Babin Most

Koordinate: 42° 44′ 35″ S; 21° 04′ 43″ I / 42.7431531° S; 21.0785144° I / 42.7431531; 21.0785144
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Babin Most
Crkva pokrova Svete Bogorodice
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaKosovo i Metohija
Upravni okrugKosovski
OpštinaObilić
Stanovništvo
 — 2011.392
Geografske karakteristike
Koordinate42° 44′ 35″ S; 21° 04′ 43″ I / 42.7431531° S; 21.0785144° I / 42.7431531; 21.0785144
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina521 m
Babin Most na karti Srbije
Babin Most
Babin Most
Babin Most na karti Srbije
Ostali podaci
Registarska oznakaPR

Babin Most (alb. Babimoc) je naseljeno mesto u opštini Obilić na Kosovu i Metohiji. Nalazi se na kilometar i po severoistočno od reke Lab, sa desne strane puta Priština—Kosovska Mitrovica, u podnožju Kopaonika. Zbijenog je tipa, ima osmogodišnju školu i pravoslavnu crkvu. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Babin Most površine 803 ha.

Prošlost sela[uredi | uredi izvor]

Porušena kuća Živorada Igića ispred Babinog Mosta

Pominje se u turskom popisu Oblasti Brankovića 1455. godine kao Babinos sa 33 srpske kuće i popom Radivojem. Benedikt Kuripešić, austrijski putopisac, na putu iz Carigrada prenoćio je 13. januara 1530. godine u selu „Babinos na Kosovu polju“. Zabeleženo je više Srba priložnika iz ovoga mesta u Devičkom katastihu između 1779. i 1789. godine.

Crkva Bogorodičinog pokrova podignuta je na osnovama stare crkve-mauzoleja koju je, po predanju, posle Kosovske bitke izgradila kneginja Milica nad moštima izginulih junaka. Pokrenuta je 1925. godine akcija skupljanja priloga za gradnju hrama.[1] Od te stare crkve bio je ostao deo oltarskog prostora, pa su meštani 1927. godine dogradili hram. Godine 1984. dozidan je novi oltarski prostor u koji je uklopljen stari. Pored stare crkve-mauzoleja sa moštima kosovskih junaka, posle Prvog svetskog rata sahranjene su kosti srpskih ratnika koji su oslobodili Kosovo 1912, odnosno 1918. godine.

Babin Most je 1924. bio "jedna od najvećih i najuređenijih kolonija na Kosovu". Dve godine ranije tu su bile dve-tri bedne kućice na brzinu podignute, a ostali naseljenici su bili u mračnim i vlažnim zemunicama. Pored seoske škole je bila mehana; to su bile dve najimpozantnije zgrade u mestu. Naseljenici su bili iz Srema i Crne Gore.[2]

Pred crkvom i parohijskim domom je 1989. godine postavljena mermerna Trpeza kneza Lazara, na mestu na kome se pretpostavlja da je bila Kneževa večera uoči Kosovske bitke 1389. godine. Većina srpskog stanovništva je nakon 1999. godine ostala bez posla, samo je Elektroprivreda iz Obilića otpustila 450 radnika iz ovog mesta, što samo ubrzava njihovo iseljavanje.

Albanci su imali svoje narodne skupštine kod groba (turbeta) sultana Murata u Babinom Mostu.[3] (turbe je pored sela Lazarevo).

Naselje danas[uredi | uredi izvor]

U Babinom Mostu se nalazi Osnovna škola „Milan Rakić“, sa oko stotinak đaka, ambulanta za primarnu zdravstvenu zaštitu i nekoliko prodavnica. Seoski putevi su asfaltirani.[4] Selo ima još oko 120 domaćinstava.[5] Deo Srba meštana bavi se poljoprivredom, a višak proizvoda prodaju. Imaju plodno zemljište i dosta prinosa, proizvode se: žitarice, voće, povrće. Imaju problema sa organizovanim otkupom proizvoda. Jedina dostupna tržišta su severni deo Kosovske Mitrovice i Gračanica.[4]

Od 1999. godine srpski deo Babinog Mosta, odvojen je od puta Kosovska Mitrovica—Priština, visokim betonskim zidom, koji su tada postavili norveški pripadnici KFOR-a, kako bi zaštitili svoj punkt i meštane od rafala automatskog oružja ispaljivanih od strane uniformisanih lica i civila, koji su se na taj način zabavljali dok su kolima prolazili pored sela.[5]

Poreklo stanovništva po rodovima[uredi | uredi izvor]

Podaci o poreklu stanovništva iz 1935. godine.[6]

Srpski rodovi

  • Đokići (12 kuća, Sv. Đorđe Alimpije). Iz Kaludre u Toplici, odakle su izbegli „od krvi“, doselili se u kosovsko selo Bariljevo. Tu su, pored Srba, zatekli i Arbanase, pa se, zbog svađe s njima, isele u Babin Most oko 1800. Pojasevi u 1935. od preseljenja iz Bariljeva: Đoka, Živko, Laza, Stanko, Bogdan (48 g.). Osnivači su sela.
  • Kovačani (2 k., Sv. Vrači). Doselili se iz Kovačice (Kopaonička Šalja) odmah za Đokićima.
  • Boškovići (8 k., Sv. Andreja). Povukli su se iz Borčana (Kopaonik, severno od Šalje) „u Karađorđevo vreme“, jer su Arbanasi na planini, zbog bune u Srbiji, činili veliki zulum. – Pri doseljenju su u selu zatekli Đokiće, Kovačane i kuću nekog Arbanasa Azema Duana, čiji se rod docnije zatro. Pojasevi u 1935. od doseljenja: Boško, Jovan, Petko, Blagoje (78 g.).
  • Curaci (4 k., Sv. Agatonik). Preselili se iz Bakšije, posle Boškovića. Pre toga su živeli u Trudni. Starinom su od Peći.
  • Živanići (2 k., Sv. Nikola). Doselili se iz Vučitrna, posle Curaka.
  • Mićolci (7 k., Sv. Đorđe Alimpije). Doseljenici su nepoznatog porekla iz sredine 18. veka. „Skitali“ po mnogim selima, te im je daleka starina nepoznata.
  • Tonići (1 k., Sv. Nikola). Preselili se oko 1875. iz Bakšije. Jedna kuća ovog roda se po oslobođenju od Turaka vratila u Bakšiju na svoju starinu.
  • Drobnjaci (3 k., Đurđevdan). Doselili se u doba dolaska muhadžira iz istoimenog roda u Slakovcu. Kuće su im bile u tadašnjem slakovačkom zaseoku a sadašnjem selu Kunoviku.
  • Aćanci (2 k., Sv. Đorđe Alimpije). Preselili se iz Ada oko 1880.
  • Ristići (5 k., Sv. Stefan). Doseljeni iz istoimenog roda u Raskovu 1902, odakle su izbegli od muhadžirskog zuluma, napustivši čak i kupljenu zemlju.
  • Mižić (1 k., Sv. Nikola). Preseljen iz istoimenog starinačkog roda u Bakšiji.
  • Šćepanović (1 k.). Doseljen 1920. kao kolonista iz Crne Gore, a potom nešto zemlje i kupio.

Albanski rodovi

  • Alšić (6 k.), od fisa Beriša. Doselio se početkom 19. veka sa prištinskog Golaka, iz sela Janakola. Pojasevi u 1935. od doseljenja: Asan, Salija, Avdija, Idriz (70 godina).

Demografija[uredi | uredi izvor]

Naselje ima srpsku etničku većinu.

Populacija (ist.): Babin Most
Godina194819531961197119811991
Stanovništvo68674674589410771150
Evolucija stanovništva

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Politika", Beograd 1925. godine
  2. ^ "Politika", Beograd 1924. godine
  3. ^ Toleva, Teodora (2016). Uticaj Austrougarske imperije na stvaranje albanske nacije, 1896-1908, str. 174., 177. Beograd: Filip Višnjić. 
  4. ^ a b Izveštaj Helsinškog odbora br. 6, april—maj 2009., Pristupljeno 22. 1. 2013.
  5. ^ a b Politika: Kako se život sveo na geto, Živojin Rakočević, 10. 12. 2012., Pristupljeno 22. 1. 2013.
  6. ^ Urošević, Atanasije (1965). Kosovo. Beograd: Naučno delo.  COBISS.SR 155363340

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бабин_Мост&oldid=27140382”