Ferapontov manastir

Ferapontov manastir Ferapontov Belozerskiй monastыrь
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Kompleks Feroponotovog manastira
Mesto	Rusija, Ruska Imperija, Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika, Rusko carstvo
Koordinate	59° 57′ 23″ S; 38° 34′ 03″ I
Kriterijum	Kulturno dobro: i, iv
Upis	2000. (24. sednica)
Veb-sajt	http://whc.unesco.org/en/list/982

Ferapontov manastir (ruski: Ferapontov monastыrь) u Vologodskoj oblasti je jedan od najčistijih primera srednjovekovne ruske umetnosti, zbog čega je 2000. godine upisan na UNESKO-v Spisak mesta Svetske baštine u Evropi.

Dionizijeva freska Sv. Nikole u Katedrali manastira

Ferapontov manastir zimi

Osnovao ga je Sveti Ferapont 1397. godine na negostoljubivom delu severne Rusije, istočno od manastira Kirilo-Belozersky. Ovaj manastir je proslavio učenik Svetog Kirila, Sveti Martinian, koji je 1447. godine postao iguman Trojice-Sergijeve lavre I nakon njegove smrti, Martinijanov izvorni manastir je ostao pod zaštitom Ivana III i njegove porodice.

Tokom 1530-ih dodata je riznica, refektorijum i jedinstvena Crkva Blagovesti s visokim zvonikom. U to vreme manastir je uživao pokroviteljstvo Ivana Groznog i posedovao je nekih 60-tak sela u svojoj okolini. Sam Car je nekoliko puta posetio manastir kao hodočasnik.

U Vremenima pometnje (Smutnoe vremя), između dve ruske dinastije (1598—1613), manastir su opustošili Poljaci. Polovinom 17. veka je obnovljen kada su podignute njegove najnovije građevine: Crkva sv. Martinijana s krovom u obliku šatora (1641), dvošatorska barbikanska crkva (1650) i zvonik na ulazu (1680). Sat toranj iz 1638. godine se smatra najstarijim u Rusiji.

S vremenom je manastir gubio na popularnosti i postao je mesto izgnanstva mnogih proteranih sveštenika, poput Patrijarha Nikona od 1658—1681. godine. Pavle I Petrovič ga je ukinuo 1798. godine, da bi se obnovio 1904. godine kao konvikt, da bi ga boljševici ponovno zatvorili 1924., ѕatim su ga sovjetske vlasti pretvorile u muzej 1975. godine. Od 1991. godine on je deo Nacionalnog parka "Ruski sever".

Odlike

Ikona proroka u crkvi iz 1490. god.

Najstarija građevina u manastiru je Katedrala Gospinog Rođenja iz 1490. godine koju su izgradili majstori iz Rostova. Od tri katedrala koje su podignute tih godina u severnoj Rusiji, ova je najbolje sačuvana. Ona je trobrodna crkva nadsvođena kupolom s visokim tamburom spolja ukrašenim vitkim pilasterima. Gornji deo pročelja je ukrašen redovima balustera i keramičkih pločica s cvetnim ornamentima, dok se na donjem delu nalaze fantastične maske i ornamentalni ukrasi po uzoru na reljefe iz crkava u Vladimiru. Iznutra je podeljena s dva reda stupova, a središnji brod ima bačvasti svod. Cela njena unutrašnjost je oslikana izuzetno vrednim freskama velikog srednjovekovnog slikara Dionizija. Freske su podeljene u paralelne nizove različitih veličina i između ostalog prikazuju arhitekturu koja odzvanja arhitekturu same građevine. Spolja je takođe oslikan zapadni zid i donji deo južnog zida, odmah iznad grobnice sv. Martinijana.

Crkva Blagovesti (1530—1531) i refektorijum, podignuti u čast rođenja Ivana IV, su najraniji primeri ruskih crkava sa središnjim zvonikom. Dvospratna riznica je takođe najstarija ruska svetovna građevina od opeke. U njoj su se čuvali manastirski dokumenti i druga blaga.

Crkva sv. Martinijana (1641), izgrađena iznad groba sveca uz južni zid katedrale, je tipična ruska crkva 17. veka. Njena osnova je jednostavan kvadrat s osmougaonim krovom u obliku šatora i vitkim tamburom. S njegovg vrha svetlost pada ravno na grob sveca unutra.

Male portalne crkve, Prosvetljenja i Sv. Feraponta (1650) su izgrađene oko dvostrukih manastirskih vrata i imaju neobičan oblik. Njihovi tornjevi uokviruju vrata i naslanjaju se više na vrata nego na same crkve. Zvonik iz 1680-ih kruniše građevinu povezujući refektorijum i katedralu, a u njemu se nalazi 17 zvona i satni mehanizam iz 1638. godine; najstariji u Rusiji.

• 
  Pročelje manastira
• 
  Crkva sv. Martinijana i Katedrala ispred Crkve Blagovesti
• 
  Katedrala Gospinog Rođenja
• 
  Monaška ćelija
• 
  Odar Svetog Martinijana

Literatura

• Brillіantovъ I. I. Ѳerapontovъ Bѣlozerskій, nыnѣ uprazdnennый monastыrь, mѣsto zatočenія Patrіarha Nikona. SPb. 1899 / Reprintnoe izdanie, M.:Severnый palomnik. 2005. ISBN 978-5-94431-177-1. str. 136(rus.)
• William C. Brumfield, Ferapontovo: Medieval Treasure in the Russian North, članak časopisa Russia Now od 6. aprila 2010.

Spoljašnje veze

• Sve freske Ferapontovog manastira
• Službena stranica