Spisak mesta Svetske baštine u Bosni i Hercegovini

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mesta koja se nalaze na Uneskovom spisku Svetske baštine (plave tačke označavaju mesta nadgrobnih spomenika stećaka).

Zaključno sa 2021, na području Bosne i Hercegovine nalazi se četiri lokaliteta na spisku Uneskove svetske baštine kao i još deset lokaliteta koji se nalaze na tzv. predloženom spisku (spisak predloženih lokaliteta koji bi se takođe potencijalno našli u budućnosti u okviru Uneskove svetske baštine).[1]

Prvi lokalitet, Stari most grada Mostara, upisan je na listu na Uneskovoj 29. sednici 2005.[2] Godine 1993, tokom rata u BiH, Hrvatsko vijeće obrane uništilo je most, u artiljerijskom napadu. Most je obnovljen nakon sukoba i ponovo otvoren 2004. Na spisak Svetske baštine 2007. uvršten je most Mehmed-paše Sokolovića u Višegradu.[3] Posle toga, 2016, spisku su pridruženi i srednjovekovni nadgrobni spomenici stećci. Ovaj lokalitet se delom nalazi i van granica Bosne i Hercegovine, tj. prostire se i u Hrvatskoj, Srbiji i Crnoj Gori. Od dvadeset i osam nalazišta, dvadeset se nalazi u Bosni i Hercegovini. Najistaknutije grobnice su svakako one u Radimlji.[4] Najnoviji proglašeni lokalitet jeste prašuma Janj koju je Unesko takođe imenovao prirodnim dobrom od svetskog značaja 2021. Stari most, most Mehmed-paše Sokolovića i stećci spadaju u kulturna dobra dok prašuma Janj spada u prirodno dobro.

Lokaliteti[uredi | uredi izvor]

  Mesto se nalazi u više država
Ime Fotografija Mesto
(opština) 		Godina upisa Broj i kriterijum Opis
Stari most Stari most Mostar 2005. 946; vi Lokalitet obuhvata poznati Stari most i okolnu oblast. Most, koji se nalazi nad rekom Neretvom, zatražio je Sulejman Veličanstveni i dovršen je 1566/67. Godine 1993, tokom Rata u BiH, Hrvatsko vijeće obrane granatiralo je i uništilo znamenitost. Nakon rata most je obnovljen tradicionalnim načinom gradnje i originalnim materijalima, a ponovo je otvoren 2004.[2]
Most Mehmed-paše Sokolovića Most Mehmeda Paše Sokolovića Višegrad 2007. 1260; ii, iv Most Mehmed-paše Sokolovića dovršen je 1577. Nalazi se na reci Drini. Sagradio ga je osmanski dvorski arhitekta Mimar Sinan, po nalogu velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića.[3]
Stećci Radimlja nekropola 20 lokaliteta 2016. 1504; iii, vi Stećci su srednjovekovni nadgrobni spomenici koji se pretežno nalaze na teritoriji BiH. Takođe se nalaze u delovima Hrvatske, Srbije i Crne Gore. Prvi put su se pojavili u 12. veku. U BiH se nalazi dvadeset lokaliteta, većinski u jugoistočnom delu zemlje. Najveća nekropola je Radimlja koja se nalazi u opštini Stolac.[4]
Prašuma Janj Forest and river Šipovo 2021. 1133quater; ix Prirodno dobro od svetskog značaja Iskonske i drevne bukove šume Karpata i drugih regiona Evrope jeste najveće serijsko dobro Uneskove svetske baštine sa 94 lokaliteta u 18 država. Ono je prošireno 2021. lokalitetima iz Češke, Francuske, Severne Makedonije, Poljske, Švajcarske i Bosne i Hercegovine. Lokalitet iz BiH koji je postao deo pomenutog dobra upravo je prašuma Janj. Prašuma Janj je strogi rezervat prirode i prvo je prirodno dobro iz BiH koje je uvršteno na Uneskov spisak mesta svetske baštine.[5]

Predloženi spisak[uredi | uredi izvor]

Zaključno sa 2021, Bosna i Hercegovina na ovom spisku ima deset lokaliteta.[6]

Ime Fotografija Mesto
(opština) 		Godina upisa Opis
Sarajevo Sarajevo Sarajevo 1997. Sarajevo, glavni grad Bosne i Hercegovine, poseduje bogatu istoriju religijskih i kulturnih raznolikosti.
Pećina Vjetrenica Vjetrenica Ravno 2004. Vjetrenica je najveća pećina u Bosni i Hercegovini. Važno je biodiverzitetsko nalazište. Pronađeni su razni ostaci fosila praistorijskih mesoždera.[7]
Ansambl prirode i arhitekture u Jajcu Jajce Jajce 2006. Grad Jajce nalazi se na ušću reke Plive i Vrbas. Osnovan je u srednjem veku, a današnji oblik je dobio tokom osmanske vladavine[8]
Istorijski lokalitet Počitelj Počitelj Čapljina 2007. Grad Počitelj predstavlja jednu od malobonijih urbanih naselja u BiH koja su očuvana još od vremena Osmanlija.[9]
Ansambl prirode i arhitekture u Blagaju Blagaj Mostar 2007. Grad Blagaj, koji se nalazi na ušću reke Bune, obiluje primerima osmanske arhitekture.[10]
Ansambl prirode i arhitekture u Blidinju Blidinjsko jezero Jablanica, Posušje, Tomislavgrad 2007. Oko područja se nalazi nekoliko endemskih biljnih vrsta kao i stećaka.[11]
Ansambl prirode i arhitekture u Stolcu Stolac 2007. Jezgro Stolca predstavlja značajno kulturno-istorijsko i prirodno područje u kome se nalaze ostaci iz praistorijskog i ilirsko-rimskog razdoblja.[12]
Šuma Perućica Perućica Foča 2017. Šuma Perućica je važna biodiverzitetska tačka, dom mrkih medveda, vukova i risova, kao i nekoliko vrsta ptica, reptila i vodozemaca. Planinski potok formira vodopad Skakavac koji je visok 75 metara.[13]
Jevrejsko groblje u Sarajevu Jewish Cemetery in Sarajevo Sarajevo 2018. Grobni kompleks ima poršinu od 31.160 kvadratnih metara. Sadrži više od 3850 grobova.[14]
Kompleks vodopada kodMartinog Broda — nacionalni park Una Waterfall on Una river in Martin Brod Bihać 2019. Gornji tok reke Une karakteriše niz vodopada.[15]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Bosnia and Herzegovina”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 3. 8. 2017. g. Pristupljeno 25. 7. 2017. 
  2. ^ a b „Old Bridge Area of the Old City of Mostar – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 28. 12. 2017. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  3. ^ a b „Mehmed Paša Sokolović Bridge in Višegrad – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 27. 12. 2017. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  4. ^ a b „Stećci Medieval Tombstone Graveyards – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 17. 9. 2017. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  5. ^ „Unesko proglasio prašumu Janj u BiH prirodnim dobrom”. Dnevnik. Pristupljeno 13. 11. 2021. 
  6. ^ „UNESCO World Heritage Centre – Tentative Lists: Bosnia and Herzegovina”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 16. 7. 2017. g. Pristupljeno 25. 7. 2017. 
  7. ^ „Vjetrenica cave – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 10. 1. 2018. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  8. ^ „The natural and architectural ensemble of Jajce – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 10. 1. 2018. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  9. ^ „The historic urban site of Počitelj – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 17. 12. 2017. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  10. ^ „The natural and architectural ensemble of Blagaj – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 17. 2. 2010. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  11. ^ „The natural and architectural ensemble of Blidinje – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 10. 1. 2018. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  12. ^ „The natural and architectural ensemble of Stolac – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 15. 11. 2017. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  13. ^ „Strict Nature Reserve – Primeval forest "Perućica" – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 20. 9. 2017. g. Pristupljeno 25. 12. 2017. 
  14. ^ „Jewish Cemetery in Sarajevo – UNESCO World Heritage Centre”. UNESCO World Heritage Centre. Arhivirano iz originala 3. 7. 2018. g. Pristupljeno 3. 7. 2018. 
  15. ^ „Complex of travertine waterfalls in Martin Brod - Una National Park”. UNESCO World Heritage Centre. Pristupljeno 7. 7. 2019. 

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Списак_места_Светске_баштине_у_Босни_и_Херцеговини&oldid=27055245”