makedonija
• RTV Titograd, Titograd, SR Crna Gora
• RTV Zagreb, Zagreb, SR Hrvatska

JRT je takođe obuhvatala i emitere iz autonomnih pokrajina:

• RTV Novi Sad, Novi Sad, SAP Vojvodina
• RTV Priština, Priština, SAP Kosovo i Metohija.

JRT je bila jedna od osnivača Evropske radiodifuzne unije, jedina iz neke socijalističke države od država osnivača. JRT je pored svojih drugih aktivnosti, organizovala izbor za predstavnika Jugoslavije na Pesmi Evrovizije — Jugoviziju — i emitovala oba događaja za jugoslovensku publiku.

Tokom raspada Jugoslavije, mnoge bivše federalne jedinice su se proglasile za nezavisne države, uzdižući nekada podnacionalne centre JRT sa sedištem u svojim administrativnim centrima na nivo nacionalne mreže, ali sa promenjenim nazivom.

Istorijat

Televizijski program na teritoriji Jugoslavije počeo je sa emitovanjem novembra 1956. godine kao eksperimentalni program TV Zagreb. Godine 1958. 23. avgusta pod imenom Televizija Beograd, početak je eksperimentalnog emitovanja programa TV Beograd koji je deo Jugoslovenske radio-televizije (JRT). Iste godine, 11. oktobra, počelo je emitovanje eksperimentalnog programa TV Ljubljana, a 28. novembra svečanom akademijom povodom Dana Republike koja je direktno prenošena iz Narodnog pozorišta u Beogradu Televizijski studiji u Beogradu, Zagrebu i Ljubljani pokreću zajednički Jugoslovenski eksperimentalni televizijski program. Narednih nekoliko godina eksperimenti su takoreći svakodnevna pojava. Iz studija Televizije Beograd: 29. maja 1961. počela je (eksperimentalna) poslepodnevna razmena vesti sa Evrovizijom; 1. januara 1962. Dnevnik je produžen sa 15 na 20 minuta, a uvedeno je (eksperimentalno) drugo izdanje TV dnevnika (današnji Dnevnik 3). Konačno, 14. maja 1966. Upravni odbor JRT, zaključuje da su se stekli i tehnički i programski uslovi za prelazak sa eksperimentalnog na redovno emitovanje TV programa u Jugoslaviji. Na tadašnji dan, 15. maja 1966. skinuta je oznaka "eksperimentalni program" sa generalnog telopa koji je označavao početak dnevnog programa i time je početalo emitovanje redovnog programa Jugoslovenske radio-televizije, a s tim i svih njenih članica.Kada je 31. decembra 1971. pokrenut Drugi program TVB-a, novo ime Prvog programa bilo je TVB 1.

Televiziju u boji pronašao je škotski inženjer Džon Logi Berd 1928, godine, posle čega će nakon devetogodišnjeg eksperimentisanja biti moguće prenositi TV sliku u prirodnim bojama. Prva demonstracija televizije u boji u Beogradu, dogodila se 17. novembra 1965. i trajala je od 15:00 do 16:15 časova. "Pred mnogim zvanicama i predstavnicima štampe, radija i televizije, na šest televizora u boji postavljenih u sali Doma sindikata, primljen je prenos iz televizijskog studija, prikazani dijapozitivi, nekoliko crtanih i pet dokumentarnih filmova. Ceo program je dolazio putem radio-relejne veze, iz studija u Parizu, a emitovali su ga predajnici na Avali i Crvenom Čotu, pa su gledaoci mogli da prate u svojim domovima, ali u crno-beloj tehnici." (Rodoljub Žižić: Kroz ekran svet). Televizijski program u boji, počeo je da se emituje na Drugom programu TVB, svečanim prenosom iz novog studija u Aberdarevoj (Studija 3), 31. decembra 1971, zatim redovnim programom od 1. januara 1972. godine.

Vidi još

• Jutel