Opština Žagubica
| Opština Žagubica | |||
|---|---|---|---|
 Zgrada SO Žagubica
| |||
| |||
| Osnovni podaci | |||
| Država |  Srbija
| ||
| Upravni okrug | Braničevski | ||
| Sedište | Žagubica | ||
| Stanovništvo | |||
| Stanovništvo |  9.712 (2022)[1]
| ||
| Gustina naseljenosti | 12,78 st./km2 | ||
| Geografske karakteristike | |||
| Površina | 760 km2 | ||
| Ostali podaci | |||
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) | ||
| Predsednik opštine | Safet Pavlović (Srpska napredna stranka) | ||
| Veb-sajt | http://www.zagubica.org.rs/ | ||
Opština Žagubica je opština u Braničevskom okrugu u centralnoj Srbiji. Prema popisu iz 2022. na teritoriji opštine je bilo 9.712 stanovnika.[1]
Opština zahvata gornji deo doline Mlave i razdvojena na dva dela, pobrđe i planinski obod. Glavni i središnji deo predstavlja Žagubička kotlina čiji je niži deo prosečne nadmorske visine oko 300 metara. Drugi, manji i niži deo je Krepoljinsko-krupajska kotlina, sa nižim delom oko 220 metara nadmorske visine. Između kotlina je pobrđe. Najveći deo kotlinskog oboda sa zapadne, severne i severoistočne strane lučno zatvaraju niže Gornjačke (do 825m) i Homoljske planine (do 940 m) do Omana (963 m), dok joj južni i istočni obod čine viši i strmiji delovi Beljanice (1339 m) i masiv Crnog vrha (1043 m).
Granica opštine vodi najvišim vencima ovih planina. Ima oblik razvučenog pravougaonika, dužine oko 35 i širine oko 26 km. U tim okvirima zahvata površinu od 760 km², te spada, po površini među veće opštine u Srbiji.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima sa poslednjeg popisa iz 2022. na teritoriji opštine Žagubica bilo je 9.712 stanovnika što je za 3.025 manje (-23,75%) u odnosu na popis iz 2011. kada je bilo 12.737 stanovnika. Od 1961. kontinuirano se beleži pad broja stanovnika.[2] Prema podacima sa popisa iz 2022. Žagubica je 25. najmanja opština u Srbiji, a u Braničevskom upravnom okrugu četvrta posle opština Golubac, Malo Crniće i Žabari.
U opštini živi 8.408 punoletnih stanovnika, a prosečna starost iznosi 50,01 godina (48,21 za muškarce i 51,73 za žene). Najveća prosečna starost je u naselju Lipe (66,50 godina), a najmanja u Žagubici (46,05 godina).[3]
Zbog velike površine opštine i malog broja stanovnika gustina naseljenosti opštine iznosi 12,78 stanovnika po 1 km², te spada među najređe naseljene opštine u Srbiji.
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Prema etničkom sastavu najbrojniji su Srbi (77,09%), a od manjina najviše ima Vlaha (15,49%).
Prema popisu iz 2002. naselja sa apsolutnom srpskom većinom su Žagubica, Vukovac, Izvarica, Jošanica, Krupaja, Lipe, Milatovac, Ribare i Suvi Do. Naselja sa apsolutnom vlaškom većinom su Breznica, Laznica, Medveđica, Milanovac, Osanica, Selište i Sige. Naselja sa relativnom srpskom većinom su Krepoljin i Bliznak.
Naseljena mesta[uredi | uredi izvor]
Opština Žagubica se sastoji od 18 naselja. Najveće i jedino naselje sa preko 2.000 stanovnika jeste Žagubica gde se nalazi sedište opštine. Od ostalih naselja dva imaju preko 1.000 stanovnika (Krepoljin i Laznica), dva između 500 i 1.000 (Suvi Do i Osanica), a ostalih 13 naselja imaju manje od 500 stanovnika od kojih 3 imaju manje od 100 (Breznica, Medveđica i Lipe).
| Naselje | Stanovništvo | Promena (%) | |
|---|---|---|---|
| Popis 2011.[2] | Popis 2022.[3] | ||
| Bliznak | 281 | 229 | -18,51% |
| Breznica | 158 | 81 | -48,73% |
| Vukovac | 389 | 265 | -31,88% |
| Žagubica | 2.590 | 2.110 | -18,53% |
| Izvarica | 307 | 243 | -20,85% |
| Jošanica | 539 | 422 | -21,71% |
| Krepoljin | 1.542 | 1.210 | -21,53% |
| Krupaja | 534 | 439 | -17,79% |
| Laznica | 1.881 | 1.180 | -37,27% |
| Lipe | 8 | 1 | -87,50% |
| Medveđica | 33 | 38 | 15,15% |
| Milanovac | 365 | 284 | -22,19% |
| Milatovac | 680 | 460 | -32,35% |
| Osanica | 1.048 | 882 | -15,84% |
| Ribare | 356 | 273 | -23,31% |
| Selište | 363 | 266 | -26,72% |
| Sige | 496 | 443 | -10,69% |
| Suvi Do | 1.167 | 886 | -24,08% |
Prema važećem Zakonu o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije[5] u opštini Žagubica ima 19 naseljenih mesta jer je katastarska opština Mali kamen koja pripada Žagubici greškom izdvojena kao posebno naseljeno mesto. Takođe, naziv naseljenog mesta Izvarica pogrešno je navedeno kao Novarica.[6] U Statutu opštine Žagubica ispravno je navedeno 18 naseljenih mesta.[7]
Spomenici prirode[uredi | uredi izvor]
Na teritoriji opštine Žagubica nalaze se sledeći spomenici prirode[8]:
- Vrelo Mlave odnosno Žagubičko vrelo - hidrološki prirodni spomenik prve kategorije zaštite, u jugoistočnom delu Žagubičke kotline, udaljen 1 kilometar od Žagubice, na nadmorskoj visini od 314 m. Vrelo Mlave izbija ispod krečnjačkog odseka visine oko 40 metara, iz vrtačastog udubljenja
- Homoljska potajnica hidrološki spomenik prirode prve kategorije. Nalazi se u Žagubičkoj kotlini, na jugoistočnim padinama Homoljskih planina, na brdu Mala Škljova. Izdignuta je 9 m iznad rečnog korita, na 412 mnv
- Krupajsko vrelo - kraški izvor, na zapadnoj strani planine Beljanice u ataru sela Milanovca
- Prerast Samar - geomorfološki prirodni spomenik u dolini reke Prerasta, na delu gde je reka usečena u krečnjačkim stenama
- Prirodni rezervat „Busovata” - botanički rezervat prirode u srednjem delu planine Beljanice
- Specijalni rezervat prirode „Klisura Osaničke reke” - klisura duga oko 1,5 km i duboka oko 250 m, između uzvišenja Veliko brdo i Velika Šetaća u Osanici
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Nacionalna pripadnost : podaci po opštinama i gradovima - Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine” (PDF). Republički zavod za statistiku Srbije. Pristupljeno 17. 6. 2023.
- ^ a b „Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011.” (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. 2014.
- ^ a b „Starost i pol, podaci po naseljima - Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine” (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. 25. 5. 2023. Pristupljeno 8. 6. 2023.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Zakon o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije 129/2007, 18/2016, 47/2018 i 9/2020” (PDF). mod.gov.rs. Pristupljeno 17. 6. 2023.
- ^ „Nacrt zakona o izmenama i dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije - tekst propisa”. paragraf.rs. Pristupljeno 17. 6. 2023.
- ^ „Statut opštine Žagubica” (PDF). zagubica.ls.gov.rs. Pristupljeno 17. 6. 2023.
- ^ Opština Žagubica: Zaštićeni spomenici prirode Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. decembar 2012), Pristupljeno 22. 12. 2012.
