Dejan Kosanović
| Dejan Kosanović | |
|---|---|
 Useljenje u novu zgradu FDU, 1974, Marko Babac, Dejan Kosanović, Milenko Maričić, Predrag Bajčetić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. septembar 1930. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 8. avgust 2013. (82 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
Dejan Kosanović (Beograd, 28. septembar 1930 — Beograd, 8. avgust 2013) bio je srpski reditelj i scenarista dramskih filmova, istoričar filma i univerzitetski profesor. Kosanović je bio profesor i dekan Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu i prorektor Univerziteta umetnosti u Beogradu. Bio je i direktor Festivala jugoslovenskog filma u Puli.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Dejan Kosanović je osnovnu i srednju školu završio u Beogradu. Godine 1948. je primljen u treću septembarsku generaciju Visoke filmske škole na odsek režije, a diplomirao je režiju na Akademiji za pozorišnu umetnost 1952. godine [1] Uporedo je završio Istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu.[1] Od 1971. godine aktivno se bavio proučavanjem istorije filma, odnosno, počecima filma u Jugoslovenskim zemljama i regionu[2] da bi 1983. godine krunisao svoj rad doktoratom na Fakultetu dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu pod imenom: Počeci kinematografije na teritoriji Jugoslavije 1896-1918.[3]
Profesorski poziv[uredi | uredi izvor]
Od 1962. godine je počeo da predaje na tadašnjoj Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju (danas Fakultet dramskih umetnosti) predmet Organizacija filmske proizvodnje, kao i predmet Istorija filma na trećem stepenu studija. U početku je radio honorarno, a kasnije ulazi u stalni radni odnos. Na Fakultetu je radio – sa prekidima – sve do odlaska u penziju 1995. godine kao redovan profesor. Bio je dekan FDU (1973-1975), kao i prorektor Univerziteta umetnosti u Beogradu (1979-1983).[4]
Izveo je brojne generacije studenata (organizacije), odnosno filmske produkcije na FDU, koje je ga pamte kao vrsnog predavača, izuzetnog pedagoga, odgovornog profesionalca i velikog eruditu koji pored znanja iz istorije, teorije, estetike filma.[5] Služio se engleskim, francuskim, italijanskim, nemačkim i kineskim jezikom.[1]
Reditelj i scenarista[uredi | uredi izvor]
Radio je kao asistent režije mnogih domaćih i stranih filmskih reditelja na domaćim i koprodukcionim igranim filmovima, a zatim je kao reditelj realizovao 35 dokumentarnih filmova i preko 200 televizijskih dokumentarnih emisija[2] za Jugoslovensku radio televiziju (TV Beograd, TV Novi Sad) i inostrane televizije ORTF, ZDF i američku ABC televiziju. [3]
Tematika njegovih dokumentarnih filmova je bila raznovrsna. Dejan Kosanović je pre svega težio da gledaocu prenese nova saznanja o našoj prošlosti, o istoriji i istoriji likovnih umetnosti u Srbiji, ali takođe i o drugim zbivanjima u svetu koji nas okružuje.
Neki od njegovih filmova su:
- Đura Jakšić (1957), film o životu srpskog pesnika i slikara. Film je dobio nagradu za kvalitet Republike Srbije i republičku nagradu za režiju.
- Freske i Srednjevekovna arhitektura u Srbiji i Makedoniji (1957), filmovi, među prvima u boji snimljenim kod nas, koji su bili namenjeni i prikazani na Svetskoj izložbi u Briselu.
- Istina u okovima (1959), biografija Vase Pelagića.
- Legenda o Stefanu Dečanskom (1970), filmska biografija Kralja Stefana Dečanskog snimljena samo na osnovu jedne velike Longinove ikone koja se čuva u manastiru Dečani.
- Opsada Beograda (1976), film o opsadi Beograda 1688. godine, snimljen na osnovu jedne velike gravire / plana Beograda sa oko 2.000 likova koju je izradio austrijski oficir Gump i čiji se jedan od dva sačuvana primerka nalazi u Narodnoj biblioteci Srbije.
- Baograd, 20. oktobar 1944 – 20. oktobar 1984. (1984), koristeći arhivske snimke iz vremena borbe za oslobođenje Beograda oktobra 1944. i postavljajući kameru na ista mesta kao nekada, kombinujući crno-beli i kolor film, podsećao je gledaoca na istorijska zbivanja koja su se događala na danas poznatim mestima u gradu.
- Ivo Andrić – život (1985), obrazovni film o životu našeg Nobelovca.
- Vuk Karadžić (1987), obrazovni film o reformatoru srpskog pravopisa[1]
Snimio je veliki broj putopisnih dokumentarnih emisija u Kini (1971. i 1989. godine), na Kubi (1973), u Nemačkoj itd. Mnoge njegove dokumentarne televizijske emisije su bile posvećene problemima kinematografije, kako prošlosti, tako i aktuelnim problemima domaćeg filma u Srbiji.
Snimio je seriju od deset emisija o značajnim filmskim stvaraocima u Srbiji pod naslovom: Zaboravljeni pioniri srpskog filma (1996), a u mnogim emisijama je revitalizovao stare srpske filmove.[1]
Istoričar filma i filmski kritičar[uredi | uredi izvor]
Uporedo sa radom na filmu, od 1950. godine bavio se pisanjem o filmu i istraživanjem filmske istorije. Objavio je, do 2010. godine, ukupno 352 bibliografske jedinice – filmske kritike, tekstove o filmskoj umetnosti i istoriji kinematografije u Srbiji i Jugoslaviji, pretežno u domaćoj štampi i stručnim filmskim časopisima, ali takođe i u inostranstvu. Objavio je kao autor (i dva puta kao koautor) 19 knjiga o istoriji kinematografije i filma u jugoslovenskim zemljama i u regionu, od kojih po jednu na italijanskom i francuskom (izdate u Italiji i Francuskoj), i jednu na engleskom jeziku. [1][2][3]
Pošto se od 1971. godine, intenzivno bavio ozbiljnim proučavanjem rane istorije kinomatografije na teritoriji Srbije, Jugoslavije i šire, on zapravo biva začetnik ovakve vrste istraživanja i naučnog rada kod nas. Na osnovu proučene arhivske građe identifikovao je ličnost predstavnika braće Limijer koji je prvi u Beogradu prikazao pokretne slike 6. juna 1896. godine. To je objavio maja 1971. u Politici i to je u stvari početak njegovog naučnoistraživačkog rada u oblasti istorije filma. Nastavio je sa sistematskim istraživanjima rane faze razvoja kinematografskih delatnosti kod nas, posvetio se,takozvanoj, arheologiji filma. Trudio se da inostranu stručnu javnost – istoričare filma pre svega – upozna sa korenima filmske umetnosti u Srbiji i jugoslovenskim zemljama. Na velikom broju međunarodnih filmskih festivala, posebno u Pordenoneu i u Bolonji, organizovao je prikazivanje najstarijih filmova snimljenih u Srbiji (Krunisanje Kralja Petra I Karađorđevića, Sa verom u Boga, Grešnica bez greha, Voskrešnje ne biva bez smrti itd.), održao je i niz predavanja na univerzitetima u SAD, Francuskoj, Velikoj Britaniji i Italiji, kao i na međunarodnim skupovima i kongresima o tim filmovima i napisao brošuru koje su ih stavile u istorijski kontekst sa razvojem filma u Evropi.[1]
Kao dugogodišnji saradnik Jugoslovenske kinoteke, priredio je i monografiju Milenko Karanović o prvom direktoru Kinoteke 1949. godine.[6]
Nagrade[uredi | uredi izvor]
Odbor Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma posthumno je dodelio reditelju, scenaristi i istoričaru filma Dejanu Kosanoviću (1930-2013) nagradu za životno delo BFKDF-a.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e DevSerbia <office@devserbia.com>. „NAŠ PROFESOR, DEJAN KOSANOVIĆ”. The Cultural Policy & Management Platform (na jeziku: makedonski). Pristupljeno 2022-11-08.
- ^ a b v Kosanović, Dejan (2012). Kratak pregled istorije filma u Vojvodini, Deo 1 : 1896-1941. Subotica. ISBN 978-86-87613-45-4. OCLC 1295101770.
- ^ a b v Kosanović, Dejan (2011). Kinematografija i film u Kraljevini SHS/Kraljevini Jugoslaviji : 1918-1941. Beograd: Filmski centar Srbije. ISBN 978-86-7227-068-6. OCLC 761196721.
- ^ Aranđelović, I. „Preminuo Dejan Kosanović”. Politika Online. Pristupljeno 2022-11-08.
- ^ Ranković, Radenko. „In memoriam, Naš profesor Dejan Kosanović (1930 – 2013)” (PDF). Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu.
- ^ „Preminuo Dejan Kosanović”. SEE Cult.
- ^ „Kosanoviću nagrada BFDKF-a za životno delo”. SEE cult.
