Srpski Kozar
| Srpski Kozar mađ. Egyházaskozár | |
|---|---|
 Evangelistička crkva u Srpskom Kozaru | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Županija | Baranja |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 811 |
| — gustina | 33,36 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 19′ 49″ S; 18° 19′ 03″ I / 46.33035° S; 18.31749° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 24,31 km2 |
  Srpski Kozar Srpski Kozar na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 7347 |
| Pozivni broj | 72 |
| Veb-sajt | |
| www.egyhazaskozar.hu | |
Srpski Kozar, Rackozar[1] (mađ. Egyházaskozár) je selo u Mađarskoj, u južnom delu države. Selo upravo pripada Šašdskom srezu Baranjske županije, sa sedištem u Pečuju.
Srpski Kozar je do početka 20. veka imao značajnu srpsku zajednicu. U selu je i postojala srpska crkva, posvećena Svetom Jovanu krstitelju[2].
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Naselje Srpski Kozar se nalazi u južnoj Mađarskoj, u istorijskoj oblasti Baranja. Najbliži veći grad je Komlo.
Selo je smešteno u severnoj, brdskoj Baranji, severno od planine Meček. Nadmorska visina naselja je približno 160 metara.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima iz 2013. godine Srpski Kozar je imao 811 stanovnika. Poslednjih godina broj stanovnika opada[3].
Pretežno stanovništvo u naselju čine Mađari rimokatoličke veroispovesti, a jedina prisutna manjina su Nemci (oko 7%).
Popis 1910.[uredi | uredi izvor]
| Srpski Kozar[4] | |
|---|---|
| jezik | vera |
ukupno: 1.305 Luterani 1.257 (96,32%) Rimokatolici 23 (1,76%) Jevreji 8 (0,61%) Kalvinisti 4 (0,30%) ostali 13 (0,99%)
| |
Prošlost Srba u mestu[uredi | uredi izvor]
Srbi se u velikom broju sreću od Velike seobe 1690. godine. Pravoslavni Srbi su uvek bili u malom broju i udaljeni od ostatka srpskog naroda u Ugarskoj, pa već krajem 19. veka oni postaju retki u ovim krajevima[5].
U varošici Rackozar bilo je 1731. godine, 12 srpskih pravoslavnih domova. A 1796. godine u mestu živi 233 srpska žitelja. Vek kasnije 1890. godine njihov broj je samo četiri duše. Nije poznata njihova sudbina, kako je nastala takva depopulacija.[6]
Bio je 1826. godine mesni paroh, pop Grigorije Mirković.[7]
Po državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj iz 1846. godine u Rac Kozaru je bilo 175 pravoslavaca. Pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano 1720. godine, a crkvene matrikule beleže od 1780. godine. Paroh je 1846. godine Stefan Novaković.[8]
Učitelj je 1846. godine u Kozaru Jovan Trifonović sa šest učenika.[9] Škole 1905. godine nema.[10]
Godine 1865. popisano je u jedinstvenoj pravoslavnoj parohiji šeste platežne klase 423 pravoslavna Srbina. To je zbir parohijana u Medini, Rackozaru, Felšinani i Tolni.[11] U Rackozaru je bilo 1867. godine - 66 pravoslavnih Srba.[12]
Godine 1905. Rackozar je mala politička opština u Heđhatskom srezu, Baranjske županije. Tu živi 1266 stanovnika u 189 domova, a dominiraju Nemci. Srba je samo tri pravoslavne duše, a srpskih kuća nema. Od srpskih javnih zdanja postoji samo pravoslavna crkva. Samo je pošta u naselju, ostale komunikacije su van - u Magošu.
Srpska pravoslavna crkvena opština ne postoji u mestu. Niti je tu predstavništvo, ali inventar se vodi. Zemljišni posed crkveni je 38 kj. zemlje. Crkva pravoslavna podignuta je 1720. godine i posvećena Sv. Jovanu. Matrikule se vode od početka 19. veka: matica krštenih od 1801. godine, a ostale od 1810. godine. Slava se 1905. godine ne održava, a hram je u vrlo lošem stanju. Postoji srpsko pravoslavno groblje. Medinski paroh je nadležan za parohijane tamošnje.
Srpska crkva u Rackozaru srušena je 1916. godine.[13]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ http://www.poreklo.rs/2014/04/14/optiranje-iseljavanje-srba-u-madjarskoj-1920-1931
- ^ Magyarországi ortodox templomok | Szakrális építészet
- ^ Baranya (Hungary): County, Towns and Villages - Population Statistics in Maps and Charts
- ^ „Jezički i verski sastav stanovništva Kraljevine Ugarske po naseljima, Popis 1910. godine”. Arhivirano iz originala 13. 01. 2018. g. Pristupljeno 10. 04. 2019.
- ^ Optiranje i iseljavanje Srba u Mađarskoj 1920-1931. - Poreklo
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1895. godine
- ^ "Serbski letopisi", Budim 1826. godine
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius...
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ "Srpski letopis", Budim 1866. godine
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ "Nin", specijalni dodatak, Beograd 1990. godine
Izvori[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- www.egyhazaskozar.hu Zvanične stranice opštine Srpski Kozar Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. avgust 2015)
