Tampere

Tampere fin. Tampere / šved. Tammerfors
Središte Tamperea
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Finska
Okrug	Pirkanska zemlja
Osnovan	1779.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2012.	215.168
— gustina	312,02 st./km2
Urbano područje	292.288
Geografske karakteristike
Koordinate	61° 29′ 54″ S; 23° 45′ 06″ I
Aps. visina	77-120 m
Površina	689,59 km2
Tampere Tampere na karti Finske
Pozivni broj	+358 (0)3
Veb-sajt
www.tampere.fi

Tampere (fin. Tampere, šved. Tammerfors) je drugi po veličini grad u Finskoj i središte središnjeg dela države. Tampere je takođe sedište okruga Pirkanska zemlja, gde čini jednu opština.

Šire područje Tamperea broji blizu 300 hiljada ljudi. U samom gradu živi oko 215 hiljada stanovnika .

Poreklo naziva

Poreklo naziva Tamperea nije pouzdano utvrđeno. Obrazloženja su uglavnom vezana za prirodno okruženje. Po prvim izvorima naziv je izveden od švedske reči damber, u značenju brana za vodenicu. Po drugim izvorima, poreklo naziva je vezano za švedski izraz þambr, u značenju debeli trbuh i odnosi se na brzake. Po trećim, naziv je izveden od finske reči tammi, u značenju hrast.

Geografija

Grad Tampere se nalazi u središnjem delu Finske. Od glavnog grada države, Helsinkija, grad je udaljen 180 km severno. Tampere je najseverniji veći grad u EU, koji nije primorski, već se nalazi u unutrašnjosti.

Reljef: Tampere se smestio u unutrašnjosti Skandinavije, u istorijskoj oblasti Pirkanska zemlja. Područje grada je ravničarsko do brežuljkasto, a nadmorska visina se kreće 77-120 m.

Klima u Tampereu je oštra kontinentalna na prelazu ka subpolarnoj klimi. Stoga su zime oštre i duge, a leta sveža.

Vode: Tampere se razvio na brzacima između jezera Nasirjarvi i Pihajarvi. Pošto se ta dva jezera razlikuju u nivou za 18 metara kratka reka Tamerkoski između njih predstavljala je oduvek značajan izvor energije, a u novije vreme za proizvodnju struje. Ona je nekada bila poznata po brzacima.

Istorija

Područje Tamperea bilo je naseljeno već u vreme kasne praistorije.

Tampere je osnovao kralj Gustav III od Švedske 1775. kao trgovačko mesto oko reke Tamerkoski, a 1779. je dobio zvanje grada. U to vreme Tampere je bio mali gradić. Međutim, u 19. veku, kada je grad pripao Ruskom carstvu, je izrastao u veliki trgovačko i privredno središte. U drugoj polovini 19. veka Tampere je predstavljao pola finske industrije. Industrijski značaj grada, posebno na polju tekstilne industrije, u 19. i 20. veku daje mu naziv „Mančester severa“.

Shodno značaju grada, Tampere je bio središte značajnih političkih događaja. Posle generalnog štrajka u gradu 1905. Finci su dobili veća prava od ruskog cara. Finska je dobila 1918. nezavisnost. Za vreme građanskog rata u Finskoj (28. januar - 15. maj 1918) Tampere je bio utvrđenje „crvenih“. „Beli“ su zauzeli Tampere 6. aprila 1918. i zarobili su 10.000 „crvenih“.

Posle Drugog svetskog rata Tampere se razvio u savremeni grad. Posleratni razvoj Tamperea video se najviše kroz širenje grada i osnivanje predgrađa. Raniju industriju danas je uglavnom zameo sektor informacionih tehnologija i telekomunikacija, kao „privredna uzdanica“ grada.

Stanovništvo

Pogled na središte grada i reku Tamerkoski

Prema proceni, u Tampereu je 2011. živelo 215.168 stanovnika. U širem gradskom području živelo je blizu 300 hiljada stanovnika 2012. godine.

Kretanje broja stanovnika

1990.	2000.	2012.
172.560	195.468	215.168

Etnički i jezički sastav: Tampere je, za razliku od priobalnih Helsinkija i Turkua, oduvek bio naseljen Fincima. Poslednjih decenija, sa jačanjem useljavanja u Finsku, stanovništvo grada je postalo šarolikije. Po poslednjim podacima preovlađuju etnički Finci (94,9%), prisutni su i Šveđani (0,5%), dok su ostalo useljenici. Od novijih useljenika posebno su brojni Rusi.

Privreda

Tampere je bio poznat po tekstilnoj i metalnoj industriji. Tokom 1990-ih godina industrija je zamenjena sa telekomunikacionom industrijom i informacionim tehnologijama. Tehnološki centar „Hermija“ u četvrti Hervanta sedište je mnogih preduzeća novih tehnologija.

Obrazovanje

U Tampereu postoje dva univerziteta: Univerzitet u Tampereu i Tamperski politehnički univerzitet. Oba su smeštena u četvrti Hervanta. Svaki univerzitet ima oko 10.000 studenata.

Partnerski gradovi

• Linc
• Brašov
• Trondhejm
• Esen
• Miškolc
• Lođ
• Kaunas
• Kemnic
• Klaksvik
• Leon
• Mvanza
• Tartu City
• Kijev
• Koupavogir
• Nižnji Novgorod
• Norćeping
• Odense
• Olomouc
• Sankt Peterburg
• Norrköping Municipality

Galerija

• 
  Gradska kuća Tamperea
• 
  Glavna luteranska crkva
• 
  Središnji gradski trg, Keskustori
• 
  Gradsko priobalje
• 
  Ruska pravoslavna crkva u Tampereu
• 
  priobalje uz reku Tamerkoski
• 
  Gradsko pozorište
• 
  Glavna gradska ulica, Hemenkatu

Literatura

• CITY POPULATION - Finska

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Lenjinov muzej
• Veb-kamere iz okoline grada Tampere