Hronologija SFRJ jul 1990.

Hronološki pregled važnijih događaja vezanih za društveno-politička dešavanja u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji (SFRJ), kao i opšta politička, društvena, sportska i kulturna dešavanja koja su se dogodila u toku jula meseca 1990. godine.

← jun								Hronologija SFRJ tokom 1990.															avgust →
N	P	U	S	Č	P	S	N	P	U	S	Č	P	S	N	P	U	S	Č	P	S	N	P	U	S	Č	P	S	N	P	U
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31

Događaji[uredi | uredi izvor]

1. jul[uredi | uredi izvor]

Na teritoriji Socijalističke Republike Srbije 1. i 2. jula održan referendum sa pitanjem — Da li prihvatate da se prvo donese nov Ustav pa onda raspišu prvi višestranački izbori?. Na referendum je izašlo 78% od ukupnog biračkog tela, od kojih je 96,8% glasalo za, a referendum je bio bojkotovan od strane dela opozicije i kosovskih Albanaca. Srbija je bila jedina republika SFRJ koja je prvo donela Ustav, pa tek onda raspisala višepartijske izbore.

2. jul[uredi | uredi izvor]

Skupština Republike Slovenije usvojila Deklaraciju o punoj suverenosti države Republike Slovenije, na osnovu koje su republički zakoni i propisi dobili prednost nad saveznim.
U Prištini, na platou ispred zgrade pokrajinske skupštine, grupa od 14 albanskih delegata Skupštine SAP Kosovo izglasala Ustavnu dekleraciju kojom je proglašena Republika Kosovo, u sastavu SFRJ. Proglašenje nije priznala nijedna od republika SFRJ, kao nijedna druga država sveta. Ova nepriznata republika je 22. septembra 1991. proglasila nezavisnost, koju je jedino priznala Albanija. Tokom devedesetih godina, ova nepriznata država rukovodila je paralelnim albanskim institucijama na Kosovu i Metohiji, a zvanično je raspuštena 1. februara 2000. godine.^[1]

3. jul[uredi | uredi izvor]

U Zagrebu održan sastanak predsednika Predsedništva dr Borisava Jovića i ostalih članova Predsedništva SFRJ sa novoizabranim rukovodstvom SR Hrvatske — predsednikom Predsedništva SR Hrvatske, dr Franjom Tuđmanom i predsednikom Izvršnog veća SR Hrvatske, Stjepanom Mesićem (ovo je bio prvi zvanični susret Predsedništva SFRJ sa novim hrvatskim rukovodstvom).
U Kninu službenici SUP-a Knin uputili protestno pismo Ministarstvu unutrašnjih poslova Hrvatske i Saveznom sekretarijatu unutrašnjih poslova SFRJ u kome izjavljuju da ne žele da na kapama umesto zvezde petokrake nose novi hrvatski grb sa šahovnicom.

5. jul[uredi | uredi izvor]

Skupština SR Srbije donela Zakon o prestanku rada Skupštine SAP Kosovo i Izvršnog veća Skupštine SAP Kosovo kojim su ukinute nadležnosti i raspuštena Skupština i Izvršno veće Socijalističke Autonomne Pokrajine Kosovo. Prava i dužnosti pokrajinske skupštine i Izvršnog veća preuzeli su organi Izvršnog veća Skupštine SR Srbije (ovo je izazvalo novi talas nezadovoljstva pripadnika albanske nacionalne manjine). Predsedništvo SFRJ je na svojoj sednici, 11. jula, podržalo ove mere SR Srbije.
U Kninu održan sastanak između službenika SUP-a Knin i pomoćnika ministra unutrašnjih poslova Hrvatske Perice Jurića. Tokom sastanka ispred zgrade SUP-a, u kojoj je održavan sastanak, okupilo se više hiljada demonstranata, koji su dali podršku kninskim milicionerima u nameri da ne prihvate nove simbole Republike Hrvatske.

6. jul[uredi | uredi izvor]

U Kninu održan skup na kom su predstavnici 10 od 17 opština, u kojima je živelo pretežno srpsko stanovništvo, srpski zastupnici u Saboru SR Hrvatske i predstavnici Srpske demokratske stranke odbacili u potpunosti nacrt amandmana na Ustav SR Hrvatske, koje je 20. juna najavilo Predsedništvo SR Hrvatske na čelu sa Franjom Tuđmanom.

9. jul[uredi | uredi izvor]

U SAP Kosovo otpočeo masovni štrajk Albanaca zbog odluke Skupštine SR Srbije o ukidanju Skupštine i Izvršnog veća SAP Kosova.

12. jul[uredi | uredi izvor]

U Sarajevu osnovana Srpska demokratska stranka Bosne i Hercegovine (SDSBiH), čiji je predsednik bio Radovan Karadžić.

16. jul[uredi | uredi izvor]

U Beogradu, u „Sava centru“, od 16. do 18. jula, uz učešće 1.455 delegata otpočeo XII kongres Saveza komunista Srbije (SKS), koji je idućeg dana — 17. jula prerastao u Prvi osnivački kongres Socijalističke partije Srbije (SPS). Tada je došlo do ujedinjenja SK Srbije sa Socijalističkim savezom radnog naroda Srbije (SSRNS) u jedinstvenu političku partiju. Na Kongresu su usvojene Programske osnove i Statut partije i izabrani organi i funkcioneri partije — za predsednika partije izabran je Slobodan Milošević, predsednik Predsedništva SR Srbije; za potpredsednike: Radmila Anđelković, Bogdan Trifunović i Mihajlo Marković, a za generalnog sekretara Petar Škundrić.

17. jul[uredi | uredi izvor]

Skupština grada Titovo Velenje, a na predlog stranke Zeleni Slovenije, donela odluku o promeni naziva grada u Velenje (naziv Titovo Velenje grad je nosio od 10. oktobra 1981).^[2]

20. jul[uredi | uredi izvor]

U Beogradu Skupština Socijalističke Republike Srbije usvojila izmene izbornog zakona radi održavanja višestranačkih izbora čime je i zvanično uveden višepartijski sistem u Srbiji.

22. jul[uredi | uredi izvor]

U Vukovaru održan skup Srpske demokratske stranke na kom je predsednik stranke Jovan Rašković zahtevao dobijanje autonomije srpskog naroda u Hrvatskoj.

23. jul[uredi | uredi izvor]

U Beogradu umro Slobodan Glumac (1919—1990), novinar i jedan od osnivača lista Večernje novosti i njegov dugogodišnji urednik.

24. jul[uredi | uredi izvor]

U Sofiji na stadionu „Vasil Levski“ poznata jugoslovenska pevačica Lepa Brena održala koncert pred više od 100.000 ljudi. Ovo je bio najposećeniji koncert u Bugarskoj, čiji rekord u broju posetilaca nijedna muzička zvezda nije uspela da obori. Kuriozitet koncerta bio je način na koji je Lepa Brena stigla na stadion — na scenu se spustila iz helikoptera bivšeg bugarskog predsednika Todora Živkova.

25. jul[uredi | uredi izvor]

Sabor Socijalističke Republike Hrvatske, na predlog Predsedništva SR Hrvatske, izglasao izmenu amandmana od LXIV do LXXV u Ustavu SR Hrvatske kojima je iz naziva republike izbrisana reč „socijalistička“ i izmenjeni grb i zastava SR Hrvatske — čime su izostavljeni socijalistički simboli, a u upotrebu vraćen „istorijski hrvatski grb“ sa šahovnicom. Hrvatska je bila prva od republika SFRJ, koja je promenila državne simbole, a oni su bili privremeni i važili su do 21. decembra kada je donet Zakon o grbu, zastavi i himni Republike Hrvatske.
U Beogradu Skupština SFRJ usvojila Zakon o udruživanju građana u udruženja, društvene organizacije i političke organizacije koje se osnivaju na teritoriji Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.^[3] Ovim zakonom uveden je višepartijski sistem na federalnom nivou, ali savezni izbori nikada nisu održani, dok su poslanici u saveznom parlamentu delegirani iz republičkih i pokrajinskih skupština.
U Srbu, kod Gračaca održan Sabor Srba u Hrvatskoj kome je prisustvovalo oko 5.000 ljudi, među kojima predstavnici Srpske demokratske stranke i Srpske pravoslavne crkve. Na Saboru je usvojena Deklaracija o suverenosti i autonomiji srpskog naroda, kojom je za političkog predstavnika Srba u Hrvatskoj određen Srpski sabor, sa središtem u Srbu i Srpsko nacionalno vijeće (SNV) kao izvršni organ Sabora. Deklaracija je predviđala da SNV može raspisati referendum o pitanju statusa Srba u Hrvatskoj, kao i o drugim pitanjima koja se tiču autonomije i suvereniteta. Za predsednika Srpskog nacionalnog vijeća izabran je Milan Babić, dotadašnji predsednik Privremenog predsjedništva Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like.

29. jul[uredi | uredi izvor]

Na Kozari održan miting na kom je Ante Marković, predsednik Saveznog izvršnog veća, pred oko nekoliko desetina hiljada ljudi, objavio osnivanje sopstvene stranke — Saveza reformskih snaga Jugoslavije (SRSJ). Ovo je bila jedina partija, osnovana posle raspada SKJ, koja je delovala na području čitave Jugoslavije.
U Novom Pazaru, na gradskom stadionu u prisustvu oko 30.000 građana održana Osnivačka skupština Stranke demokratske akcije Sandžaka (SDA Sandžaka) na kojoj je za predsednika stranke izabran Sulejman Ugljanin, a za generalnog sekretara Rasim Ljajić.

31. jul[uredi | uredi izvor]

U Sarajevu Skupština Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine usvojila izmenu amandmana od LIX do LXXX na Ustav SR Bosne i Hercegovine čime je omogućeno održavanje prvih višepartijskih izbora.
U Srbu održana prva konstitutivna sednica Srpskog nacionalnog veća (SNV) na kojoj je doneta odluka o referendumu, kojim bi se potvrdila autonomija i suverenitet srpskog naroda u Hrvatskoj. Na istoj sednici za predsednika SNV izabran je dr Milan Babić, predsednik Skupštine opštine Knin.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Zatvorena vrata kosovske skupštine — Parlament na ulici”. arhiv.slobodnadalmacija.hr. Slobodna Dalmacija. 3. 7. 1990. str. 2.
^ „Na prijedlog stranke Zelenih: Velenje bez Titovog imena”. arhiv.slobodnadalmacija.hr. Slobodna Dalmacija. 19. 7. 1990. str. 2.
^ „Službeni list SFRJ 42/9,” (PDF). slvesnik.com.mk. n.d.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Hronologija 1990—1995. Banja Luka: Dokumentacioni centar Republike Srpske. 2002. COBISS.SR 71272457
Moderna srpska država 1804—2004 hronologija. Beograd: Istorijski arhiv Beograda. 2004. COBISS.SR 119075084
Bilić, Ivan (2005). „Kronologija raspada SFRJ i stvaranje Republike Hrvatske do 15. siječnja 1992.”. National security and the future. Zagreb: St. George Association / Udruga sv. Jurja. VI: 73—184.

[1] „Zatvorena vrata kosovske skupštine — Parlament na ulici”. arhiv.slobodnadalmacija.hr. Slobodna Dalmacija. 3. 7. 1990. str. 2.

[2] „Na prijedlog stranke Zelenih: Velenje bez Titovog imena”. arhiv.slobodnadalmacija.hr. Slobodna Dalmacija. 19. 7. 1990. str. 2.

[3] „Službeni list SFRJ 42/9,” (PDF). slvesnik.com.mk. n.d.

[1]

[2]

[3]

p r u Hronologija SFR Jugoslavije i Saveza komunista 1980—1992.
Hronologija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i Saveza komunista od 1980. do 1992.
1980.	Januar ’80 Februar ’80 Mart ’80 April ’80 Maj ’80 Jun ’80 Jul ’80 Avgust ’80 Septembar ’80 Oktobar ’80 Novembar ’80 Decembar ’80
1981.	Januar ’81 Februar ’81 Mart ’81 April ’81 Maj ’81 Jun ’81 Jul ’81 Avgust ’81 Septembar ’81 Oktobar ’81 Novembar ’81 Decembar ’81
1982.	Januar ’82 Februar ’82 Mart ’82 April ’82 Maj ’82 Jun ’82 Jul ’82 Avgust ’82 Septembar ’82 Oktobar ’82 Novembar ’82 Decembar ’82
1983.	Januar ’83 Februar ’83 Mart ’83 April ’83 Maj ’83 Jun ’83 Jul ’83 Avgust ’83 Septembar ’83 Oktobar ’83 Novembar ’83 Decembar ’83
1984.	Januar ’84 Februar ’84 Mart ’84 April ’84 Maj ’84 Jun ’84 Jul ’84 Avgust ’84 Septembar ’84 Oktobar ’84 Novembar ’84 Decembar ’84
1985.	Januar ’85 Februar ’85 Mart ’85 April ’85 Maj ’85 Jun ’85 Jul ’85 Avgust ’85 Septembar ’85 Oktobar ’85 Novembar ’85 Decembar ’85
1986.	Januar ’86 Februar ’86 Mart ’86 April ’86 Maj ’86 Jun ’86 Jul ’86 Avgust ’86 Septembar ’86 Oktobar ’86 Novembar ’86 Decembar ’86
1987.	Januar ’87 Februar ’87 Mart ’87 April ’87 Maj ’87 Jun ’87 Jul ’87 Avgust ’87 Septembar ’87 Oktobar ’87 Novembar ’87 Decembar ’87
1988.	Januar ’88 Februar ’88 Mart ’88 April ’88 Maj ’88 Jun ’88 Jul ’88 Avgust ’88 Septembar ’88 Oktobar ’88 Novembar ’88 Decembar ’88
1989.	Januar ’89 Februar ’89 Mart ’89 April ’89 Maj ’89 Jun ’89 Jul ’89 Avgust ’89 Septembar ’89 Oktobar ’89 Novembar ’89 Decembar ’89
1990.	Januar ’90 Februar ’90 Mart ’90 April ’90 Maj ’90 Jun ’90 Jul ’90 Avgust ’90 Septembar ’90 Oktobar ’90 Novembar ’90 Decembar ’90
1991.	Januar ’91 Februar ’91 Mart ’91 April ’91 Maj ’91 Jun ’91 Jul ’91 Avgust ’91 Septembar ’91 Oktobar ’91 Novembar ’91 Decembar ’91
1992.	Januar ’92 Februar ’92 Mart ’92 April ’92