Prigrevica

Prigrevica
Pravoslavna crkva u Prigrevici
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Zapadnobački
Opština	Apatin
Stanovništvo
— 2011.	4016
— gustina	100/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 40′ 26″ S; 19° 05′ 07″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	86 m
Površina	39,8 km2
Prigrevica Prigrevica na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	25263
Pozivni broj	025
Registarska oznaka	SO

Prigrevica (mađ. Bácsszentiván) je naselje u opštini Apatin, u Zapadnobačkom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2022. bilo je 3121 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 4016 stanovnika).

Geografija

Bivša katolička crkva svetog Jovana krstitelja

Prigrevica je locirana u severoistočnom delu opštine Apatin zauzima površinu od oko 4.000 hektara i po veličini je treće mesto u opštini i nalazi se na veoma povoljnom geografskom položaju. Od grada Apatina udaljena je 10 km, a od grada Sombora oko 20 km. Nalazi se na pružnom pravcu Subotica — Vinkovci, a kroz naselje prolazi put koji veže Apatin sa Novim Sadom.

u blizini mesta se nalazi DTD kanal koji je udaljen oko 2 km od centra samog mesta.

Atar mesta Prigrevica se nalazi na lesnoj terasi, blizu njenog kontakta sa aluvijalnom ravni reke Dunav. Posle 1958. godine kad je počela izgradnja mreža kanala DTD koja je obezbedila povlačenje podzemnih voda i prostor za vrlo plodno zemljište u ataru mesta.

Pri iskopavanju u dubljim delovima zemljišta postoje termalne vode čija se temperatura kreće od 30 do 50 stepeni, zavisno od dubine sloja. Korištenje ovih voda je rezultovalo izgradnjom jedne od prvih banja na teritoriji Vojvodine koja se nalazila u samom mestu Prigrevica, a u današnje vreme je izgrađen i ceo banjski kompleks između Prigrevice i Apatina u šumi Junaković sa istoimenim nazivom Banja Junaković, koja danas spada u red najmlađih i najatraktivijih banjsko—rekreativnih centara u Vojvodini.

Klima

Klimatski uslovi su dosta povoljni vegetativni period traje između 240-260 dana u godini, a ukupno trajanje sunčevog sjaja tokom godine iznosi oko 2113 sata, što je i jedan od preduslova za uspešnu ratarsku proizvodnju. Raspored padavina je dobar najveće količine padavina tokom godine iznose oko 71 mm po metru, a najmanje oko 31 mm.

Leta su topla, a zime hladne. Ravnica je otvorena i izložena uticajima atlantske i evroazijske klime, što često dovodi do jakih vetrova. Godišnje ima oko 90 toplih dana, a od toga oko 30 sa tropskim vrućinama gde temeprature dostižu i do 40 stepeni, a zimske temperature mogu pasti i do -30 stepeni.

Istorija

Ime današnje Prigrevice se menjalo kroz šest vekova dug period, prema prepostavkama ovaj naziv je vezan i asocira na mesto gde sunce prigrejava. Ime Prigrevice se 1772. godine prvi put spominje kao jedna reč Sentivanprigrevica, a 1893. kao Prigrevica.

Katolička crkva u Prigrevici posvećena je Svetom Jovanu Krstitelju, a izgrađena je 1787. godine od strane Dvorske komore, za vreme sveštenika Josefa Bernolaka, bivšeg jezuite. Raspolagala je izuzetno vrednim inventarom, križni put je radio flamanski majstor iz sedamnaestog veka. Barokna pridikaonica je bila pod zaštitom države. Crkva je spaljena u decembru 1991. godine, a posle razneta eksplozivom. Za ovaj čin niko nije odgovarao niti je sprovedena istraga.

Pred nastupom Crvene armije 1944. godine stanovništvo koje je naseljavalo Prigrevicu vršilo je evakuaciju u pravcu Mađarske, transport je išao preko Sombora i Bezdana. Nisu svi stanovnici otišli pa je nekoliko nemačkih i mađarskih porodica ostalo u mestu (oko 150 porodica). U noći između 21-22. oktobra 1944. godine u mesto ulazi Crvena armija (prethodnica) bez borbe i otpora lokalnog preostalog stanovništva.

Početkom 1945. godine u mestu se formira Uprava Narodnih dobara koja broji oko tridesetak zaposlenih lica i ima zadatak da sačuva napuštenu imovinu i pripremi za dolazak kolonista u mesto. U Vojvodinu je tokom kolonizacije došlo oko 286.000 hiljada ljudi koji su naseljeni u 114 mesta u Vojvodini.

Sveti Ivan je dobilo naziv Prigrevica 14. maja 1947. godine, kad je Narodni odbor na svojoj sednici doneo odluku da se mesto od tog dana naziva samo Prigrevica.

Demografija

Mesto je kolonizovano mahom žiteljima Like i Banije koji i danas žive u Prigrevici. S obzirom da je struktura stanovništva koje je doseljeno mahom srpske nacionalosti, danas u Prigrevici apsolutnu većinu stanovništva predstavljaju lica srpske nacionalnosti. Ovakva struktura je i u okolnim mestima: Apatin, Kljajićevo, Stanišić, Bački Brestovac i dr. 97% stanovnika Prigrevice su doseljenici iz Like i Banije, iz raznih mesta, na primer Gospić, Udbina, Donji Lapac, Dvor na Uni, Glina, Petrinja itd.

Kolonizacija je tekla organizovano. Prvo su se u polaznim mestima osnivala prihvatilišta i sabirni centri, a onda se zajednički kretalo na put. Čitava naselja su se nalazila na pruzi Zagreb — Vinkovci — Novi. Po dolasku se vršio popis i dodeljivanje kuća u zavisnosti od broja članova u domaćinstvu. Najveći deo stanovnika je stigao u Prigrevicu u jesen 1945. godine i proleće 1946. godine, oko 94% svih kolonizovanih porodica. Kolonizacija je nastavljena i dalje mada u manjem obimu.

Prvi zvanični podaci o broju stanovnika potiču iz 1948. godine. Tada je u mestu bilo 5.129 stanovnika, od čega 92% kolonista. U kasnijem periodu je broj stanovnika sporije rastao a kasnije i padao do današnjeg vremena mahom zbog smanjenja prirodnog priraštaja kao i migracije u gradove i odlaska na privremeni rad u inostranstvo. Do kraja 1961. mesto je imalo preko 880 naseljenih porodica, odnosno oko 4.800 stanovnika. Pretpostavlja se da je polovonom devetesetih zbog dolaska lica izbeglih iz rata u Hrvatskoj, Prigrevica u jednom trenuku brojala čak oko 7.000 stanovnika.

U naselju Prigrevica živi 3999 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,6 godina (40,5 kod muškaraca i 44,5 kod žena). U naselju ima 1630 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,93 (popis 2002).

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Prema popisu stanovništva iz 2002. godine Prigrevica ima 4.786 stanovnika.

Demografija Godina Stanovnika 1948. 5.219 1953. 5.480 1961. 5.449 1971. 5.033 1981. 5.026 1991. 4.842 4.726 2002. 4.781 4.932 2011. 4.016

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍ Srbi    4.569 95,56% Hrvati    50 1,04% Jugosloveni    29 0,60% Mađari    21 0,43% Albanci    7 0,14% Crnogorci    6 0,12% Nemci    4 0,08% Makedonci    4 0,08% Slovaci    3 0,06% Romi    3 0,06% Muslimani    3 0,06% Slovenci    1 0,02% Rumuni    1 0,02% Bunjevci    1 0,02% Bugari    1 0,02% nepoznato    4 0,08%

Sport

Ovde je nekada postojao fudbalski klub Bratstvo 1946 ali je premešten 2020. godine u Staru Pazovu. Godinu dana pre premeštanja starog kluba, u selu je 2019. godine pokrenut novi fudbalski klub "Bratstvo 2019". Pored fudbalskog u selu postoji i Rukometni klub "Prigrevica" koji nastupa u "Drugoj ligi sever" (četvrtom rangu rukometnog takmičenja Srbije).

Poznate ličnosti

• Jovan Pašti (*1924), baletski igrač
• Željko Rebrača (*1972), poznati košarkaš
• Jovo Ostojić (*1952), političar i pesnik

Privreda

Najčešće ratarske kulture koje se seju su kukuruz i pšenica a seju se i repa, suncokret, soja...

Šumski kompleks pod nazivom Šuma Junaković koji se prostire na 218 hektara i nalazi se u zapadnom delu atara mesta Prigrevice.

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	11			12
80+	23			102
75—79	57			133
70—74	145			181
65—69	130			174
60—64	129			141
55—59	141			99
50—54	235			234
45—49	208			206
40—44	155			155
35—39	110			137
30—34	149			133
25—29	180			138
20—24	180			160
15—19	153			140
10—14	121			102
5—9	102			119
0—4	101			85
Prosek :	40,5			44,5

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1.044 1.166 1.378 1.435 1.549 1.594 1.630

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 316 420 310 342 159 60 17 3 1 2 2,93

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	2.006	629	1.197	114	66	0
Ženski	2.145	391	1.213	475	66	0
UKUPNO	4.151	1.020	2.410	589	132	0

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	877	252	1	0	322
Ženski	571	89	0	1	234
UKUPNO	1.448	341	1	1	556
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	7	62	55	21	63
Ženski	0	6	72	32	10
UKUPNO	7	68	127	53	73
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	8	3	39	18	13
Ženski	13	4	15	36	50
UKUPNO	21	7	54	54	63
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	13	0	0	0
Ženski	9	0	0	0
UKUPNO	22	0	0	0

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Prigrevica