Anglo-sovjetska invazija na Iran
 |
| Anglo-sovjetska invazija na Iran | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Drugog svetskog rata | |||||||||
 Mapa invazije | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 SSSR Ujedinjeno Kraljevstvo•  Britanska Indija•  Australija |
 Iran | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
|
Dmitrij Kozlov Sergej Trofimenko Edvard Kinan Vilijam Slim Arčibald Vejvel |
Reza Šah Pahlavi Ali Mansur Mohamed-Ali Forugi Golamali Bajandor Ahmad Nahdževan Mohamed Šahbahti | ||||||||
| Jačina | |||||||||
| 200.000[traži se izvor] | 126 – 200.000[traži se izvor] | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 62 mrtva |
• oko 800 mrtvih vojnika • oko 200 mrtvih civila | ||||||||
Anglo-sovjetska invazija na Iran (engl. Operation Countenance; rus. Операция Согласие) bila je invazija britanskih i sovjetskih jedinica na Iran za vreme Drugog svetskog rata. Trajala je od 25. avgusta do 17. septembra 1941. godine. Cilj invazije bio je da se obezbede iranska nalazišta nafte i uspostavi linija snabdevanja za Sovjetski Savez, koji je tada bio napadnut od nemačkog Vermahta.
Iako je Iran zvanično bio neutralna država, njegov vladar Reza Šah Pahlavi je bio prijateljski nastrojen prema silama Osovine te je odbijao savezničke zahteve za izgonom nemačkih državljana. Svrgnut je s vlasti tokom okupacije a na njegovo mesto je postavljen njegov sin Mohamed Reza Pahlavi. Invazija je ostala upamćena po relativno vrlo malom broju žrtava: manje od 1000 s iranske odnosno manje od 100 sa savezničke, s obzirom da je vladar uživao uglavnom negativnu reputaciju i iranska vojska nije mu bila lojalna.
Dana 29. januara 1942. sklopljen je anglo-sovjetsko-iranski sporazum kojim su se savezničke sile obavezale na poštovanje iranske nezavisnosti i teritorijalnog integriteta, odnosno na povlačenje trupa u roku od šest meseci nakon završetka Drugog svetskog rata, dok se Iran prema sporazumu obavezao da prepusti neograničenu upotrebu, nadzor i održavanje ključnih transportnih objekata u zemlji čime je stvoren tzv. persijski koridor.
Nakon kraja rata u Evropi britanske trupe su se povukle, dok su sovjetske na severozapadu zemlje odbile da to učine što je dovelo do Iranske krize.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
