Pređi na sadržaj

Bileća

Koordinate: 42° 52′ 29″ S; 18° 25′ 40″ I / 42.874861° S; 18.427833° I / 42.874861; 18.427833
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Bileća
Bileća
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
DržavaBosna i Hercegovina
EntitetRepublika Srpska
OpštinaBileća
Osnovanprvi pomen 1286. godine
Stanovništvo
 — 2013.7.476 (RZS)
7.568 (AGS)
Geografske karakteristike
Koordinate42° 52′ 29″ S; 18° 25′ 40″ I / 42.874861° S; 18.427833° I / 42.874861; 18.427833
Vremenska zonaUTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Aps. visina491 m
Bileća na karti Bosne i Hercegovine
Bileća
Bileća
Bileća na karti Bosne i Hercegovine
Ostali podaci
Poštanski broj89230
Pozivni broj059
Veb-sajtopstinabileca.org

Bileća je naseljeno mjesto i sjedište istoimene opštine u Republici Srpskoj, BiH.

Na popisu stanovništva 2013. godine, Bileća je prema podacima Republičkog zavoda za statistiku Republike Srpske imala 7.476 stanovnika,[1] a prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine 7.568 stanovnika.[2]

Ime Bileća potiče od praslovenske riječi "nabzvati" koja se danas definiše kao riječ nabavljati ili dobijati.[traži se izvor]

Geografija

[uredi | uredi izvor]
Bilećko jezero

Bileća je locirana u Istočnoj Hercegovini. Nadmorska visina gradskog područja je 476 metara. Na području Bileće se ukrštaju sredozemna i kontinentalno-planinska klima. Reljef je brdovit između kojeg se nalaze kraška polja: Dabarsko polje, Fatničko polje, Plansko polje i Bilećko polje. Južno od Bileće nalazi se izvor rijeke Trebišnjice. Izgradnjom hidroelektrane 1966. godine stvorena je jedna od najvećih vještačkih akumulacija u svijetu, Bilećko jezero, koje ima dužinu 18 km, a širinu 3-4 km.

Klima u Bileći je na prelasku sa mediteranske na umjereno-kontinentalnu. Bileća je malo svježija u odnosu na Trebinje (30 km). Prosječna godišnja temperatura je 13,4 °C. Dok je najhladniji mjesec januar sa srednjom temperaturom 4,5 °C, a najtopliji je jul sa srednjom temperaturom 22,5 °C. Godišnja količina padavina je 1.549 mm.

Klima Bileća
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 18,5
(65,3)
19,0
(66,2)
23,0
(73,4)
29,5
(85,1)
33,0
(91,4)
37,5
(99,5)
41,5
(106,7)
41,0
(105,8)
37,5
(99,5)
31,0
(87,8)
23,0
(73,4)
18,0
(64,4)
41,5
(106,7)
Prosek, °C (°F) 4,5
(40,1)
5,5
(41,9)
9,0
(48,2)
13,5
(56,3)
19,0
(66,2)
21,5
(70,7)
22,5
(72,5)
22,5
(72,5)
20,5
(68,9)
16,5
(61,7)
10,0
(50)
5,5
(41,9)
13,4
(56,1)
Apsolutni minimum, °C (°F) −16,5
(2,3)
−16,0
(3,2)
−9,0
(15,8)
−1,0
(30,2)
5,5
(41,9)
9,0
(48,2)
11,5
(52,7)
11,5
(52,7)
5,0
(41)
−1,5
(29,3)
−8,5
(16,7)
−15
(5)
−16,5
(2,3)
[traži se izvor]

Istorija

[uredi | uredi izvor]
Nekropola stećaka Bileća

Prvi tragovi civilizacije na području opštine Bileća datiraju još iz neolita o čemu svjedoče arheološki lokaliteti, još uvijek nedovoljno istraženi. Prvi pomen Bileće kao naseljenog mjesta nalazimo u dokumentima Dubrovačkog arhiva iz 1286. godine, kada se pominje pod nazivom Bilechia. Takođe u istim izvorima i pod istim nazivom Bileća se pominje i u 14. i 15. vijeku kao važna raskrsnica puteva na srednjovjekovnom karavanskom putu. U jednom dokumentu od 8. septembra 1388. godine ističe se da je vojska vojvode Vlatka Vukovića u polju kod Bileće teško porazila osmanlijsku vojsku pod komandom Šahin-paše. U periodu od 13. do 16. vijeka u ovim krajevima istorija bilježi i veliki broj stećaka, koji kao monoliti teže i do 5 tona. Bileća je potpala pod osmansku vlast 1466. godine i u vjekovima vladavine Osmanskog carstva na ovim prostorima teško stradala zbog vječitih buna i otpora. U neposrednoj blizini Bileće nalazi se Vučji Do, gdje se odigrala Vučidolska bitka 1876. godine u kojoj je učestvovalo 16 bilećkih četa. Odlukom Berlinskog kongresa Bileća je ušla u sastav Austrougarske monarhije i u tom periodu dolazi do privrednog razvitka. Prva osnovna škola u Bileći je otvorena 1880. godine. Ovde se nalazi OŠ „Sveti Sava” (Bileća).

U toku 1940. godine u Bileći je postojao koncentracioni logor za političke zatvorenike, koji se nalazio u turskoj kasarni. Postojale su četiri sobe: slovenačka, makedonska, srpska i ženska, a poznata revolucionarna pesma „Bilećanka“ je nastala u ovom logoru.

Kultura

[uredi | uredi izvor]

Bileća je sjedište KUD „Zora Hercegovine“.[3][4] Ovde se nalaze Zavičajni muzej Bileća i Careva džamija u Bileći.

Spomen-soba

[uredi | uredi izvor]

U centru Bileće se nalazi spomen-soba posvećena sjećanju na 136 poginulih boraca Bilećke brigade Vojske Republike Srpske.[5] Spomen-soba se do juna 2012. nalazila u Domu kulture, kada je premještena u obnovljenu zgradu SPKD „Prosvjete“.[5]

U Bileći je 2. oktobra 2014. otvoren Ravnogorski park.[6]

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]
Sastav stanovništva – naselje Bileća
2013.[7]1991.[8]1981.[9]1971.[10]1961.
Ukupno7 616 (100,0%)7 568 (100,0%)5 763 (100,0%)4 033 (100,0%)2 491 (100,0%)
Srbi7 500 (98,48%)5 619 (74,25%)3 882 (67,36%)2 810 (69,68%)1 725 (69,25%)
Crnogorci52 (0,683%)286 (4,963%)190 (4,711%)108 (4,336%)
Hrvati19 (0,249%)39 (0,515%)42 (0,729%)82 (2,033%)165 (6,624%)
Neizjašnjeni19 (0,249%)
Ostali9 (0,118%)411 (5,431%)26 (0,451%)36 (0,893%)17 (0,682%)
Bošnjaci7 (0,092%)1 290 (17,05%)1841 (14,59%)1828 (20,53%)1279 (11,20%)1
Muslimani4 (0,053%)
Nepoznato4 (0,053%)
Jugosloveni2 (0,026%)209 (2,762%)651 (11,30%)64 (1,587%)157 (6,303%)
Makedonci23 (0,399%)14 (0,347%)20 (0,803%)
Albanci7 (0,121%)1 (0,025%)5 (0,201%)
Slovenci5 (0,087%)8 (0,198%)15 (0,602%)
  1. 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.

Bileća je sjedište fudbalskog kluba Hercegovac.

Znamenite ličnosti

[uredi | uredi izvor]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA” (PDF). www2.rzs.rs.ba/. Republički zavod za statistiku. 
  2. ^ „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 24. 12. 2017. g. Pristupljeno 18. 11. 2017. 
  3. ^ „Smotra dječjeg folklora”. Radio-televizija Republike Srpske. 10. 06. 2012. Pristupljeno 11. 06. 2012. 
  4. ^ „Bileća: Najveće kulturno blago u jednoj od najstarijih zgrada u gradu”. Istok (na jeziku: srpski). 2020-03-05. Arhivirano iz originala 27. 01. 2023. g. Pristupljeno 2023-01-27. 
  5. ^ a b „Bileća: Spomen soba za 136 boraca”. Radio-televizija Republike Srpske. 24. 06. 2012. Pristupljeno 25. 06. 2012. 
  6. ^ „Ravnogorski park u Bileći svečano otvoren (2. oktobar 2014)”. Arhivirano iz originala 04. 10. 2014. g. Pristupljeno 03. 10. 2014. 
  7. ^ „Popis 2013 BiH - Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. www.popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 28. 4. 2020. 
  8. ^ „Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 18)” (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 17. 1. 2016. 
  9. ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 30. 11. 2015. 
  10. ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 30. 11. 2015. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]