Kneževo

Koordinate: 44° 29′ 24″ S; 17° 22′ 46″ I / 44.49013° S; 17.37940° I / 44.49013; 17.37940
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Kneževo (višeznačna odrednica).
Kneževo
Panorama Kneževa
Grb
Grb
Administrativni podaci
DržavaBosna i Hercegovina
EntitetRepublika Srpska
OpštinaKneževo
Osnovan1463. kao Skender Vakuf
Stanovništvo
 — 2013.Pad 3.749
Geografske karakteristike
Koordinate44° 29′ 24″ S; 17° 22′ 46″ I / 44.49013° S; 17.37940° I / 44.49013; 17.37940
Vremenska zonaUTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Aps. visina861 m
Kneževo na karti Bosne i Hercegovine
Kneževo
Kneževo
Kneževo na karti Bosne i Hercegovine
Ostali podaci
Poštanski broj78230
Pozivni broj051
Veb-sajtwww.opstinaknezevo.rs.ba/index.php

Kneževo (prije Skender-Vakuf) je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Republici Srpskoj, Bosna i Hercegovina. Nalazi se na obroncima planine Vlašić. Prije raspada Jugoslavije opština i grad nosili su ime Skender Vakuf. Narodna skupština Republike Srpske je 14. septembra 1992. godine donela odluku o promeni imena naselja i opštine u Kneževo (Sl. Glasnik RS 17/92). Prema preliminarnim podacima popisa stanovništva 2013. godine, u naseljenom mjestu Kneževo ukupno je popisano 3.749 lica, a u opštini Kneževo je popisano 9.793 stanovnika.[1]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Nalazi se 50 km jugoistočno od Banje Luke sa kojom je povezana magistralnim putem M-56. Sama opština zauzima površinu od 360 km², na kojoj je nastanjeno oko 10.000 stanovnika. Nalazi se na nadmorskoj visini od 864 metara i bogata je crnogoričnom i bjelogoričnom šumom.

Grad je okružen planinama Čemernicom i Rančom na zapadu, Vlašićem na jugu i Ježicom na sjeveroistoku. Ove planine su nepristupačne i obrasle gustom crnogoričnom i bjelogoričnom šumom.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Na području opštine Kneževo, nalazi se veliki broj stećaka, kamenih spomenika iz srednjovjekovne Bosne. Najpoznatiji su oni na Vukovoj baštini, nedaleko od grada. Iz XVII i XVIII vijeka nalazimo veći broj drvenih crkava, zanimljive, lokalne arhitekture. Najpoznatije su one u Javoranima (Sv. Nikole) i u Imljanima (Sv. Ilije), koje je zavod za zaštitu spomenika kulture BiH uknjižio kao kulturnu baštinu. U Crkvi Svetog Ilije u Imljanima čuva se vrijedna relikvija, poznata kao đedovski štap, za koju lokalno stanovništvo vjeruje da je štap svetitelja po kome je crkva dobila ime.

Kneževo je osnovano u isto vrijeme kada i Prusac 1463. godine. Osnivačem se smatra Ali-dedo Skender, po kojem je grad i dobio prijašnji naziv. U Kneževu se nalazila jedna od najstarijih džamija u Bosni i Hercegovini, džamija Ali-dede Skendera, poznata kao Stara džamija, jedina džamija na Balkanu koja je u unutrašnjosti sadržavala kabur. Džamiju su zajedno s drugom skendervakufskom džamijom poznatom kao Nova džamija, početkom rata 1992. godine, srušile paravojne formacije. Nakon toga vlast u Skender Vakufu mijenja ime grada i opštine u Kneževo. Prije raspada Jugoslavije i rata u BiH Kneževo se zvalo Skender Vakuf. Nakon Dejtonskog sporazuma, pretežno hrvatska mjesta južno od rijeke Ugar su obrazovala opštinu Dobretići, u sastavu Federacije Bosne i Hercegovine.

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

U opštini Kneževo se nalazi osnovna škola „Dositej Obradović“, koja je prije rata u BiH nosila naziv „Luka Radetić“ i Srednjoškolski centar „Jovan Dučić“, koji je nosio naziv „Đuro Pucar Stari“. U većim selima takođe se nalaze područne osnovne škole. U centru opštine se nalazi gradska biblioteka Narodna biblioteka Kneževo.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Većinu stanovništva opštine čine Srbi pravoslavne vjeroispovijesti.

Nacionalnost[2] 2013. 1991. 1981. 1971.
Srbi 3.278 (87,44%) 2.484 (66,08%) 1.491 (51,23%) 723 (42,83%)
Muslimani [a] 425 (11,34%) 1.063 (28,27%) 1.118 (38,41%) 923 (54,68%)
Jugosloveni [b] ― 111 (2,95%) 205 (7,04%) 5 (0,29%)
Hrvati 10 (0,27%) 42 (1,11%) 45 (1,54%) 17 (1,00%)
ostali i nepoznato 36 (0,95%) 59 (1,56%) 51 (1,75%) 20 (1,18%)
Ukupno 3.749 3.759 2.910 1.688
Demografija[2]
Godina Stanovnika
1879. 7.742
1885. 8.108
1895. 8.910
1948. 2.931
1953. 7.100
1961. 992
1971. 1.688
1981. 2.910
1991. 3.759
2013. 3.749

Stanovništvo po opštinama Sreza Kotor Varoš, 1953.[3][uredi | uredi izvor]

Popisno područje Ukupno Srbi Hrvati Slovenci Makedonci Crnogorci Jugosloveni
neopredijeljeni 		Česi Poljaci Rusini
— Ukrajinci 		Ostali Sloveni Ostali nesloveni
SREZ KOTOR VAROŠ 37.898 25.008 6.485 4 4 10 6.375 2 – 2 – 8
Kotor Varoš 4.715 805 2.640 2 3 6 1.253 1 – 1 – 4
Maslovare 4.574 3.966 8 – – – 600 – – – – –
Previle 4.576 3.537 696 – – – 342 – – – – 1
Skender Vakuf 7.100 6.566 16 – – – 518 – – – – –
Šiprage 7.746 6.036 24 1 1 – 1.682 – – – – 2
Vrbanjci 4.919 1.678 1.728 1 – 4 1.505 1 – 1 – 1
Zabrđe 4.268 2.420 1.373 – – – 475 – – – – –

Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]

Galerija slika[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

Vikizvornik ima izvorni tekst povezan sa člankom Zakon o promjeni naziva naseljenog mjesta Skender Vakuf i opštine Skender Vakuf u Kneževo.
  1. ^ ,Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 na teritoriji Republike Srpske — Preliminarni rezultati, Republički zavod za statistiku, Banja Luka, 2013.
  2. ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
  3. ^ http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1953/pdf/G19534001.pdf.
  1. ^ Za sadašnji status Muslimana vidi članak Muslimani.
  2. ^ Za sadašnji status Jugoslovena vidi članak Jugosloveni.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  • Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.“, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kneževo na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кнежево&oldid=27737376”