Портал:Opština Batočina/Izabrani članci 1 arhiva
Januar
Izabrano naselje
Badnjevac je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 1084 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 1165 stanovnika).
Badnjevac se nalazi na 151 metar nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 08′ 12" severno i 21° 00′ 04" istočno. Nalazi se u zapadnom delu opštinske teritorije. Kroz selo protiče reka Lepenica. Veći deo naselja smešten je na levoj obali Lepenice.
Kroz Badnjevac prolazi železnička pruga Lapovo - Kragujevac - Kraljevo. Nalazi se na dva kilometra od magistralnog puta Batočina - Kragujevac - Kraljevo - Čačak.
U Badnjevcu postoje nalazišta iz doba neolita. Takođe u selu se nalaze i nalazišta iz bronzanog doba.
Badnjevac je u austrijskom popisu iz 1718. godine označen kao pusto selo, pod nazivom Bače. U turskom popisu 1739/41. godine selo se zove Badnjevac što znači da je to ime dobilo u toku austrijske okupacije i da je od Bačeva postao Badnjevac. Badnjevac se brzo naseljavao, broj kuća je rastao i kada je knez Miloš Obrenović počeo da organizuje opštine u oslobođenoj Srbiji, selo je dobilo svoju opštinu, uključujući u njoj Nikšić i Žirovnicu.
Februar
Izabrano naselje
Batočina je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 5804 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 5574 stanovnika).
Batočina se nalazi na 102 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 09′ 08" severno i 21° 04′ 32" istočno. Nalazi se na oko 110 kilometara od Beograda, 120 km od Niša i 26 km od Kragujevca. Kroz Batočinu protiče reka Lepenica.
Kroz Batočinu prolazi magistralni put Batočina-Kragujevac-Kraljevo-Čačak i železnička pruga Lapovo-Kragujevac-Kraljevo.
Batočina se prvi put pominje u prvom turskom popisu 1476. godine. Čuveni turski putopisac Evlija Čelebija kaže da je osnivač Batočine smederevski beg Gazi Bali. U popisu iz 1476. godine, Batočina ima 25 kuća, a krajem dvadesetih godina šesnaestog veka ima 66 kuća. Šezdesetih godina broj muslimanskih kuća se penje na dvanaest dok je hrišćanskih samo pet. U ovom periodu sa porastom muslimanskog stanovništva sagrađena je i džamija. Sinan paša je 1593. godine proglasio za palanku.
Mart
Izabrano naselje
Brzan je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 1754 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 2073 stanovnika).
Mesto se pod prvi put pominje 1516. godine pod imenom Grabovac.
Brzan se nalazi na 105 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 06′ 33" severno i 21° 07′ 60" istočno. Od Batočine je udaljen oko 6 km, od Kragujevca oko 35 km i od Beograda oko 105 km. Kroz Brzan protiče reka Velika Morava.
Nalazi se na koridoru 10 i železničkoj pruzi Beograd-Niš-Skoplje.
Prvi naziv sela bio je Grabovac. Već 1516. zna se da je imao šest kuća, a dvadeset godina kasnije 36 kuća. Današnji naziv selo je dobilo po porodici Ljutić koja se doselila sa Kosova iz sela Brzanci. Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. Brzan je imao 136. domaćinstva sa 322 haračke glave. Crkva brvnara je sagrađena 1822. godine. Prvu školu Brzan dobija 1840. Najviše stanovnika Brzan je imao 1910. godine, a najviše kuća je imao 1971., ukupno 853.
April
Izabrano naselje
Gradac je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 206 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 245 stanovnika).
Gradac se nalazi na 176 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 08′ 30" severno i 21° 01′ 22" istočno. Nalazi se na oko 5 km od Batočine, 26 km od Kragujevca i 120 km od Beograda. Kroz selo protiče reka Lepenica.
Kroz Gradac prolazi magistralni put Batočina-Kragujevac-Kraljevo-Čačak i železnička pruga Lapovo-Kragujevac-Kraljevo.
Kod Graca, u pećini ispod Jerininog brda otkriveno je jedno vrlo značajno paleolitsko nalazište. Sudeći po kostima koje su pronađene, kao i alatkama od kamena, ljudi ovog naselja su bili nomadi i bavili su se lovom na životinje. Takođe se mora značajno uzeti i vinčansko naselje takođe u Gracu. Otkrivene su keramika, kamene sekire i oruđe od kamena. U ovom selu ovog puta na brdu Straževica pronađena je neolitska sekira od zelenog kamena.
Maj
Izabrano naselje
Gornja Batočina je nekadašnje samostalno naselje, a danas deo naselja Batočina.
Mesto se pominje u prvom turskom popisu 1476/78. godine pod nazivom Turčin. Prema ovom popisu Turčin je imao 9 kuća i jednu srušenu vodenicu. Seoba Srba 1690. godine ostavila je pusta sela u ataru današnje batočinske opštine. Turski popis 1739/41. godine nam donosi podatke da je bila živa samo Batočina sa 80 turskih i 11 srpskih kuća. Takođe je naglašeno da Batočinci obrađuju puste njive u Turčinu i Badnjevcu.
U spisku se pominje i manastir posvećen Svetom Nikoli koji se nalazio u selu. Manastir se prvi put pominje u turskim popisima 1476, kao manastir Vavedenje. Sredinom XVI je nenastanjen. Po legendi ovaj manastir se zvao Surčinak.
Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. Turčin je imao 9. domaćinstva sa 21 haračkom glavom. Kad je 12. jula 1895. godine ukazom Turčin promenio ime u Gornju Batočinu mesto je dobilo svoj današnji opseg. Kao takvo je 1898. godine priključeno kragujevačkom srezu. Selo je oduvek bilo u sastavu opštine Batočina, osim u periodu od 1875-1878 kada je imalo svoju opštinu.
Jun
Izabrano naselje
Dobrovodica je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 381 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 420 stanovnika).
Dobrovodica se nalazi na 155 metar nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 07′ 06" severno i 21° 03′ 28" istočno. Od Batočine je udaljena 4 km, od Kragujevca oko 30 km i od Beograda 115 km. Nalazi se na četiri kilometra od magistralnog puta Batočina - Kragujevac - Kraljevo - Čačak.
Dobrovodica se pominje u prvom turskom popisu 1476/78. godine, U ovom popisu je zabeleženo da je selo imalo 21 kuću, a u popisu 1520. godine, Dobrovodica je imala oko 60 kuća. Muslimana nije bilo. Ovaj broj kuća se nije dugo održao, jer već kroz 15 godina nalazimo samo trećinu. Stanovnišvo Dobrovodice je uz Batočinu i Topolu (današnji Crni Kao) primilo obavezu da daju derbendžije, tj. da budu čuvari bezbednosti na drumovima. Za ove usluge sela su imale znatne povlastice pri određivanju poreza. Selo je napušteno kada su u ove krajeve došli Austrijanci početkom osamnaestog veka.
U Prvom srpskom ustanku prilikom oslobađanja ovih krajeva, u Bici kod Batočine Karađorđe je na Kijevačkom potoku između Kijeva i Dobrovodice pobedio Turke. U okršaju je palo oko četristo Turaka. U bici su poginuli i Musein Ganić i Jusuf-aga Klimentić.
Jul
Izabrano naselje
.jpg)
Žirovnica je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 742 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 830 stanovnika).
Žirovnica se nalazi na 211 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 07′ 01" severno i 21° 01′ 29" istočno. Nalazi se na oko 7 km od Batočine, 20 km od Kragujevca i 110 km od Beograda.
Kroz selo prolazi magistralni put Batočina-Kragujevac-Kraljevo-Čačak.
U Žirovnici je pronađeno nalazište iz bronzanog doba. Potiče najverovatnije iz trako-kimerskog perioda. Nalaz od devet naočarastih fibula, spirelno uvijene narukvice, dve ogrlice, dve ukrasne ploče se vezuje za grob nekog uglednog domoroca.
Žirovnica je preživela antičko doba i srednji vek, ali se ipak ugasila krajem XVII veka. U turskom popisu 1739/41 selo se ne pominje. Selo je dobilo naziv po žirištu koje je bilo poznato u ovom kraju. Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. Žirovnica je imala 29. domaćinstva sa 76 haračkih glava.
Avgust
Izabrano naselje
Kijevo je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 482 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 549 stanovnika).
Milatovac se nalazi na 187 metar nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 05′ 32" severno i 21° 04′ 23" istočno. Nalazi se na 7 km od Batočine, oko 30 km od Kragujevca i oko 130 km od Beograda. Kroz selo protiče Kijevački potok. Nalazi se na sedam kilometra od magistralnog puta Batočina - Kragujevac - Kraljevo - Čačak.
U turskom popisu sela iz 1739/1741. Kijevo se pominje kao pusto selo pod nazivom Gornje Kijevo što jasno pokazuje da je selo postojalo i ranije. Selo je napušteno kada su u ove krajeve došli Austrijanci. U XVIII veku selo je ponovo oživelo pa je već u Kočinoj krajini imalo učesnika.
U Prvom srpskom ustanku prilikom oslobađanja ovih krajeva, u Bici kod Batočine Karađorđe je na Kijevačkom potoku između Kijeva i Dobrovodice pobedio Turke. U okršaju je palo oko četristo Turaka. U bici su poginuli i Musein Ganić i Jusuf-aga Klimentić.
Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. Batočina je imala 15. domaćinstva sa 40 haračkih glava. Posle oslobođenja Kijevo je do 1874. zajedno sa Dobrovodicom i Žirovnicom činio istu opštinu. Prvo je sedište bilo u Dobrovodici, a zatim u Kijevu. Zbog višegodišnjeg sukoba došlo je do razilaženja.
Septembar
Izabrano naselje
Milatovac je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 555 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 584 stanovnika).
Milatovac se nalazi na 141 metar nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 06′ 60" severno i 20° 58′ 60" istočno. Nalazi se na oko 10 km od Batočine, 15 km od Kragujevca i 130 km od Beograda. Kroz selo protiče reka Lepenica.
Kroz Milatovac prolazi železnička pruga Lapovo - Kragujevac - Kraljevo. Nalazi se na dva kilometra od magistralnog puta Batočina - Kragujevac - Kraljevo - Čačak.
U Milatovcu se nalaze dva lokaliteta iz antičkog perioda, lokalitet Crkvine i lokalitet Polje. Početkom devedesetih godina na lokalitetu Polje izrvšena su sondažna istraživanja. Prilikom istraživanja utvrđeno je da se na pomenutom lokalitetu nalaze ostaci vile rustike.
Oktobar
Izabrano naselje
.jpg)
Nikšić je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 176 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 148 stanovnika).
Nikšić se nalazi na 209 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 05′ 57" severno i 21° 01′ 10" istočno. Nalazi se na oko 10 km od Batočine, 15 km od Kragujevca i 110 km od Beograda.
Kroz selo prolazi magistralni put Batočina-Kragujevac-Kraljevo-Čačak.
Nikšić je postojao pre Velike seobe Srba 1690. godine, jer se u turskom popisu 1739/41. godine nalazi među pustim selima. Nakon oslobođenja od Turaka uglavnom je bio u sastavu badnjevačke opštine. Kmet sela 1831. je bio Panta Jovanović. Zbog nesuglasica koje su počele da izbijaju nakon 1880. godine između Nikšića i Badnjevca, Nikšić je zatražio da napusti badnjevačku opštinu. To je i učinjeno 1885. godine, pa je Nikšić prišao žirovničkoj opštini.
Novembar
Izabrano naselje
Prnjavor je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 166 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 186 stanovnika).
Prnjavor se nalazi na 239 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 07′ 01" severno i 21° 01′ 29" istočno. Nalazi se na oko 9 km od Batočine, 15 km od Kragujevca i 115 km od Beograda.
Kroz selo prolazi magistralni put Batočina-Kragujevac-Kraljevo-Čačak.
Prvobitan naziv sela je bio Grnčarica, prema istoimenom manastiru, čiji je posed Prnjavor bio. Selo najverovatnije postoji od kad postoji i manastir. U turskom popisu 1739/41. godine nalazi među pustim selima. Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. selo je imalo 6. domaćinstva sa 18 haračkih glava. Godine 1820. prvi put se pominje pod sadašnjim imenom.
Decembar
Izabrano naselje
Crni Kao je naselje u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 446 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 492 stanovnika).
Crni Kao se nalazi na 179 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 10′ 19" severno i 21° 02′ 09" istočno. Nalazi se na oko 5 km od Batočine, 30 km od Kragujevca i 130 km od Beograda.
Kroz Crni Kao prolazi put koji povezuje Batočinu sa Račom.
Na teritoriji Crnog Kala pronađeni su predmeti iz doba neolita. Takođe u selu su pronađeni nalazi iz vremena kada su na ovim prostorima vladali Rimljani.
Na mestu Crnog Kala je nekada bilo naselje Topola. Topolci su osiguravali carski put kao derbendžije. Krajem šesnaestog veka u selu je bilo jedanaest kuća. Ne zna se tačno kada se izgubila Topola i kada se umesto nje pojavio Crni Kao.