Немачке тешке крстарице класе Адмирал Хипер
 |
 Teška krstarica Bliher
| |
| Pregled klase | |
|---|---|
| Graditelji: | |
| Operatori: | |
| Prethodnik: | Klasa Dojčland |
| Naslednik: | Nema |
| Period izgradnje: | 1935-1940. (samo prve tri) |
| U službi: | 1939-1945. |
| Planirano: | 5 |
| Završeno: | 3 |
| Otkazano: | 2 |
| Izgubljeno: | 2 |
| Povučeno: | 1 |
| Opšte karakteristike | |
| Tip: | Teška krstarica |
| Deplasman: |
|
| Dužina: | 202,8 m (preko svega) |
| Širina: | 21,3 m |
| Gaz: | 5,83 - 6,37 m |
| Instalirana snaga: | 132.000 KS |
| Pogon: | 3 × Blom i Vos parne turbine |
| Brzina: | 32,5 čvorova |
| Autonomija plovljenja: | 6.800 nautičkih milja (12.600 km) pri brzini od 20 čvorova |
| Posada: | 42 oficira i 1.340 mornara |
| Naoružanje: |
|
| Oklop: |
|
| Nošeni vazduhoplovi: | 3 hidroaviona |
| Avijaciona postrojenja: | 1 katapult |
Teške krstarice klase Admiral Hiper, predstavljale su seriju od pet brodova, od kojih su tri uvedene u sastav nemačke ratne mornarice za vreme Drugog svetskog rata, jedna je prodata Sovjetskom Savezu 1939. godine, a na jednoj su počeli radovi za prepravku u nosač aviona, ali ta prepravka nikad nije završena. Prvi brod ove klase nosio je ime po nemačkom admiralu iz Prvog svetskog rata - Francu fon Hiperu.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Tokom 1934. godine pojavili su se osnovni zahtevi za projektovanje teških krstarica za potrebe nemačke flote. Planovi za te brodove su razrađeni u Admiralštabu kao prirodno produženje politike, koju su sledili nemački admirali još od vremena Vajmarske republike. Okovani Versajskim ograničenjima, admirali nisu prestajali da maštaju o novoj „Floti otvorenog mora“. Tu je trebalo da se nalaze brodovi svih tipova. Po dolasku Hitlera na vlast, poslovi oko brodova sa glavnom artiljerijom od 152 mm su stopirani, a dat je prioritet za izgradnju krstarica naoružanih topovima 203 mm. Bilo je potrebno da nove teške krstarice budu ravnopravne u borbi sa upravo građenom francuskom teškom krstaricom Alžeri i da budu brže od francuskih bojnih brodova Denkerk i Strazbur. Ta dva broda predstavljaju najstrašnijeg protivnika koga su nemačke krstarice prilikom krstarenja na okeanu mogle da sretnu. Takođe, u zahtevu za izgradnju teških krstarica se tražilo i to, da brodovi budu sposobni za rejderske operacije (prepadi na trgovačke brodove na okeanima). Ograničena težina od 10.000 tona se pokazala kao suviše mala da bi se udovoljilo zahtevima admirala Redera. Nakon mnogih konferencija i razmatranja raznih varijanti, rešeno je da se poveća oklopna zaštita broda, koji je po poslednjoj varijanti bio dosta tanji u odnosu na francuskog pandana. Oklopni pojas trebalo je da ima debljinu od 80 mm, koji se na krajevima broda smanjuje na 40 mm. Horizontalnu zaštitu činile su dve oklopljene palube sa debljinom od po 25 mm. Kod bokova debljina palube se povećala na 30 mm. Još iz vremena Prvog svetskog rata, nemački brodovi su građnjni sa jakom zaštitom kupola glavne artiljerije, što se zahtevalo i ovde, tako da su brodovi klase Admiral Hiper imali oklop 50 mm na bokovima kupola i 105 mm na prednjoj kosoj ploči. Za pogon su izabrane parne turbine sa visokim pritiskom pare. Odluka da se na brodovima postave parne turbine bila je potpuno pogrešna - ne samo da brodovi nisu imali povećani radijus dejstva (što je bio uslov), nego je ceo mašinski uređaj otkazivao prilikom najmanjeg kvara.
Još 1934. godine su izrađeni crteži za izradu prva dva broda - Erzac Hamburg i Erzac Berlin. Tokom 1935. godine Adolf Hitler je objavio da su odredbe Versajskog mira nevažeće i potpisao pomorski dogovor sa Ujedinjenim Kraljevstvom, po kome je Treći rajh mogao da gradi brodove svih tipova. I pre oficijelnog potpisivanja dogovora, poručen je i treći brod klase. U 1936. godini povećena je porudžbina za još brodova po tom projektu, ali sa naoružanjem od 12 topova 152 mm. Na taj način Hitler je hteo da umiri Francusku, pošto je formalno broj teških krstarica kod Nemaca ograničen na tri broda.
Trebalo bi primetiti da je porudžbina za poslednja dva broda data tako da u datom momentu topovi 152 mm mogu da se zamene topovima 203 mm, i na taj način bi se lako brodovi prepravili u teške krstarice. Sledeće godine (1937). je odlučeno da se i na ta dva broda postave topovi 203 mm. Gradnja prvog broda, nosioca serije - Admiral Hiper, počela je 6. jula 1935. godine u Kilu, a porinut je u more 6. februara 1937. godine. Drugi brod - Bliher, počeo je da se gradi u Hamburgu 15. avgusta 1936. godine, a porinut je 8. juna 1937. godine. Treći brod - Princ Eugen, čija je gradnja počela 23. aprila 1936. godine, porinut je 22. avgusta 1938. godine. Poslednja dva broda - Zajdlic i Licov, gradili su se u Bremenu i porinuti su 19. januara 1939. i 1. jula 1939. godine.
Zajdlic i Licov nosili su imena po bojnim krstašima, a Bliher po oklopnom krstašu, svi iz Prvog svetskog rata. Admiral Hiper je dobio ime po nemačkom admiralu iz Prvog svetskog rata, Francu fon Hiperu, a Princ Eugen se zvao po austrijskom vojskovođi i državniku Eugenu Savojskom.
Brodovi[uredi | uredi izvor]
Admiral Hiper[uredi | uredi izvor]
- Brodogradilište: Blom i Vos u Hamburgu
- Početak gradnje: 6. jul 1935.
- Porinut: 6. februar 1937.
- Završetak gradnje: 29. april 1939.
- Dejstva: Operacija Vezeribung, trgovački prepadi na Atlantiku i Arktiku, i evakuacija ljudi i vojnika sa Istočnog fronta
- Pobede: razarač Glauvorm i 7 trgovačkih brodova potopljeno, krstarica Bervik i 2 trgovačka broda oštećena
- Sudbina: Potopljen 2. maja 1945. u Kilu
.jpg)
Bliher[uredi | uredi izvor]
- Brodogradilište: Dojče Verke AG u Kilu
- Početak gradnje: 15. avgust 1935.
- Porinut: 8. jun 1937.
- Završetak gradnje: 20. septembar 1939.
- Dejstva: Operacija Vezeribung
- Pobede: Nema
- Sudbina: Potopljen 9. aprila 1940. južno od Osloa od Norveške obalne artiljerije i torpedne stanice, na početku invazije na Norvešku - Operacija Vezeribung.
_during_Operation_-Crossroads-._%C2%BE_front_view._At_sea._-_NARA_-_80-G-627446.jpg)
Princ Eugen[uredi | uredi izvor]
- Brodogradilište: Fridrih Krup Germaniaverft u Kilu
- Početak gradnje: 23. april 1936.
- Porinut: 22. avgust 1938.
- Završetak gradnje: 1. avgust 1940.
- Dejstva: Pratnja Bizmarka, Proboj kroz kanal La-Manš, snabdevanje i evakuacija sa Istočnog fronta, Operacija Krosroad
- Pobede: Zajedno sa bojnim brodom Bizmark potopili bojni krstaš Hud
- Sudbina: Predat savezničkoj vojsci 7. maja 1945. i 1946. godine učestvuje u nuklearnim probama na Pacifiku. Nakon nuklearne probe tegle ka Kvajalein atolu, ali se 22. decembra u toku tegljenja prevrće preko grebena Enubuj, i na toj poziciji stoji i danas. 1978. godine joj je demontiran propeler sa desnog osovinskog voda i izložen je u nemačkom pomorskom memorijalnom kompleksu u Labou, dok je ostatak broda ronilačko odredište turista.
Zajdlic[uredi | uredi izvor]
- Brodogradilište: Dojče Šif i Mašinenbau AG u Bremenu
- Početak gradnje: 29. decembar 1936.
- Porinut: 19. januar 1939.
- Završetak gradnje: Nije završen.
- Dejstva: Nema. Počela prepravka broda u nosač aviona, avgusta 1942. godine. Novo ime Vezer.
- Sudbina: Prepravka u nosač aviona prekinita januara 1943. godine, potopljen 10. aprila 1945. u Kenigsbergu.
Licov[uredi | uredi izvor]
- Brodogradilište: Dojče Šif i Mašinenbau AG u Bremenu
- Početak gradnje: 8. februar 1937.
- Porinut: 7. januar 1939.
- Završetak gradnje: Nije završen
- Dejstva: Nema.
- Sudbina: Prodat nekompletiran Sovjetskom Savezu maja 1940. godine. Promenjeno ime u Petropavlovsk, kasnije u Talin, otpisan 1950. godine.
