Crkvena biblioteka „Jovan Bovan” u Ljubinju
| Crkvena biblioteka „Jovan Bovan” pri hramu Rođenja Presvete Bogorodice u Ljubinju | |
| Lokacija | Ljubinje Republika Srpska |
|---|---|
| Vrsta | biblioteka vjerske zajednice |
Crkvena biblioteka „Jovan Bovan” pri hramu Rođenja Presvete Bogorodice u Ljubinju je crkvena i javna biblioteka, koja funkcioniše u sastavu crkvene opštine ljubinjske. Biblioteka se nalazi pri hramu Rođenja Presvete Bogorodice, i spada u red starijih crkvenih biblioteka u Republici Srpskoj. Biblioteka je nekada imala bogat knjižni fundus, da bi 1941. godine ustaše u potpunosti spalile biblioteku i svu knjižnju građu. Biblioteka je smještena u Svetosavskom domu u Ljubinju, a intenzivna obnova knjižnog fonda je započela 2018. godine, zajedno sa obnovom ljubinjskog hrama. Iako je Ljubinje jedna od najmanjih opština Republike Srpske,pored narodne biblioteke „Dr Ljubo Mihić” posjeduje i biblioteku najstarijih i najdragocjenijih knjiga u istočnoj Hercegovini, koju sabira ljubinjski paroh Aleksandar Kojović.
Danas biblioteka nosi ime Jovana Bovana, znamenitog Ljubinjca i osnivača Srpske škole u Šibeniku. Biblioteka još uvijek nije zvanično otvorena, jer se još uvijek radi na prikupljanju knjižne građe i njene katalogizacije.
Istorijat
[uredi | uredi izvor]Prije Drugog svjetskog rata u Ljubinju je postojala crkvena biblioteka sa veoma značajnim knjižnim fundusom. Ovu biblioteku su ustaše zapalile 1941. Biblioteka je i tada slovila za bogatu i raritetnu, pa su neke knjige spašene zahvaljujući ljudima koji su, idući tada u zbjeg, sa sobom nosili i knjige koje su uspjeli spasiti iz plamena, rizikujući svoje živote. U zbjegove u planinu Iliju kod Ljubinja nosili su sa sobom i te knjige, među kojim je njih tridesetak koje datiraju vijekovima unazad, a dobar dio njih se odnosi na matične knjige i domovnike, u koje su unošeni rođeni, kršteni, vjenčani i umrli, ali je sačuvano i dosta liturgijskih, starih knjiga. U vremenu socijalističke Jugoslavije, ljubinjska crkvena biblioteka nije imala javni karakter, već se mali broj preostalih knjiga nalazio u depoima parohijskog doma. Uporedo sa konzervatorskim radovima i rekonstrukcijom ljubinjskog hrama posvećenog Rođenju Presvete Bogorodice, ljubinjski paroh Aleksandar Kojović pokrenuo je akciju obnove nekadašnjeg centra duhovnosti u ljubinjskom kraju, bivše parohijske biblioteke.[1]
Knjižni fond
[uredi | uredi izvor]Iako trenutno malog obima, knjižna građa crkvene biblioteke u Ljubinju je od izuzetnog značaja, jer se u njenom fundusu nalaze veoma stara i rijetka izdanja. Među knjigama se nalazi fototipsko Četverojevanđelja, rađeno za cara Dušana Silnog, a prepisao ga je Nikola Stanojević. Original ovog djela se čuva na Svetoj Gori. Pored dijela nastalih u prepisivačkim školama, u fundusu biblioteke nalaze se i štampana izdanja, pa je iz štamparije u Veneciji Jerulima Zagorovića 1580. godine izašao stari „Služavnik”, koji je u Ljubinju sačuvan u cijelosti i ova je knjiga jedna od najstarijih na prostoru istočne Hercegovine. Od značajnih dokumenata, tu se nalazi i „Propovijed” iz godine 1780. sveštenika Miloša Ivanovića,koja je, ponovo vijekovima kasnije, prevedena i objavljena u „Glasniku Ljubinja“ kao jedno od najstarijih pisanih djela ovoga kraja, ako se izuzmu napisi na stećcima. Biblioteka posjeduje i „Jevanđelje carice Katarine“ iz 1793. godine, knjigu na ruskoslovenskom jeziku, jer nakon turskog porobljavanja nije postojala mogućnost štampanja knjiga na srpskoslovenskom jeziku, a u Ljubinje ju je donio izvjesni Stefan Vučetić i pripadala je staroj ljubinjskoj biblioteci. Tu je i prvo moderno izdanje Svetog pisma štampanog na pismu Vukove reforme i to iste one godine kada je reforma usvojena, 1868, zatim i jedan poklon stare Biblije na švedskom jeziku, kao i mnoga druga djela kako teološke tako i svjetovne tematike.[2] Biblioteka u svome vlasništvu ima i prvo Sveto pismo koje je štampano na prvoj modernoj srpskoj azbuci. Ovo Sveto pismo, štampano na modernoj ćirilici, nastalo 1868. godine, kada je zvanično i pobijedila Vukova reforma, odnosno, četiri godine nakon smrti Vuka Stefanovića Karadžića.
Matične su knjige odnesene u Zavod za restauraciju u Srbiju, gdje je izvršena njihova detaljna obnova, ali se nastavlja raditi i na zaštiti drugih knjiga i povremenoj restauraciji. Biblioteka trenutno broji oko 1.000 naslova i to ne samo crkvenih i molitvenih knjiga, već i beletristike i ostalih izdanja, ali je još u fazi prikupljanja knjižne građe.[3]
Obnova biblioteke
[uredi | uredi izvor]Na dan 21. septembra 2018. godine kada ljubinjski hram obilježava krsnu slavu, Rođenje Presvete Bogorodice, zvanično je otpočela akcija obnove knjižnog fonda, ove, nekada veoma značajne biblioteke u istočnoj Hercegovini.[4]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Ljubinjski paroh Saša Kojović prikuplja knjige i čuva kulturno blago.”. Slobodna Hercegovina. Pristupljeno 04. 01. 2019.
- ^ „Ljubinjski paroh Saša Kojović prikuplja knjige i spasava kulturno blago.”. Nezavisne novine. Pristupljeno 04. 01. 2019.
- ^ „Ljubinjski paroh Saša Kojović obnavlja parohijsku biblioteku.”. Radio Trebinje. Pristupljeno 04. 01. 2019.
- ^ „Darujmo knjigu crkvenoj biblioteci u Ljubinju.”. Slobodna Hercegovina. Pristupljeno 04. 01. 2019.