Ivan Turšič
| ivan turšič | |
|---|---|
 Ivan Turšič Istok | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. septembar 1922. |
| Mesto rođenja | Rakek, kod Cerknice, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 30. jul 1944. (21 god.) |
| Mesto smrti | Lokve, kod Trebnja, Nacistička Nemačka |
| Profesija | zemljoradnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1941. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Čin | potpukovnik |
| U toku NOB | komandant 30. divizije NOVJ |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Ivan Turšič Istok (Rakek, kod Cerknice, 28. septembar 1922 — Lokve, kod Trebnja, 30. jul 1944), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 28. septembra 1922. godine u selu Rakek, kod Cerknice. Roditelji su mu bili imućni zemljoradnici. Posle završetka osnovne škole u rodnom selu, Ivan je ostao kod kuće i obrađivao porodično imanje. Odgajan u religioznom duhu, bio je izvesno vreme član klerikalne poluvojničke organizacije „Fantovski odsek“, ali je uskoro izišao iz nje.
Nakon okupacije Jugoslavije, ubrzo je postao član Osvobodilne fronte i, tokom zime 1941/1942. godine, učestvovao je u akcijama kidanja telefonskih žica, skupljanja i prenošenja oružja i municije, pisanja parola po zidovima i ostlaih akcija. U proleće 13. marta 1942. godine, otišao je, zajedno s gotovo svim organizovanim omladincima, u partizane i pristupio u bataljon „Ljubo Šercer“. Oni su ostali zajedno i od njih je formirana Rakovska četa.
Ova se četa istakla u mnogim akcijama, naročito u predelu Lož-Čabar. Između ostalog, jedna njena zaseda, 19. aprila, na putu Čabar-Prezid, na hrvatskoj teritoriji, nanela je Italijanima teške gubitke. Već u maju, cela ova teritorija bila je oslobođena, a nekadašnja „Rakovska četa“ postala je jezgro bataljona „Miloš Zidanšek“ u sastavu Notranjskog partizanskog odreda. Već u junu, Ivan Turšič, tada član Saveza komunističke omladine Jugoslavije, postao je bataljonski obaveštajac. Uskoro je primljen u Komunističku partiju Jugoslavije.
Ovaj bataljon je nastojao da pošalje, preko tadašnje italijansko-jugoslovenske granice, što veći broj partizana, kako bi u Primorju postali jezgro novih jedinica. Ali, bataljon je morao da se vrati, jer je doživeo žestoku reakciju italijanskih snaga, a sam komandant Kovač je poginuo. U tom bataljonu bio je i Ivan Turšič.
Krajem avgusta, formiran je Loški odred od Drugog bataljona. I njegov je zadatak bio da pređe preko granice i tamo se poveže s bataljonom „Simon Gregorčič“, koji se već borio u Primorju i bio sastavljen od lokalnih meštana. U tom odredu, komesar Prvog bataljona bio je Ivan Turšič. Prelazak je uspeo tek krajem oktobaroktobra i od oba bataljona i bataljona „Simon Gregorčič“ formiran je Soški odred, u kojem je Ivan Turšič postao komesar Trećeg bataljona. Kad je, sredinom februara 1943. godine, Soški odred podeljen na Severnoprimorski i Južnoprimorski, Turšič je postao komesar Južnoprimorskog odreda.
Posle formiranja partizanske brigade „Simon Gregorčič“, Turšič je imenovan za njenog komesara. Ova brigada je, zajedno sa brigadom „Ivan Gradnik“, u vreme Pete neprijateljske ofanzive protiv NOVJ, izvršila pohod na Benešku Sloveniju, i tamo naišla na jake neprijateljske snage. U teškim borbama, brigada je pretrpela gubitke. Turšič je uspeo da pokupi preostale borce i da ih izvede iz neprijateljskog obruča i prebaci preko Soče.
Krajem jula, od brigade „Ivan Gradnik“ i „Simon Gregorčič“ formirali su brigadu „Ivan Gradnik“ i Primorski odred. Komandant odreda je postao Turšič. Posle kapitulacije Italije, Primorski odred se ponovo razdelio na Severnoprimorski i Južnoprimorski, i Turšič je opet postao komandant Južnoprimorskog odreda.
Krajem septembra 1943. godine, Turšič je postao komandant nove brigade „Simon Gregorčič“. Marta 1944. godine, imenovan je za načelnika štaba 31. divizije NOVJ, a krajem maja iste godine, za komandanta 30. divizije NOVJ. Već 1. novembra 1943. godine bio je unapređen u čin majora, a 1. septembra 1944. posmrtno je unapređen u čin potpukovnika. Jula 1944. godine, u velikoj neprijateljskoj ofanzivi koju je uspešno razbijala njegova divizija, bio je lako ranjen, ali je i dalje ostao u stroju.
U blizini sela Lokve, 30. jula 1944, dok je gonio neprijatelja, u šumi je naišao na neprijateljsku patrolu i u borbi s njom poginuo.
Odlukom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
